Probleem 5 – Scheiding en samengestelde gezinnen
1.Wat is de achtergrondinformatie rondom scheiding en samengestelde gezinnen op
het gebied van: definitie, demografische trends, theorieën en interventies?
(Anthonijsz, Spruijt, Zwikker, 2020) Richtlijn scheiding en problemen van jeugdigen H2 gevolgen
van een ouderlijke scheiding voor jeugdigen
Definities
Scheiding = het uit elkaar gaan van partners die getrouwd, in geregisterd partnerschap of die
samenwonend zijn, omdat de burgerlijke staat voor jeugdige niet uit maakt wanneer ouders uit
elkaar gaan.
Inwonende ouder: de ouder waarbij het kind gaat wonen. Uitwonende ouder: ouder waarbij het kind
niet woont.
(Echt)scheiding = ontbinding van een huwelijk.
Complexe scheiding = scheiding waarbij ouders door aanhoudende ernstige conflicten het
wederzijds belang, maar vooral het belang en welzijn van de jeugdigen uit het oog verliezen.
Voorbeeld: heftige ruzie, juridische procedures, dwarsbomen, tegenwerking van één ouder.
Beschermende factoren complexe echtscheiding (blz 24)
Demografische trends op basis van feiten en cijfers
➢ Scheiding komen veel vaker voor: vooral bij gezinnen onder religieuze binding en gezinnen
met een lager opleidingsniveau.
➢ Gevolgen van scheiding voor jongeren zijn toegenomen
➢ Gevolgen van scheidingen voor jongeren wordt minder negatief omdat het steeds meer
geaccepteerd is ???
(Parke, 2013) H3
Geschiedenis
➢ Echtscheidingen namen toe vanwege afname wettelijke beperkingen tegen echtscheiding en
de verschuiving van de focus van het gezinsleden van economische afhankelijkheid naar
emotionele vervulling
Demografische trends
➢ Echtscheidingen zijn afgenomen
➢ Houding tegen opzichte van echtscheiding is veranderd: meer normaal en van afkeer naar
acceptatie. Ook omdat vaders tegenwoordig meer gezien worden als ook een effectieve
opvoeder i.p.v. alleen de moeder.
➢ Verhoging vaderschap: vaders worden meer gezien als significante belangrijke opvoeder
voor een kind. Moeders blijven meer betrokkenheid houden met kinderen na scheiding.
Oorzaken van een scheiding
Een scheiding heeft niet één oorzaak
- Scheiding komt meer voor bij verschillen: etniciteit, religie, middelenmisbruik, slechte
communicatie skills en mentale problemen.
1
, - Hoge mate van stress veroorzaakt vaak een scheiding: afkomstig van gebrek aan opleiding,
laag inkomen, te vroeg trouwen, te grote verantwoordelijkheid van opvoeden kinderen.
Scheiding is een enkel moment
- Proces van vele momenten gaat vooraf voor dat de mensen gaan scheiden: procedure, pijn
door uit elkaar te moeten, twee huishoudens opzetten.
- Scheiding is erg stressvol
(Raley & Sweeney, 2020) Review
Geschiedenis
Het aantal scheidingen nam vroeger toe door: afname belang van het huwelijk.
Echtscheiding is een gestratificeerd en gestratificeerde levensgebeurtenis: het varieert in beide
groepen tussen groepen waarschijnlijkheid van optreden en de gevolgen ervan. Sociale ongelijkheden
naar geslacht en sociaaleconomische toestand.
Demografische trends IN DE VS
➢ Het aantal echtscheidingen neemt af (vooral onder jongeren maar blijft hoger voor
jongeren dan oudere volwassenen): daling vooral laag opgeleiden en met baby die gaan
samenwonen.
➢ Het aantal echtscheidingen is gestegen bij mensen ouder dan 50 jaar → gray divorce
revolution
➢ Scheidingen komen meer voor bij lager opgeleiden en hebben meer sociaal economische
gevolgen voor vrouwen.
- Het aantal scheidingen verschilt per groep en er zijn etnische verschillen: zij scheiden minder
dan native borns.
Verschillen zijn verklaarbaar op individueel, gezings- en gemeenschapsniveau en door:
kenmerken, waaronder overtuigingen, normen en structurele factoren zoals economische
kansen.
Het aantal echtscheidingen ligt bij sommige groepen hoger dan bij andere:
Veel internationale verschillen. In de VS scheiden veel meer mensen, maar in Latijns-Amerika en Azië
veel minder.
Waardoor komen deze verschillen?
o In Azië wordt het minder geaccepteerd dat mensen scheiden door cultuur en religie.
Religieuze regels kunnen het tegenhouden om te scheiden. Zeker in de oudere generatie.
o Westerse culturen → meer individualistisch. Er wordt in deze culturen meer nagedacht
over de relatie tussen de twee mensen die getrouwd zijn. De keuze voor jezelf maken.
In niet Westerse culturen kan het ook meer gaan om jouw rol binnen het gezin en de
maatschappij. Het is belangrijk om goed te functioneren in de groepsgerichte cultuur.
Het verbreken van een band (het huwelijk) wordt daardoor minder geaccepteerd.
→ Verschillende normen en waarden.
Economische kansen. In meer traditionele landen en gezinnen, waarin de vrouw nog niet werkt, wil
je niet scheiden, omdat je dan geen economische middelen meer hebt.
➔ het huwelijk komt vaker voor onder economisch bevoordeelde paren waardoor meer
stabiliteit in verhouding dan andere paarrelaties (selectiviteit van onderzoek)
2
, Trouwen komt vaker voor mijn mensen met een hogere SES. Veel stabiliteit en kunnen trouwen. Dit
is ook een beschermende factoren. Hierdoor meer scheidingen bij mensen die laag opgeleid zijn.
Er zijn overeenkomsten met tienermoeders.
9 voorspellers voor scheidingen
1. tienerhuwelijk,
2. armoede,
3. werkloosheid,
4. laag onderwijs verworvenheid,
5. voorechtelijke samenwonen,
6. voorechtelijke vruchtbaarheid,
7. huwelijk tussen verschillende rassen,
8. eerdere scheiding,
9. en ouderlijke scheiding
Voorechtelijk samenwonen = mensen die ervoor kiezen om samen te wonen voor het huwelijk
onderscheiden kenmerken die hen vatbaar maken voor echtscheiding. Deze kenmerken verklaren de
verhoogde kans onder de jongeren. Ze stoppen met zoeken naar een partner en voelen zich
vervolgens verplicht om te trouwen.
Ander onderzoek toont aan dat er juist door samenwonen een verlaagd risico is op scheiding en een
verhoogd risico op langere huwelijksduur.
→ ook zonder het samenwonen zijn vroege huwelijken geassocieerd met meer scheidingen
→ diffusion perpective; het wordt steeds minder geassocieerd met bepaalde individuele kenmerken
die koppels vatbaar maken voor scheiden.
Werkstatus van de vrouw (Werkeloosheid) = werkstatus van de vrouw kan scheiding voorspellen
maar dit verschilt per context. De kans op de arbeidsmarkt groeit en hierdoor is de werkstatus en het
doel van het huwelijk en de afhankelijkheid verminderd. De sociale normen rondom een huwelijk
veranderen.
Opleidingsniveau (laag onderwijs verworvenheid) = negatief verband met het opleidingsniveau en
de kans op scheidingen in landen waarin scheidingen meer voorkomen en omdat de sociale en
economische kosten van echtscheiding betaalbaar worden.
Dus de leeftijd van het huwelijk is negatief geassocieerd met scheiden. En onderwijs is
geassocieerd met een lager risico op echtscheiding mede omdat de meeste jongvolwassenen
stellen het huwelijk uit tot na hen hun opleiding hebben afgerond.
Ook onderwijs staat in positief verband met hoger gezinsinkomen, wat in negatief verband staat
met financiële problemen.
◼ Familiestressmodel = dat het onderwijs financiële druk afneemt en dat hierdoor de
financiële lasten afnamen en verbetert de kwaliteit van het gezinsleven. Verband inkomen,
kwaliteit van het huwelijk en risico op scheiding.
Conclusie: weinig bewijs van → dat het onderwijs toeneemt verwerving vermindert het risico op
echtscheiding door het verminderen van financiële problemen en stress, en toenemende burgerlijke
kwaliteit. Niet duidelijk verband tussen inkomen en scheiding.
(Biblarz & Gottainer, 2000)
Demografische trend
3
