Context oriëntatie op Nederland 1948–2008
────────── H1. Oriëntatie op Nederland ───────────
Landen over de hele wereld hadden enorm veel schade gekregen na de Tweede Wereldoorlog. Ook
Nederland lag in puin na 1945, de verwoeste steden moesten worden hersteld. Deze wederopbouw ging
echter niet zo soepel, er was namelijk een tekort van alles (goederen, materialen, diensten, etc.). Louis
Beel (de leider van het nieuwe kabinet) mocht uiteindelijk de wederopbouw regelen, dit deed hij aan de
hand van het ministerie van Wederopbouw.
Buiten de wederopbouw vond er nog veel chaos plaats, zo werden mensen die de nazi’s hadden geholpen
gestraft of zelfs tot de doodstraf veroordeeld. Ook in Nederlands-Indië was er ontevredenheid, de Tweede
Wereldoorlog was voorbij, maar de Indonesiërs waren nog steeds onder bezit van de Nederlandse
regering. Dit zorgde uiteindelijk voor een heftige onafhankelijkheidsstrijd tegen de Nederlandse regering.
Om een Derde Wereldoorlog te voorkomen werd ook de Verenigde Naties opgericht (een nieuwere versie
van de Volkenbond met bijna alle landen van de wereld). De Verenigde naties hielden zich bezig met de
politiek, economie en mensenrechten. Ook in Europa kwam de Europese Unie tot stand.
───────── H2. Nederland tussen 1948-1978 ─────────
△▼ △▼△▼△▼△▼△▼ H2.1 Wederopbouw, 1945-1960
△▼△▼△▼△▼△▼△▼
H2.1.1 Onder Amerikaanse hoede
Na de Tweede Wereldoorlog ontstond er veel spanning tussen de democratische en kapitalistische
Verenigde Staten en de communistische Sovjet-Unie met een communistische planeconomie. Deze twee
supermachten waren ideologische tegenpolen wat uiteindelijk voor de Koude Oorlog zorgde.
Met de Koude Oorlog kwam ook de Amerikaanse Marshallhulp die de expansie van
het communisme tegen probeerde te gaan. Hierdoor kregen West-Europese landen,
waaronder Nederland, vanaf 1948 Amerikaanse steun. De Amerikaanse steun
zorgde voor de beëindiging van de Nederlandse neutraliteitspolitiek, zo nam
Nederland in 1949 deel aan de NAVO (samenwerking tussen de VS en West-
Europa). Toen de SU in 1955 samen met haar satellietstaten haar eigen NAVO,
het Warschaupact, oprichtte, was de dreiging tot een atoomoorlog enorm. Dit
kwam mede door de wapenwedloop die toen afspeelde.
De tweedeling van de wereld was goed te zien in Duitsland die in twee stukken werd gesplitst. Duitsland
bestond nu uit de westerse Bondsrepubliek Duitsland (BRD) en de oosterse Duitse Democratische
Republiek (DDR).
H2.1.2 Economische herstel van Nederland H2.1.3 Europese samenwerking
Tijdens de wederopbouw ontstonden er Onder voorwaarde van de Marshallhulp kwam er
verschillende samenwerkingen in Nederland om een samenwerking op Europees niveau om een
zo de wederopbouw te versnellen. De volgende wereldoorlog te voorkomen. In 1952
belangrijkste politieke samenwerking was de werd daarom de Europese Gemeenschap voor
Rooms-Rode coalitie, waarmee de KVP Kolen en Staal (EGKS) opgericht. Hiermee werd
(Katholiek Volkspartij) en de PvdA (Partij van de er overlegd over de cruciale grondstoffen voor de
Arbeid) een coalitie vormden. De nieuwe productie van wapens. Deze samenwerking
Nederlandse regering voerde de geleide tussen Europese landen werd in 1957 uitgebreid
loonpolitiek in, dit was een economisch beleid met de oprichting van de Europese
waarbij prijzen van producten laag werden Economische Gemeenschap (EEG). Hiermee
gehouden en waarbij de regering de hoogte van werd de Europese economie, aan de hand van
de lonen bepaalde. afspraken over reizen van personen en goederen
over de landsgrenzen, versterkt. Deze
, samenwerking groeide later uit tot de Europese Unie (EU).
H2.1.4 Nederland emigratieland
Na de Tweede Wereldoorlog trokken veel Nederlanders naar het buitenland, naar een land waar je de
oorlog kon vergeten. Als gevolg kwamen veel Nederlanders naar Canada, Nieuw-Zeeland en Australië. De
Nederlanders die thuisbleven, kregen te maken met de herstelling van de verzuiling. Nederland bestond
namelijk uit verschillende groepen met elk hun eigen politieke
partij, krant, televisie, organisaties en onderwijs.
Buiten de herstelling trokken ook veel Nederlanders van het
platteland naar de steden en was er een enorme geboortegolf,
vanwege de bevrijding van oorlog. De nieuwe generatie wordt
de babyboomers genoemd.
△▼△▼△▼△▼△ H2.2 Dekolonisatie en de
In deze bron zie je hoe de Nederlandse regering verzorgingsstaat △▼△▼△▼△▼△
en Soekarno zichzelf als onschuldig afbeelden H2.2.1 Dekolonisatie van Indonesië
en juist de tegenpartij als de kwaadaardige
vijand afbeelden.
Toen de Tweede Wereldoorlog ten einde kwam, was ook de
Japanse bezetting in Indonesië voorbij. Ondertussen was
Indonesië al deze bezettingen ook zat, ze wilde een
onafhankelijk land worden. Nederland was het hier echter niet
mee eens en besloot in 1947 om een “politionele actie” te nemen. Nederland stuurde militairen naar
Indonesië om zo “de orde en welvaart te herstellen”, dit was het begin van de Indonesische
onafhankelijkheidsoorlog.
De VN was echter niet zo blij met deze oorlog en eiste dat Nederland haar troepen uit Indonesië trok. De
Nederlandse regering weigerde dit en stuurde eind 1948 nieuw militair naar Indonesië. Toen de VS echter
dreigde om de Marshallhulp aan Nederland op stop te zetten, gaf Nederland toe. Op 27 december 1949
kwam de oorlog ten einde en werd Indonesië door Nederland als onafhankelijke staat erkend. Als gevolg
migreerden 300.000 (Indische) Nederlanders naar Nederland.
H2.2.2 De opbouw van een moderne verzorgingsstaat
Rond de jaren 50 en 60 ontstond er in Nederland een economische groei door het economische beleid van
de Rooms-Rode coalitie en de vondst van aardgas. Hierdoor nam de overheid ook een actief economisch
beleid, Nederland werd een verzorgingsstaat (een samenleving waarin de overheid voor de mensen
zonder inkomen zorgt). Zo kwamen er sociale wetten, zoals de Algemene Ouderdomswet (AOW) in 1957,
die inwoners konden helpen. De AOW is een volksverzekering, betaald door de verzekerden, die iedereen
boven de 65 jaar een basispensioen geeft. De gasbel die in 1959 in het Groningse Slochteren was
ontdekt, zorgde voor veel export met het buitenland en een economische stimulans. Daarbovenop kwamen
er steeds meer sociale wetten, zoals de Algemene bijstandswet (een minimumloon) en de Wet
Arbeidsongeschiktheidsverzekering/WAO (een uitkering aan langdurige zieke arbeiders).
