Een samenvatting van hoofdstuk 5 Straling en Gezondheid van Newton: natuurkunde voor havo bovenbouw.
Mogelijke aanvullingen vanuit de lessen erin verwerkt.
- In het ziekenhuis worden röntgen- en kernstraling gebruikt voor diagnose en
therapie.
- In de industrie worden deze soorten straling onder andere gebruikt voor
materiaalonderzoek, het steriliseren van instrumenten en het conserveren van
voedsel.
● Röntgen- en kernstraling worden uitgezonden door de atomen van een stof.
● Atoombouw
- Een atoom bestaat uit een kern en elektronen die rond de kern bewegen.
>Kern bestaat uit protonen en neutronen.
- De massa van het proton is vrijwel even groot als die van het neutron.
>Massa van elektron is veel kleiner.
- Het proton heeft een positieve elektrische lading en het elektron een negatieve.
>Ladingen even groot.
>Neutron heeft geen elektrische lading.
Aantal protonen in kern gelijk aan aantal elektronen in het atoom: atoom elektrisch
neutraal.
- Een atoom dat er 1 of meer elektronen bij krijgt/kwijtraakt, verandert in een
negatief/positief geladen ion.
- Straling met voldoende energie kan een atoom ioniserende straling stoot een
elektron uit het atoom.
● Röntgen- en kernstraling hebben beide voldoende energie om atomen te ioniseren:
straling heet ioniserende straling.
Paragraaf 2: Röntgenstraling
● Röntgenstraling = energie die met de lichtsnelheid overgebracht wordt in
afzonderlijke energiepakketjes: fotonen.
- Bij röntgenstraling hebben fotonen veel meer energie dan bij zichtbaar licht,
waardoor een groot deel van de fotonen dwars door je lichaam kan gaan.
- Foton als kort stukje golf: korte elektromagnetische trilling die zich met de
lichtsnelheid c van 3,0 ⋅108 m/s verplaatst.
>Hoe groter de frequentie f (aantal trillingen per seconde), des te groter de
energie van de foton.
● Elektromagnetische straling: energie die zich als een stroom fotonen met de
lichtsnelheid voortplant.
, Elektromagnetisch spectrum
- Röntgenstraling gemakkelijk door huid en door zacht weefsel heen.
>Doordringend vermogen/dracht = hoe makkelijk de straling in een stof kan
doordringen.
- Digitale röntgencamera zet de ontvangen röntgenstraling rechtstreeks om in een
digitaal beeld.
- Straling die niet door het lichaam heen gaat, kan in het lichaam schade toebrengen
aan het DNA in cellen.
>Schade ontstaat doordat röntgenfotonen genoeg energie hebben om
elektronen uit atomen te kunnen wegstoten en daardoor die atomen te ioniseren:
ioniserend vermogen.
● Absorptie: het niet doorlaten van straling; de energie wordt opgenomen in het
lichaam.
- Bij absorptie van röntgenstraling verdwijnt het foton en wordt de energie gebruikt om
een atoom te ioniseren.
- Absorptie van röntgenstraling nooit volledig: altijd fotonen die door het materiaal
heen dringen.
● Transmissie: doorlaten van straling.
● Hoe groter de absorptie van röntgenstraling in een materiaal, des te kleiner is de
intensiteit van de doorgelaten straling.
>Intensiteit = hoeveelheid energie (J) die in 1 s een dwarsdoorsnede van 1
m2.
- Hoeveel van de straling wordt geabsorbeerd hangt af van soort materiaal en dikte
van de laag absorberend materiaal:
1. Materiaalsoort - Absorptie van röntgenstraling is groter in materialen
met grotere dichtheid.
2. Materiaaldikte - Hoe dikker de laag materiaal, des te groter is de
absorptie van straling en des te kleiner is de intensiteit.
● Halveringsdikte: dikte van een laagje dat de helft van de straling doorlaat.
- Voor elk materiaal verschillend en hangt af van de energie van de röntgenfotonen:
1. Materiaalsoort - Hoe groter de dichtheid, des te kleiner de
halveringsdikte.
2. Fotonenergie - Hoe groter de fotonenergie, des te groter is de
halveringsdikte.
- Doorlaatkromme: grafiek dat laat zien bij welke dikte hoeveel straling er wordt
doorgelaten.
BEREKENEN
Aantal halveringsdiktesn 0 1 2 3 4 5 ...
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper abel12zh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
