Samenvatting Context Duitsland in Europa
H2 Van oorlog naar oorlog, 1919-1945
H2.1 Weimar en Versailles
Van Keizerrijk naar republiek
Einde Eerste Wereldoorlog, einde keizerrijk
De VS steunde de Britten in de oorlog met veel geld en militaire troepen via
schepen, maar deed niet mee.
De Duisters schoten alle schepen die naar de Britten gingen neer om Engeland te
isoleren, Deze strijd heet De onbeperkte duikbootoorlog. Dit was echter een van
hun grootste fouten. Omdat ze onder andere per ongeluk Amerikaanse schepen
neer schoot. Hierdoor deed Amerika later ook mee en hielpen de Britten en
Fransen.
11 November was de wapenstilstand waarbij beide partijen hun wapens neer zette. Dit was alleen niet iets om te
vieren. 9 miljoen + zijn in de oorlog overleden en veel soldaten hadden Shell Shock en waren mentaal beschadigt.
Republiek van Weimar: links-extremisme en de Spartakus-opstand en de rechts-extremisme en de
dolkstootlegende
Een half jaar na de wapenstilstand wordt in Versailles het vredesakkoord gemaakt. Waarna Duitsland, begin
1919, een parlementaire democratie (een representatieve democratie waarbij de burgers via gekozen
vertegenwoordigers in het parlement, de wetgevende macht, invloed hebben op het beleid) werd. Hier konden
burgers tijdens de Rijksdag met vrije verkiezingen bepalen wie de wetgevende macht kreeg. Het
Weimarrepubliek duurde van 1919 tot 1933.
Duitsland werd het Weimarrepubliek in het interbellum (periode tussen de twee oorlogen)
De belangrijkste doelstellingen van het Weimarrepubliek waren dat de economie en politiek van Duitsland hersteld
moesten worden. Waardoor er verschillende extremisten in Duitsland waren, de Spartakisten (uiterste linkse
communisten) en uiterste rechtse nationalisten. Deze partijen zorgde om januari 1919 voor een conflict waarbij de
communisten in opstand kwamen, de Spartakus-opstand, waarbij de communistenleiders Rosa Luxemburg en
Karl Liebknecht werden vermoord. Er waren nog steeds een aantal mensen wat in het midden stond (verkiezingen
houden, een keizer, etc.), maar uiteindelijk vormde Duitsland een dictatuur, met Hitler aan de macht.
Veel Duitsers die tegen Het Verdrag van Versailles geloofde in het
Dolkstootlegende waar werd beweerd dat Duitsland had verloren door
interne vijanden (en door de wapenstilstand). Ze hadden dus het gevoel
dat ze door Duitsers met een dolk in hun rug werden gestoken. Deze
Duitsers waren volgens hun Sociaaldemocraten, Joden en zelfs de
burgerbevolking. Duitsland voelde dus dat Duitsland door het
Communisme, Jodendom en de Duitse regering.
,Van Keizerrijk naar republiek
Bepalingen van Versailles Einde Franse revanche en de Amerikaanse vrede
Tijdens de onderhandelingen van het Verdrag van Versailles
wilde Frankrijk revanche nemen op Duitsland, Duitsland
moest volgens Frankrijk als grootmacht uitgeschakeld
worden. Italië en Engeland hadden hier geen moeite mee,
maar president Wilson (de Verenigde Staten) vond dit iets te
Het Verdrag van Versailles (1919) was een
streng en bedacht het Veertien Punten Plan waarmee er
vredesverdrag tussen Duitsland en de Entente
een duurzame vrede in Europa kwam. Twee punten van dit
(losse bondgenootschappen) wat een officieel
plan waren dat alle volken een zelfbeschikkingsrecht
einde maakte aan de WOI. Hiermee moest
(Het recht voor het volk om zelf te kiezen onder welke
Duitsland alle belasting betalen, moest veel
soevereiniteit ze vallen) en het ontstaan van de
land inleveren (koloniën kwijt), het leger moest
Volkerenbond waar erdoor middel van overleg tussen alle
verminderd worden tot 100.000 man worden en
landen vrede bleef.
kreeg Duitsland alle schuld van de hele WOI.
Dit veroorzaakte veel woede en schaamte in
De VS deed niet mee aan de Volkerenbond en ging net zoals
Duitsland en was een grote oorzaak voor Hitler
voor hun deelname aan de Eerste Wereldoorlog (1917-1919)
die later in Duitsland aan de macht kwam.
terug naar isolationisme waar de VS zich niet bemoeit met
Duitsland kon echter niks anders doen dan het Europa en Europa zich niet bemoeit met de VS.
verdrag te accepteren, waardoor de economie
in Duitsland flink daalde en waardoor het volk President Wilson probeert
niet meer het gevoel van zelfbeschikking had. Frankrijk (links van de
guillotine en degene met het
touwtje) en Engeland (rechts
van de guillotine) te
overtuigen dat Duitsland niet
onder de guillotine moet
komen, de doodstraf is
namelijk de ergste straf.
H2.2 Weimarrepubliek zonder republikeinen, 1919-1933
Moeizame eerste jaren en hyperinflatie
Economische malaise, bezetting Ruhrgebied, hyperinflatie en Mislukte staatsgreep NSDAP
In Duitsland kwam er veel chaos rond 1919 tot 1924, Duitsland moest namelijk hele hoge herstelbetalingen
betalen aan Engeland en Frankrijk, terwijl het land zich moest aanpassen naar een normale economie i.p.v. hun
oorlogseconomie, hun steenkoolmijnen en staalfabrieken van Elzas-Lotharingen verloor en veel overzeese
koloniën met grondstoffen verloor.
Als gevolg hiervan had Duitsland in 1922 geen geld meer om de herstelbetalingen terug te betalen. Toen Frankrijk
ook begin 1923 het Ruhrgebied (Fabrieks- en steenkoolgebied) in bezet nam was het duidelijk dat de zakken van
Duitsland geen centen meer over had. Om nog steeds de Duitse arbeiders te ondersteunen werd er door de
banken en de regering meer geld bijgedrukt om de arbeiders door te betalen. De snelle groei van geld zorgde
voor een hyperinflatie waarbij salarissen, spaargeld en pensioenen niks meer waard waren.
2
, Duitser met stapels met geld zonder waarde Foto van de Bierkellerputsch, 1933
vanwege de hyperinflatie, 1923
Door de hyperinflatie kwam de Duitse regering ten val en in het najaar van 1923 probeerde beide de Communisten
en nationalisten de macht te krijgen. De bekendste poging hiervan is natuurlijk de staatsgreep van de NSDAP
(Nationaal Socialistische Duitse Arbeiders Partij) met Adolf Hitler als leider. Het lukte Hitler en zijn aanhangers (de
Nazi's) echter niet om de macht te krijgen.
Hitlers Bierkellerputsch (poging tot een staatsgreep door Hitler en andere nazi's op 8 en 9 november 1923) werd
neergeslagen en Hitler kreeg vijf jaar gevangenisstraf, waarvan hij maar 13 maanden uitzat. In de gevangenis
schreef Hitler het boek "Mein Kampf" waarin hij zijn idealen van het nationaalsocialisme (kort samengevat was
dit een anticommunisme, een (extreem-)nationalisme en met een autoritair-totalitair bestuur) beschreef.
Tijdelijke opleving, 1924-1929
Dawesplan, verzoening in buiten- en binnenland
In 1924 ging Duitsland bijna kopje onder, door de economische en politieke instabiliteit. Gelukkig kwam de VS als
redder in noot met het Dawesplan. Duitsland kreeg hierdoor Amerikaanse leningen waarmee zij de
herstelbetalingen konden aflossen en de economie in het land zelf ook konden herstellen. Amerika gaf het geld niet
gratis weg, de aflossingen van Duitsland aan Frankrijk en Groot-Brittannië zorgde ervoor dat deze twee landen
Amerika hun oorlogsleningen konden terugbetalen. Niet iedereen was echter met deze transactie tevreden, zo
waren sommige Amerikanen niet blij dat Amerika haar isolationistische beleid verliet en zagen de
nationaalsocialisten het Dawesplan als een samenwerking met een voormalige Geallieerd tegenstander.
Dit zorgde er niet voor dat Duitsland het Dawesplan weigerde. Duitsland nam het Dawesplan met open armen aan,
bovendien werd het buitenlandse beleid ook verbeterd. Met het Verdrag van Locarno in 1925 werd er tussen
Duitsland en Frankrijk versoepelende afspraken gemaakt over het Verdrag van Versailles. Zo mocht Frankrijk
Duitsland niet meer zomaar binnenvallen zoals bij de bezetting van het Ruhrgebied. De combinatie van het
Dawesplan en de verzoeningspolitiek met Frankrijk zorgde voor een stabiel Duitsland, maar ook voor een negatieve
reactie van de ultrarechtse partijen in Duitsland. Gelukkig stopte de rechtse staatsgrepen toen oud- generaal Paul
von Hindenburg in 1925 president werd. Het economische herstel en de politieke stabiliteit
(1924-1929) eindigde in 1929 door een crisis.
3
