- Psychiatrische diagnoses: belangrijke verschijningsvormen en symptomen kennen.
- We hebben ene belangrijk signaalfunctie als het gaat over het herkennen van symptomen.
- Geen data, getallen, percentages
HOOFDSTUK 1: EEN HELIKOPTERBLIK OP ONZE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG
1.1 De geschiedenis van de psychiatrie: een kort overzicht
VAN…. NAAR…
De geschiedenis van de zorg voor geesteszieken kunne we ruwweg opdelen in 6 periodes:
De eerste periode: prehistorie/ oudheid.
- Oorzaak bij geesten die men had beledigd.
- Zorg voor zieke en zwakke stamleden
- Archeologische ontdekkingen van doorboorde schedels > pogingen om zieken te genezen
Twee personen grote invloed: hippocrates en Galenus van Pegamon
- Hippocrates: ziektes door onjuiste mengelingen van 4 belangrijke lichaamsvochten (bloed,
slijm, gele en zwarte gal.
o Krankzinnigheid als hersenziekte, die behandeld werd met warme en koude baden,
rust en dieet
- Galenus va Pergamon: bekendheid door beschrijving zenuwstelsel. Mensen in 4 types
naargelang overheersing lichaamsvochten
o Sanguinisch type: overheersing bloed
levendig en hartelijk
o Flegmatisch type: overheersing slijm
Kalm en bedachtzaam
o Cholerisch type: overheersing gele gal
opvliegend
o Melancholisch type: overheersing zwarte gal
Droefgeestig, angstig en pessimistisch
- Gelovigen moesten het lot van zieken, armen en gehandicapten verzachten
Tweede periode: 3000 NC – 1600
In vroege middeleeuwen hadden mensen met geestelijke stoornis (toen zotten genoemd) een eigen
positie in de gesloten agrarische maatschappij.
,Samenvatting psychopathologie
Naarmate maatschappelijke patroon zich verder ontwikkelde met een strakkere organisatie
van het stadsleven, verminderde de tolerantie ten aanzien van afwijkend en zonderling
gedrag.
Stedelingen beschouwden deze personen als bezeten en verstoorders van de openbare orde.
o Ze werden opgesloten in ‘dolhuizen’
o Door kwade stoffen uit het lichaam te laten wegvloeien, poogden ze zieke mensen te
genezen (drankjes om te braken, purgeermiddelen, aderlatingen, kei- of
steensnijdingen ipv schedelboringen)
o Men dacht dat insect krankzinnigheid veroorzaakte
Geesteszieken werden soms met ontzag benaderd omdat ze in staat zouden zijn geweest om
met Goden te communiceren.
Vanaf jaren 1100 kregen met de opkomst van de Kerk geesteszieken meer recht op leven.
Kloosterorden stonden in voor opname en verzorging. Mens achter gedrag zien
Het idee dat geesteszieken nutteloos/ gevaarlijk waren heersten > vaak vervolging geesteszieken
(hekserij)
VERHAAL DIMPNA PG 21
Tegen einde 16de eeuw werden krankzinnigen voor het eerst vanuit juridisch standpunt aansprakelijk
en toerekeningsvatbaar gesteld.
Nieuwe visie die haaks stond tegenover de tolerantere visie tov krankzinnigen tijdens de
middeleeuwen.
Derde periode: 1600 – 1800
Interneringsgolf en gestichten met erbarmelijke leefomstandigheden.
Opsluiting in dolhuizen, gasthuizen en godshuizen vanuit liefdadige ingesteldheid maakte
plaats voor een brutale afsluiting van de samenleving
De onrustige zieken lagen aan kettingen en er was geen sprake van gezonde voeding en zorg
Beschaafde burgers beschouwden de krankzinnigen als dieren en konden hen tegen betaling
bezichtigen
Krankzinnigen droegen zelf de schuld van hun ziekte
Invloed van René Descartes was erg belangrijk. “ik denk dus ik ben”.
Denken is volgens Descartes onze essentie en daarom moet onze geest (de rede)
onderscheiden worden van ons lichaam (natuur) > cartiaans dualisme, scheiding geest en
lichaam.
Hij zag de wereld als een machine en het menselijk lichaam als een mechanisch systeem dat
waarnemingsimpulsen doorgeeft aan de hersenen
Vierde periode: 19de eeuw
Franse Revolutie en de Industriële Revolutie
,Samenvatting psychopathologie
Geesteszieken als lichamelijk zieke personen met recht op specifieke medische verzorging.
Band religie en psychiatrie hield op te bestaan.
Kritiek op de onmenselijke praktijken in de dolhuizen
o Vervangen door krankzinnigengestichten
Phillipe Pinel bevrijde een aantal geesteszieken van hun boeien en maakte een einde aan bepaalde
technieken (zie eerder).
Ontwikkelde in Parijs ideeën over de aard en behandeling van psychiatrische aandoeningen.
Contact met patiënt stond centraal.
In België: Dr. Jozef Guislain
Specialiseerde zich als een van de eersten in het behandelen van geesteszieken
Gebaseerd op Pinel
Het valt op dat tussen 1800 en 1960 vooral de kerk via religieuze congregaties in meerde Europese
landen initiatieven ontwikkelden op het gebied van de zorg voor psychiatrische patiënten.
Vijfde periode: eerste helft van de 20ste eeuw
Psychiatrie werd geconfronteerd met een belangrijk dilemma: enerzijds kon de patiënt terecht in een
steeds groter wordende instellingen in de hoop da ze spontaan zouden herstellen en anderzijds
beschikten de psychiaters over de mogelijkheden van psychoanalyse
Deze behandeling was te duur voor gewone mensen dus gingen ze op zoek naar
alternatieven (koortskuren, slaapkuren, schockkuren, elektroschocks,….)
Ook de chirurgie wilde bijdragen
Een andere verandering was eerder van organisatorische aard: bevoegdheid ging van het ministerie
van justitie naar het ministerie van volksgezondheid
Psychiatrische aandoening werd niet meer gezien als een juridisch aan te pakken fenomeen.
Recht op behandeling!!
Nazi- Duitsland en eugenetica en totalitair denken
Uitroeiing van de nuttelozen
Zesde periode: half 20ste eeuw tot 2010
Vanaf jaren 60 vernieuwingen in verband met geneesmiddelen.
Ontdekking eerste antipsychoticum
Komst van medicamenteuze therapie als tweede revolutie
Eerste revolutie dankzij Pinel
Door opname van de psychiatrische ziekenhuizen in de ziekenhuiswet werd de wettelijke basis
gecreëerd voor open afdelingen (A- diensten). Daarnaast ontstonden ook psychiatrische diensten in
algemene ziekenhuizen (PAAZ) en partiële hospitalistievormen (dag of nacht).
, Samenvatting psychopathologie
Therapeutische gemeenschappen
In de periode van 1980 en 1990 deed de biologische psychiatrie haar intrede: geneesmiddelen en
nieuwe vormen van psychotherapie werden gecombineerd.
De overtuiging groeide dat langdurig geesteszieken behoefte hadden aan alternatieve opvangvormen
buiten het psychiatrisch ziekenhuis.
1.2 De psychiatrie vandaag: nieuw paradigma
Behandelen, verzorgen, begeleiding krijgt een ruime invulling
Psychiatrische ziekenhuizen zijn uitgegroeid tot professionele en gespecialiseerde
organisaties, waar verschillende disciplines interdisciplinair samenwerken.
Van residentieel naar ambulant, van aanbod- naar vraaggestuurde zorg. Meer participatie van
patiënten en hun netwerk
• Ervaringsdeskundigen in de geestelijke gezondheidszorg
1.2.1 HERSTELGERICHTE BENADERING (P.28-29)
• Herstel ≠ genezing of het zoveel mogelijk stabiliseren van de symptomen
• Het gaat ook om het herstel van het functioneren in de samenleving (sociaal herstel)
en van het herstel van de eigen identiteit (persoonlijk herstel).
Term behandeling wordt gebruikt als de focus gericht is op klinisch herstel.
Doelstelling: het terugdringen van de stoornis en het verminderen van de symptomen.
Als gevolgen van de stoornis op het functioneren in het dagelijks leven centraal staan, spreken we
over sociaal herstel of rehabilitatie.
Focus: eigen leven in handen nemen en de maatschappelijke rol zo veel mogelijk (opnieuw)
opnemen.
Het succes van de herstelgerichte benadering hangt voor een groot deel af van de hulpverleners en
de samenleving.
- Het gaat over behandeling die kadert binnen de triade van behandelen, maatschappelijk
functioneren en persoonlijk herstel.
- De focus verschuift van de kwetsbaarheid en beperking van de patiënt naar zijn krachten,
talenten en competenties.
- Herstel is een proces van bewustwording
Vanuit herstelvisie krijgt de zorgvrager een gedeeld eigenaarschap of een deel van het eigenaarschap
dat teruggegeven wordt.
1.2.2 Ervaringsdeskundigen
Het is een essentiële component in de herstelgerichte zorg.= het is een zorg die mensen empowert
en een stuk regie geeft over de zorg.
1.2.3 Uitrol van mobiele teams P.33
• Via art. 107 verschuiving van middelen van residentiële sector naar gemeenschapszorg
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper helenbonnarens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.