Samenvatting leerdoelen Ondernemingsrecht
Leerdoelen week 1 – Eenmanszaak / Handelsregister /OR/ Personenvennootschappen
- uitleggen welke kenmerken onderscheidend zijn voor de eenmanszaak en de
verschillende personenvennootschappen;
- beargumenteren hoe de eenmanszaak en de verschillende personenvennootschappen
worden opgericht en ingericht;
- beargumenteren hoe de besluitvorming en de vertegenwoordiging van de eenmanszaak
en de verschillende personenvennootschappen is geregeld;
- beargumenteren wanneer de verschillende personenvennootschappen ontbonden worden
dan wel voortgezet kunnen worden;
- beargumenteren in welke mate er sprake is van aansprakelijkheid van vennoten binnen
de verschillende personenvennootschappen;
- uitleggen welke verplichtingen voor de rechtsvormen voortvloeien uit de
Handelsregisterwet en de Wet op de Ondernemingsraden.
Jurisprudentie:
- HR Dierenartsenmaatschap
- HR Lunchroom De Kattenrug
Rechtsvormen
Eenmanszaak: de eenvoudigste ondernemingsvorm in Nederland. Geen
oprichtingsformaliteiten, zodra er werkzaamheden zijn en de naam is bedacht, is de
eenmanszaak al opgericht. Fiscaal voordelig, omdat over het voordeel in een eenmanszaak
inkomstenbelasting wordt betaald en geen vennootschapsbelasting (niet verplicht).
Kenmerk: één persoon is hoofdelijk persoon en is voor het geheel (gehele vermogen)
aansprakelijk.
Inschrijving Handelsregister: art. 5 sub b Handelsregisterwet. Art. 18 Hrw de ondernemer is
hiertoe verplicht (binnen één week na oprichting), althans één week na aanvang van
bedrijfsvoering art. 20 lid 1 jo. lid 2Hrw. Overtreding levert een economisch delict op ex art.
47 Hrw jo. art. 1 sub 4 WED.
Heeft geen afgescheiden vermogen, want het privévermogen en zaaksvermogen wordt als
één vermogen gezien.
Personenvennootschappen:
- Maatschap: wordt gebruikt voor uitoefening van een beroep (bv. arts, notaris,
advocaat). Is geregeld in boek 7A Titel Bijzondere Overeenkomsten
- Vennootschap onder Firma (Vof): wordt gebruikt voor de uitoefening van een bedrijf.
Is een bijzondere variant van de maatschap. Geregeld in het Wetboek van Koophandel.
Daarnaast gelden de regels van de Vof ook voor de Cv.
- Commanditaire Vennootschap (Cv): regels Vof gelden ook voor de Cv. De Cv is een
soort Vof, maar dan met een geldschietende vennoot (commandiet)
Hebben als basis een overeenkomst
,Rechtspersonen:
- Besloten vennootschap (Bv)
- Naamloze vennootschap (Nv)
- Stichting
- Vereniging/Coöperatie
Wettelijke bepalingen in Boek 2 Burgerlijk Wetboek.
Handelsregister
De Handelsregisterwet (Hrw) is de basis van het Handelsregister.
Doel: het doel van het Handelsregister is het bevorderen van de rechtszekerheid in het
economisch verkeer en verstrekking van algemene gegevens over ondernemingen.
Iedere onderneming in Nederland is verplicht zich in te schrijven in het Handelsregister.
Inschrijfverplichting art. 5 jo. 6 Hrw:
- Ondernemingen (art. 5 Hrw)
- Rechtsvormen (art. 6 Hrw)
Uitzondering op de inschrijfverplichting is de informele vereniging. Daarvoor geen
verplichting tot inschrijving, maar dit wordt wel aangeraden
Art. 7 Hrw één inschrijving is voldoende: wie is verplicht een onderneming in te schrijven?
Degene aan wie de onderneming toebehoort. In de eenmanszaak de ondernemer. Bij een
vennootschap de vennoten en bij een maatschap de maten. Bij rechtspersonen de
bestuurders art. 18 Hrw.
Wat als een rechtspersoon niet is ingeschreven of onjuist is ingeschreven? Dan is een derde
(iemand waar je mee handelt) niet in staat alle gegevens van de onderneming te kennen
Derdenbescherming ex art. 25 lid 1 en 3 Hrw:
Bij ontbrekende of onjuiste/onvolledige inschrijving. De derde wordt beschermd, want die
derde (bv. leverancier) mag ervan uitgaan dat wat er in het Handelsregister staat, juist is.
Ook al is die informatie onjuist, de derde kan niks verweten worden, want die had het niet
kunnen weten (omdat het niet uit Handelsregister blijkt). Het mag dan niet zo zijn dat de
derde het op andere manier al wist!
Ondernemingsraad (OR)
Is een orgaan dat zorgt voor medezeggenschap van medewerkers (inspraakorgaan).
Wet op de Ondernemingsraden (WOR) is hier op van toepassing.
Verplichte instelling Ondernemingsraad art. 2 WOR: bij 50 werknemers of meer. Maakt
niet uit wat voor ondernemingsvorm. Geldt voor iedereen. In de WOR vindt je terug welke
werknemers meetellen, niet iedereen telt mee.
De leden zijn werknemers en worden gekozen door de andere werknemers op grond van
art. 6 WOR. In de regel treedt de OR om de drie jaar af en zijn de leden direct herkiesbaar
op grond van art. 12 WOR.
,Rechten van de OR, art. 23 WOR e.v. (4 rechten):
1. Recht op informatie: denk aan tenminste 2 x per jaar de algemene gegevens
(werkzaamheden) ontvangen van de ondernemer, maar ook de resultaten van de
onderneming. Op grond van lid 6 moeten ook de verwachtingen van de toekomst worden
medegedeeld
2. Recht van overleg art. 23 WOR
3. Adviesrecht art. 25 WOR: het recht dat als er een besluit wordt genomen (grote
wijzigingen in de structuur) dat er advies aan de OR gevraagd moet worden. De
ondernemer kan da advies van de OR naast zich neerleggen (niet bindend). Wel verplicht
om advies in te winnen. De OR kan – als het advies niet wordt overgenomen – op grond
van art. 26 WOR beroep instellen bij de Ondernemingskamer. Dat verzoek wordt alleen
gehonoreerd indien de ondernemer bij de afweging van de betrokkenen in redelijkheid
niet tot zijn besluit had kunnen komen.
4. Instemmingsrecht art. 27 WOR: is het meest vergaande recht van de OR. De
ondernemer/bestuurder moet instemming van de OR krijgen, anders is besluit nietig. Met
name besluiten die de werknemer direct raken. Denk aan andere werktijden,
vakantieregeling wijzigen, aanpassing pensioenfonds. Indien ondernemer een besluit in
art. 27 WOLR wil nemen, dient hij instemming van de OR te hebben (belangrijk).
EENMANSZAAK
Bijna niet in de wet geregeld, komt wel vaak voor.
Twee kenmerken:
Kenmerk 1: Natuurlijke persoon als eigenaar
Bv. Jan. Jan oefent bedrijf uit met eigen middelen, bv. pand, auto…Hij doet dat op eigen
naam voor eigen rekening en risico. Natuurlijke persoon die vertegenwoordigingsbevoegd en
aansprakelijk is.
Kenmerk 2: Verhaal door crediteuren
Bij schuldeisers wordt er geen onderscheid gemaakt tussen vermogen onderneming en
privévermogen van de ondernemer. Deze vermogens worden juridisch gezien als één
integraal vermogen. Vermogen van de ondernemer is verhaalsobject, ongeacht of hij te
maken heeft met zaakscrediteuren of privécrediteuren. Beide soorten schuldeisers kunnen
het gehele vermogen uitwinnen. Er bestaat geen verschil tussen Jan zijn privé- en
ondernemingsvermogen. Zelfs wanneer Jan getrouwd is onder gemeenschap van goederen,
wordt het vermogen van de vrouw van Jan ook als één vermogen gezien met de
eenmanszaak. Kan wel worden voorkomen door het opmaken van huwelijkse voorwaarden.
Ook inschrijven in Handelsregister. Kan ook personeel hebben. 50 werknemers of meer?
Dan OR.
, PERSONENVENNOOTSCHAPPEN
In Nederland kennen we drie rechtsvormen die behoren tot personenvennootschappen:
maatschap, Vennootschap onder firma (Vof) & Commanditaire vennootschap (Cv).
Regelgeving personenvennootschappen:
Vanaf art. 7A:1655 BW e.v. vind je de wettelijke regelingen die bij de
personenvennootschappen horen.
- Maatschap: art. 7A:1655 e.v. BW
- Vof: art. 15 WvK e.v. & Boek 7A BW
- Cv: art. 19 t/m 21 WvK & Boek 7A BW
Let op: veel regelend recht. Je kan dus als vennoot afwijken van de wet door onderlinge
afspraken te maken en deze op te nemen in de samenwerkingsovereenkomst (geldt dan als
een soort van interne wet). Kijk daarom altijd naar de bepalingen in de overeenkomst. In de
wet staat bv. een winstverdelingsregeling art. 7A:1670 BW: hiervan kan worden afgeweken
in de overeenkomst.
Oprichting personenvennootschap art. 7A:1655 BW
Kern: obligatoire, wederkerige overeenkomst obligatoir is verbintenis scheppend en
wederkerig is over en weer staande verplichtingen.
De overeenkomst wordt ook wel een samenwerkingsovereenkomst,
vennootschapsovereenkomst, vennootschapscontract genoemd. Dit is allemaal hetzelfde.
Basis van de personenvennootschap: er is een samenwerking tussen twee of meer
personen (nooit alleen). De personen staan centraal. Dit is anders dan de eenmanszaak. De
basis is de samenwerkingsovereenkomst, waarbij personen zich verbinden iets in
gemeenschap te brengen (bv. geld of arbeid).
Doel: Hebben als doel het voordeel dat de behalen met elkaar te delen.
Vormvrije overeenkomst: aan de overeenkomst zijn geen eisen verbonden (vormvrij). Dit
kan dus eventueel mondeling, maar bij wijze van ook op de achterkant van een bierviltje. De
overeenkomst wordt gesloten op voet van gelijkheid: iedere vennoot is gelijk. Dit is anders
dan de arbeidsovereenkomst, waarbij de ene persoon meer gezag heeft. Let goed op bij de
beoordeling van een casus, je moet dan kijken naar de afspraken in de
samenwerkingsovereenkomst. Is er niets opgenomen in de overeenkomst? Dan geldt de
wet. De artikelen van boek 7A zijn namelijk van regelend recht.
Handelsregister: inschrijving Handelsregister is een bijkomende verplichting, maar let op dit
is geen oprichtingsvereiste art. 23 WvK en art. 5 Hrw
In titel 7A BW zie je als titel al “bijzondere overeenkomsten”. In dit boek staan de wettelijke
regels voor de maatschap, deze gelden ook voor de Vof en Cv. De Vof en Cv zijn namelijk
bijzondere vormen van de maatschap!!
Let op: in sommige onderwerpen wijken Vof en Cv af van de maatschap!! Die regels zijn
opgenomen in Wetboek van Koophandel (WvK) vanaf artikel 15.
