College aantekeningen
Neuropsychologie college aantekeningen
- Vak
- Neuropsychologie
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Alle colleges Neuropsychologie samengevat inclusief plaatjes uit de dia's.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
NeuropsychologyCollege 1: 14-4-2021
Waarom een ontwikkelingsperspectief?
Bij acquired (verworven) stoornissen is de oorzaak bekend, dit is vaak een ongeluk met hersenletsel,
maar bijvoorbeeld ook het foetaal alcohol syndroom. Bij ontwikkelingsstoornissen (developmental)
weten we nog niet veel over de oorzaak en zijn er enkel hypothesen (ADHD/Autisme). Inzicht is nog
groeiende in het verschil tussen developmental en acquired en stoornissen zoals bijvoorbeeld ADHD
switchen van ontwikkelingsstoornis naar acquired door bijvoorbeeld inzichten dat stress tijdens de
zwangerschap een oorzakelijke factor kan zijn
Plasticiteit (plasticity): Een reactie van de hersenen op een stressvolle gebeurtenis, hergroeperen
van functies, functies overnemen binnen een hemisfeer of naar een ander hemisfeer, overnemen kan
ten koste gaan van andere cognitieve vermogens. Plasticiteit is dus niet altijd voordelig. Bij kinderen
wordt gedacht dat de plasticiteit groter is. Kennard principle (niet per sé waar): Als het dan toch je lot
is om hersenletsel op te lopen, kan het maar beter vroeg in de ontwikkeling, juist vanwege de
grotere plasticiteit van de hersenen van een kind. Functieverlies kan dan nog gecompenseerd
worden door de hoge plasticiteit van de hersenen. Naar dit principe is veel onderzoek gedaan. Voor
sommige functies lijkt het te kloppen (verbaal), maar over het algemeen wordt het niet ondersteund
(empirisch materiaal). Het principe lijkt juist zelfs andersom te zijn: hoe vroeger in de ontwikkeling,
hoe ernstiger de problematiek is/wordt.
Kwetsbaarheid (vulnerability): Kwetsbaarheid bij kinderen is groter dan bij volwassenen aangezien
deze nog in de groei zijn.
De diagnose is verschillend tussen kinderen en volwassenen. Een deel van het verschil zit hem in het
feit dat kinderen hunzelf minder goed kunnen uitdrukken, maar ook omdat het gedragsrepertoir
voortdurend veranderd. Bepaald gedrag hoort bij een bepaalde leeftijd, bijvoorbeeld bepaalde
reflexen. Gedrag wat veranderd kan ook gecorreleerd zijn aan andere hersenprocessen. Ontwikkeling
loopt in de hersenen van achter naar voor. Bepaalde eigenschappen worden eerst door lagere
hersen gebieden geregeld, waarna de ontwikkeling daarna van achter naar voren gaat (voorbeeld
impulsiviteit, normaal frontaal bij kinderen achter). Gedrag bij kinderen is tevens niet altijd makkelijk
observeerbaar of meetbaar bij kinderen, gezien instructies uitleggen bijvoorbeeld lastiger gaat.
De prognose is ook verschillend tussen kinderen en volwassenen. De plasticiteit bij kinderen is
groter, dit kan leiden tot zowel positieve als negatieve consequenties (crowding). Het kan
bijvoorbeeld zijn dat de rechter hemisfeer taalfuncties van de linker hemisfeer overneemt, wat als
consequentie heeft dat andere functies (oriëntatie) van de rechter hemisfeer verloren gaan. Het ene
wordt meer, het andere wordt meer. Taal gaat dan ten koste van bijv ruimtelijke oriëntatie
(performance IQ zal enorm dalen terwijl verbal IQ redelijk behouden blijft). Dit zul je in mindere mate
tegenkomen bij volwassen, doordat de plasticiteit ook lager is. De prognose is dus lastiger te stellen,
omdat je niet weet welke richting het opgaat qua positieve of negatieve plasticiteit. Crowding
fenomenen maakt het dus ook lastig om de prognose bij kinderen te bepalen.
Growing into deficit: Het betekent dat je langzaam maar zeker (als kind) in je eigen problematiek
gaat groeien. De ontstaansgeschiedenis van een voorval is veel eerder dan de consequenties die je
ervan waarneemt. Zonder de problematiek (hersenkneuzing) zou de ontwikkeling sneller verlopene n
zou een kind bijvoorbeeld sneller kunnen lopen dan met. Het probleem wordt dus later pas zichtbaar
,doordat het impact heeft op de ontwikkeling van bepaalde zaken waar het kind op dat moment nog
niet was. Oorsprong van ongeval/probleem is dus eerder en pas jaren later wordt duidelijk wat dat
teweeg heeft gebracht. Kinderen hebben een basis nodig om op voortgegaan en als die basis dus niet
goed is krijg je growing into deficit.
TBI: Traumatic Brain Injury 1 aspect is niet verschillend tussen kinderen en volwassenen namelijk:
Dose-response relation. Er is bij beide doelgroepen meer cerebrale schade naarmate het letsel groter
is. Maar het volgende verschilt wel: De consequenties bij volwassenen zijn specifiek (bijv enkel
motore uitval), terwijl bij kinderen de volwassenen globaler zijn. Hersenfuncties hebben nog niet
allemaal hun plek gevonden. Bij kinderen is de uitkomst veel meer gevarieerd. Bij volwassenen zie je
vaak directer de consequenties (growing into deficit, bij kinderen kan het jaren duren, bij
volwassenen bijvoorbeeld weken).
Herstel van kinderen is afhankelijk van:
- Soort ongeval, ernst en locatie
- Premorbide abilities (premorbide vaardigheden) Wat hoort bij TBI en wat hoort bij het kind zelf?
Kinderen met ADHD hebben een groter risico om bij verkeersongeval betrokken te worden en
hebben dus bijvoorbeeld al concentratieverlies van hunzelf.
- Ontwikkelingsniveau/leeftijd voorafgaand TBI
- Tijd vanaf het TBI tot testen
- Stabiliteit van de familie en de sociale economische status (SES)
Voorbeeldvraag: Waarom is het belangrijk dat er een onderscheid gemaakt tussen
ontwikkelingsneuropsychologie (kinderen) en neuropsychologie voor volwassenen.
Antwoord: Verschil in diagnose (leg uit), verschil in prognose, specifiek bij volwassenen, globaal bij
kinderen, kennard principe en achterhaling daarvan.
Het verschil tussen klinische en experimentele neuropsychologie?
Onder klinische neuropsychologie valt bijvoorbeeld een ziekenhuis of instituut. Experimenteel is
meer wetenschappelijk onderzoek (lab).
Klinische neuropsychologie: metingen op individueel gebied! Alle testen die gebruikt worden in de
klinische praktijk zijn genormeerd, er wordt dus gekeken naar het individu en de norm van duizenden
andere kinderen. Wordt in tabellen gezet etc.
Theoretische neuropsychologie (experimentele) is gebaseerd op modellen en kijkt meer naar de
relatie tussen brein en gedrag hoe het zou horen.
Clinical assesment methods:
- Vragenlijsten (voor kinderen of opvoeders)
- Gestandaardiseerde testen: papier en potlood testen zoals IQ-testen om vaardigheden van het
individuele kind te meten
Als het om onderzoek gaat zijn die individuele testen niet specifiek. Sensitiviteit is hoog (het levert
hooguit verschillen op tussen individuele kinderen en norm), maar specificiteit is laag omdat je het
niet met patiëntengroepen onderling kunt vergelijken. Testuitslag zegt iets over de cognitie van een
kind en niet over de mechanismen die erachter schuilen.
Generaties van cognitieve experimental tests: Reactie tijd testen, EEG, F(MRI)
- Reactie tijden test, bijvoorbeeld: Vermogen meten van volgehouden aandacht (sustain),
multitasken (shiften) en richten van aandacht (focus/execute). Functies grijpen aan op netwerken en
, niet op kernen (vroeger werd dit wel gedacht: lokalisatie van functie).
- EEG ERP (high temporal resolution) , event (bijvoorbeeld een reactie tijden test) en signalen in
hersenen samenleggen. (N: negatief, golf gaat juist wel omhoog, P: positief, golf gaat juist wel naar
beneden) Stimulus maximaliseert als het brein besloten heeft te reageren. Latentie is de tijd tot
wanneer de golf op komt (snelle beslissing = 400msec). Hiermee kan je bijvoorbeeld impulsiviteit
meten (reactie tijden snel, maar in accuraat en gegeven worden voor de beslissing (=maximale
stimulus). Wat je ook kunt onderzoeken is: error processing (wat gebeurt er wanneer we fouten
maken?): gebeurt het tegenovergestelde met de elektrische manifestatie in de hersenen van bij een
goed antwoord. ERN: Error related negativity (piek na fout). Pe: Error related positivity (daling na
fout).
- (F)MRI: Functionele MRI (low temporal resolution): Waar in de hersenen activiteit waar te nemen
valt aan bepaald gedrag.
- DTI: Diffusion Tensor Imaging: kleuren maken communicatie zichtbaar tussen verschillende
kernen/gebieden. De kleuren staan voor verschillende functies.
Hersenareas:
- Frontal lobes: prefrontal cortex is de dirigent. Meest geconnect met andere hersenareas en deelt
taken uit, bevat dit vooral coördinerende taken en reacties (impulsief, agressief, motivatie, emoties).
Doet aan integratie en controle. Executieve functies: plannen, organisatie, geheugen, aandacht,
impulscontrole. Evolutie: frontaal kwab is het meest gegroeid (freed us from responding tot the
immediate situation).
Spinabifida Hydrocephalus (druk op ventrikels)
Ontwikkeling van de hersenen:
Neurale buis dient te sluiten. Forebrain (hersenen), midbrain, hindbrain.
Ontwikkeling van de hersenen
Neurogenese: aanmaak van neuronen. Begint na 2 tot 3 weken na de conceptie. Piek na 2 tot 4
maanden na conceptie. Alle neuronen zijn al aanwezig rond de 5e maand van de zwangerschap/na
de conceptie. In totaal worden 10^11 neuronen gemaakt, deze worden aangemaakt in de ventrikels
(de fabrieken).
Proliferatie (vermenigvuldiging). Tijdens de zwangerschap worden er 40 tot 50% meer neuronen
gemaakt dan die later in volwassenen worden aangetroffen. Veel neuronen gaan dus nog dood. Kan
door genetische factoren, maar ook door omgevingsfactoren (toxinen zoals drugs of bij infectie). Ook
bij microencafaly of macroencefaly.
Migration (verplaatsing naar juiste locatie): piek rond 3 tot 5 maanden. Migratie gaat van binnen naar
buiten, neuronen herkennen elkaar door chemotactic. Meeste neuronen zijn na zo’n 4/5 maanden
op hun plaats. Ook de migratie kan verstoord worden door genetische en omgevingsfactoren (ook
ondervoeding). Als neuronen op de verkeerde plek komen (er dus een migratie probleem is) :
epilepsie.
Differentatie: Cellichaam (soma), axonen en dendrieten worden gevormd, dit zijn stappen waarbij de
omgeving steeds meer betrokken raakt. Dendrieten kunnen verbindingen maken met andere cellen.
In het cellichaam ontstaat een elektrisch impuls wat naar het einde van het axon gaat. Bij het axon
liggen blaasjes met neurotransmitters. Het impuls zorgt ervoor dat de blaasjes de neurotransmitters
loslaten in de synaptische spleet. Zo kan het volgende neuron worden getriggerd en vindt er
communicatie plaats. Hebb’s rule: Cells that fire together, wire together. (Cellen die samen gaan
vuren, gaan samen verbindingen vormen en dus netwerken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper floorlogemann. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73243 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen