Inleiding; schets leiderschapstheorie
prof. dr. Bram Steijn
dr. Nele Cannaerts
Leiderschap is overal!
Onderwerp van dit college is publieke managers en
leiderschap. Hier zie je wat voorbeelden van leideschap,
wellicht is die rechts onder het meest typerende. Leiderschap is
overal. Waarom is dat zo?
En nu zeker…….
Leiderschap is ook nu all over the place! Denk aan Willem Engel,
Grapperhaus met zijn bruiloft, Trump. Ze spelen een leiderschapsrol. In
Portugal is 98% gevaccineerd, te danken aan één militair!
Publieke leiderschap is nog wel een speciale casus in dat verhaal.
Agenda
Bespreking opzet en toetsing vak
Inleiding leiderschap aan de hand van Van Wart (hoofdstukken 1 en 2)
Aandachtspunt: Wat is specifiek aan ‘publiek’ leiderschap?
o “public management” en leadership geeft 218.000 hits op scholar.google (2020:
178.000)
o met Covid-19: 10.100 (1650 vorig jaar)
o Sowieso zien we herwaardering rol overheid (‘staat’) en publieke sector
We verwachten meer van onze leiders
maar het vertrouwen lijkt af te nemen
We kijken naar de opzet en de toetsing van het vak. We kijken naar een inleiding over leiderschap
aan de hand van het boek van Van Wart. Vandaag behandelen we hieruit de hoofdstukken 1 en 2 en
volgende week de hoofdstukken 3,4 en 5. Belangrijk bij dat boek is wat nu precies specifiek is aan
‘publiek leiderschap’?
Er is tegenwoordig een herwaardering van de rol van de overheid. Burgers kijken enorm naar de
overheid. Het vertrouwen in de overheid is sterk afgenomen. Er is eigenlijk sprake van een paradox:
enerzijds zijn er grote verachtingen van de overheid en de leiders. We willen dat ze van alles oplossen.
Maar tegelijkertijd zie je dat er weinig vertrouwen in die overheid en dan met name in die leider is.
,Leerdoelen
➔ Op het einde van dit opleidingsonderdeel kunnen de studenten verscheidene
basisbegrippen, methoden en instrumenten m.b.t. tot (publiek) leiderschap benoemen en
begrijpen ze de samenhang;
➔ Op het einde van dit opleidingsonderdeel kunnen studenten hun opgedane basiskennis
gebruiken om de verschillende theorieën over leiderschap te herkennen, te begrijpen, uiteen
te zetten en met elkaar te vergelijken.
➔ Op het einde van dit opleidingsonderdeel kunnen studenten beredeneren welke
consequenties een publieke context heeft voor het geven van leiding;
➔ Op het einde van dit opleidingsonderdeel kunnen studenten analyseren of een specifieke
publiek manager/leidinggevende beschikt over de vereiste competenties om effectief te
opereren in een publieke context;
➔ Op het einde van dit opleidingsonderdeel kunnen studenten onderzoek op dit terrein
beoordelen op wetenschappelijke kwaliteit en toepasbaarheid voor de praktijk
Nadrukkelijk beoogd het vak studenten van alle masterdifferentiaties aan te spreken
De leerdoelen komen terug in het tentamen en geven een beeld waarover het tentamen gaat. Het
tentamen gaat over basisbegrippen, wat ze zijn en hoe ze samenhangen. Uiteindelijk willen we
verschillende theorieën over leiderschap kennen, herkennen, begrijpen, uiteenzetten en met elkaar
vergelijken. Heel belangrijk: kan je aangeven wat de publieke context voor een gevolgen heeft voor
publiek leiderschap? Deel 2/3 van Van Wart gaat over het analyseren of een bepaalde leidinggevende
over de vereiste competenties beschikt om effectief te kunnen opereren in de publieke context? Ten
slotte, kan je beoordelen of artikelen op dit gebied voldoen aan de wetenschappelijke kwaliteit en zijn
ze toepasbaar op de praktijk? We proberen nadrukkelijk om al die 4 masterrichtingen de
implementeren in dit vak. Het boek van Van Wart spreekt vooral studenten aan van publiek
management of HR, terwijl het tweede boek van Thomas en ’t Hart meer interessant is voor
complexiteit en beleid en politiek.
Programma
Die collegedata en tijden kloppen niet helemaal.
Er worden ook livestreams van vorig jaar
gebruikt.
We gaan ook de college’s 6 en 6 de artikelen via
zoom behandelen. Dit werkt goed omdat je dan
makkelijker leert. 21 december is het laatste
college. Dan bespreken we het boek van ’t Hart
helemaal en er komen een aantal kennisclips
over.
, Tentamen
Schriftelijk tentamen: 30 MC (50%) + 3 essayvragen (50%)
o Voorlopig: Woensdag 12/1 (herkansing: 16 maart 2022)
o In principe op campus
Tentamen test de leerdoelen en dan vooral (1) de kennis van begrippen, concepten en
theorieën; (2) het inzicht van de student om de vertaalslag van begrippen, concepten en
theorieën naar de publieke context te maken en (3) de kritische reflectie en het vermogen
om koppelingen over de verschillende cursusonderdelen heen te maken.
Over:
o Van Wart, M. (2017). Leadership in Public Organizations. An Introduction (third
edition). Armonk N.Y.: M.E. Sharpe (NB H11- H14 geen tentamenstof)
o ‘t Hart, P. & L. Tummers (2019). Understanding Public Leadership. London: Palgrave.
Second Edition
o Artikelen op Canvas (besproken op ‘werkcolleges’)
NB gebruik eerdere edities van Van Wart en ‘t Hart is op eigen risico (vooral
‘t Hart is ingrijpend gewijzigd)
Het tentamen zal gaan over 30 meerkeuzevragen en 3 essayvragen. Die tellen ieder voor 50%. Het
tentamen is op 12 januari en de herkansing in maart. Het tentamen zal vooral gaan over begrippen,
concepten en theorieën en dan vooral de theorie die in de colleges worden behandeld. Kijk of je die
theorie ook echt in een context kan vertalen en of je erop kritisch kan reflecteren en of je delen van de
literatuur met elkaar kan combineren. Dat boek van Van Wart is erg pittig, dus er komen 4 college’s
over. Als je echt goed de colleges volgt en op basis daarvan naar het boek kijkt en gebruikt als
verdieping, dan ken je het boek in voldoende mate. Hetzelfde geldt voor het boek van ’t Hart. Die
kennisclips geven samen een samenvatting. Daarop basis lees je dan nog het boek. De twee boeken
zijn trouwens heel verschillend. Van Wart is een soort introductie met veel literatuur die wordt
samengevat. ’t Hart is meer een visie van de auteurs hoe ze leiderschap zien. Vervolgens hebben we 8
artikelen. Die bespreken we op de werkcolleges met een paar opdrachten op canvas. Als je het
college volgt, de opdrachten vantevoren voorbereid en actief meedoet met de college’s dan zal het
tentamen geen probleem mogen zijn.
“Werk” colleges op 7 en 14 december
Bespreken wetenschappelijke artikelen aan de hand van opdrachten (zie Canvas)
o Actuele ontwikkelingen in de literatuur (7/12)
o Leiderschap in een publieke context (14/12)
o Facultatieve opdrachten staan op Canvas (binnenkort)
Voorbereiding op tentamen
U mag uiteraard zelf weten of u (virtueel) komt, maar als u komt verwachten we actieve
participatie (dus de opdrachten in ieder geval deels van te voren gemaakt en bij de hand)
o We werken namelijk met break-outrooms in ZOOM
We gaan in op actuele ontwikkelingen in de literatuur en leiderschap in de publieke sector. Een aantal
artikelen zijn heel recent. Het college van 14 december gaan we bijvoorbeeld daarnaar kijken. De
opdrachten zijn optioneel, als je die maakt, dan zal het tentamen wel meevallen. In de zoom sessies
ga je in break-out rooms op basis van die artikelen met elkaar ernaar kijken zodat je meteen goed
leert. Maak dus vooraf aan de sessies de opdrachtjes en lees de artikelen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper margotvanHouten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €0,00. Je zit daarna nergens aan vast.