Mammacarcinoom
Mammacarcinoom is de meest voorkomende kwaadaardige aandoening bij vrouwen, waarbij het bij
een bepaalde groep vrouwen een chronische ziekte is geworden door alle nieuwe ontwikkelingen in
behandelingen.
Benigne: (Goedaardige) afwijking:
- Drukt omliggend weefsel weg & kan niet uitzaaien
o Fibroadenoom o Tepelvloed (hormonaal,
(bindweefselknobbel) ductestasieen, papilloom. Kleur:
o Cyste (holte met vocht, oorzaak wit/geel of groen. Eenzijdig en/of
verstopping) bloederig vocht. Risico op
o Mastitis (warm, rood en maligne!!!
gezwollen. Kan een abces vormen) o Papilloom (kan tepelvocht en
o Mastopathie (Pijnklachten: ingetrokken tepel veroorzaken)
hormoonremmers) o Verwijde melkgangen
(ductectasieen)
Maligne: (kwaardaardige) afwijking:
- Groeit in omliggend weefsel (invasieve groei)
- Kan uitzaaien (longen, lever, botten en hersenen)
Epidemiologie & etiologie
- Jaarlijke 14.000 vrouwen = 1/7
- 12-13% kans om borstkanker te krijgen in je leven
- Mortaliteit per jaar 3500. Doodsoorzaak nummer 1
- Meest voorkomende leeftijd 45-75 jaar meer westerse landen
- 1 op de 100 diagnoses is een man
Bij het ontstaan van mammacarcinoom speelt een combinatie van hormonen, erfelijkheid en
omgevingsfactoren een rol.
Hormonale factoren
Een langdurige blootstelling aan oestrogene factoren lijkt een relatie te hebben met de kans op
mammaca. Risicofactoren zijn: jong beginnen met menstruatie <12 , laat in de overgang >55, na je
35e jaar een eerste kind krijgen, geen/kortdurend borstvoeding geven, langer dan vijf jaar
hormoonsuppletie rondom de overgang slikken en langdurig zware pil.
Erfelijke en familiaire factoren
- Erfelijke BRCA 1 EN 2 mutatie (5-8%)
Omgevingsfactoren
o Eerder doorgemaakt mammaca DCIS OF LCIS
o Bestraling bovenlichaam (jonge leeftijd)
o Eerder doorgemaakt overium- endometrium- of colonca
o Eerder verwijdering van een goedaardige afwijking in de mamma
o Overgewicht + weinig bewegen
o Alcoholgebruik
Preventie
Primaire preventie: preventieve mamma-amputatie zeer hoog risico bij een vastgesteld BRCA-gen
mutatie.
, Secundaire preventie (gericht op zo vroegtijdig mammaca op het spoor te komen met doel dat het
curatief behandeld kan worden:
o Bevolkingsonderzoek: 1989 gestart waar vrouwen tussen de 50-76 jaar elke 2 jaar een
oproep krijgen. 1 op de 100 vrouwen moet voor verder diagnostisch onderzoek, waarvan
minder dan de helft de diagnose krijgt 1/3. Screening heeft geresulteerd in: toename
incidentie van klein invasief, lymfekliernegatief mammaca, afname gevorderde ziektestadia,
daling mastectomieën door borstsparende operaties.
o Screening buiten het kader van het bevolkingsonderzoek: Wanneer het risico 2 a 4 keer groter
is, dit geldt bij: Eerder behandeld voor mammaca of ductaalca, dragerschap BRCA1 of -2
mutaties, thoraxwandbestraling in voorgeschiedenis, atypische benigne borstafwijking in de
voorgeschiedenis. Screening vanaf 35e jaar (zeer hoog risico) of 40e jaar (verhoogd risico)
houdt in jaarlijks een mammografie en bij zeer hoog risico komt daar nog een jaarlijks klinisch
onderzoek bij. Screening boven de 50 houdt in 1 keer per 2 jaar een mammografie. Bij
draagster van het BRCA mutatie wordt jaarlijks een mammografie, mri en klinisch onderzoek
verricht vanaf 25e jaar.
o Borstzelfonderzoek: Breast awareness wordt gestimuleerd. Zelfonderzoek vergroot de kennis
van eigen lichaam. Tijd tussen eerst waarneembare symptomen en behandeling wordt
verkort. Geeft geen verminderde sterfte of verbeterde prognose.
Symptomatologie
Onderscheidt in twee typen patiënten
o Type 1: vrouwen die zelf een knobbel ontdekken of een andere klacht en hiermee naar de
huisarts gaan (symptomatische afwijkingen)
o Type 2: vrouwen die om wat voor reden dan ook een mammografie is verricht
(bevolkingsonderzoek, familiaire belasting) waarop een afwijking is gevonden
Symptomatisch afwijkingen
o Gevoeligheid/pijn in een of beide mammae. Klachten hangen vaak samen met menstruatie
zelden maligniteit
o Voelbare (palpabele) afwijking groot deel benigne zoals een cyste of adenoom. Boven de
dertig meer risico op maligniteit
o Huid of tepelintrekking door fixatie van de tumor aan de huid of spier zeer verdacht van
maligne
o Tepel uitvloed. Indien bloederig of bruin van kleur berust 10% op maligne. Indien melkkleur
vaak een andere oorzaak
o Eczeem van de tepel. Ziekte van paget indien geen genezing ondanks medicatie moet
maligniteit worden uitgesloten
o Ontstekingsverschijnselen. Rode en warme mammae en sinaasappelhuid gevordend
stadium van maligne.
o Ulceratie. Ontstaat door tumorgroei door de huid gevorderd stadium van maligne
Bij een invasief carcinoom kan doorgroei plaatsvinden naar de lymfebanen. Lymfogene
metastasering komt het meest frequent voor. Hematogene metastasering vind je voornamelijk in de
longen, lever en skelet, huid en hersenen. Hiervoor is verder onderzoek nodig, zoals xthorax, echo
lever en botscan.
Diagnostiek en stadiëring
Diagnose vind plaats in de triplediagnostiek: klinisch onderzoek, beeldvormend en pathalogisch.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Denisevstraten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,29. Je zit daarna nergens aan vast.
