Voor Aardrijkskunde staan in de syllabus verschillende domeinen die je voor het vwo examen moet kennen, waaronder Domein C: Aarde. Dat wat je voor dit domein moet kennen is verspreid over zowel verschillende boeken als hoofdstukken. Daarom heb ik, om het overzichtelijker te maken, alle informatie u...
Aarde: de aarde als natuurlijk systeem; samenhangen en diversiteit
De aarde als uniek natuurlijk systeem
Endogene processen= processen die van binnenuit komen
Drie dingen die ontstaan door endogene processen
o Vulkanen
o Aardbevingen
o Gebergten
Vier lagen van de aarde van binnenuit naar buiten
o Vaste kern (binnenkern)
o Vloeibare kern (buitenkern)
o Aardmantel (grootste volume, drijven de platen op)
o Aardkorst (verschillende platen)
De oorzaak voor convectiestromen
o Het temperatuurverschil tussen de aardkern en de oppervlakte van de aarde
Convectiestromen= langzame stromen van stroperig gesteente diep in de aardmantel
De drie oorzaken voor het bewegen van de aardplaten
o Convectiestromen
o Ridge-push
o Slab-pull
Ridge-push= het opduwen van de mid-oceanische rug
Slab-pull= de subductie van de oceanische korst bij de convergente plaatgrens
Lithosfeer= de aardkorst + het bovenste gedeelte van de aardmantel, oceanische/continentale korst,
kouder
Asthenosfeer= de rest van de aardmantel, bijna vloeibaar, convectiestromen
, Twee soorten korsten in de lithosfeer
o De oceanische korst (onder oceanen, basalt)
o De continentale korst (continenten, graniet)
Drie soorten plaatgrenzen
o Divergente plaatgrenzen (midoceanische rug, ridge-push en slab-pull)
o Convergente plaatgrenzen (subductie, diepzeetroggen, plooiingsgebergten (Himalaya), zware
aardbevingen)
o Transforme plaatgrenzen (zware aardbevingen)
Diepzeetrog= een diepe, smalle kloof in de zeebodem
Vulkaan= een opening in de aarde waardoor er heet materiaal vanuit het binnenste van de aarde
omhoogkomt
Magma= hete materiaal onder het aardoppervlak
Lava= hete materiaal aan het aardoppervlak
Vulkanisme= de verzamelnaam voor alle geologische processen aan het aardoppervlak, die het
gevolg zijn van het omhoog komen van heet materiaal uit het binnenste van de aarde
Actieve vulkaan= wanneer een vulkaan af en toe meetbare activiteit vertoont
Slapende vulkaan= wanneer een vulkaan al lange tijd geen activiteit meer heeft vertoond
Dode vulkanen= vulkanen die niet meer boven een magmahaard liggen, hotspotvulkanen zoals in bv
Hawaï
Twee soorten vulkaanuitbarstingen/erupties
o Een explosieve eruptie (pyroklastisch materiaal)
o Een effusieve eruptie (lava stroomt uit de vulkaan)
Pyroklastica= verzamelnaam voor de verschillende soorten vulkanische as vermengd met heet gas
die uit een vulkaan komen bij een eruptie
Vier typen vulkanen
o Spleetvulkaan (divergentie, oceanische ruggen, effusief, Bárðarbunga in IJsland)
o Schildvulkaan (divergentie, brede basis, flauwe helling, effusief, Mauno Loa op Hawaï)
o Stratovulkaan (convergentie, subductiezones, kegel, lagen as en lava, explosief, pyroklastisch
materiaal, Agung op Bali, caldera’s)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vwoexamenstress. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
