Hoofdstuk 18: Eiwitten
18.1 Van polypepti deketen tot een werkzaam eiwit
Elke cel in je lichaam kan duizenden verschillende eiwitten vormen. Deze eiwitten gaan allemaal
naar eigen plaats. Dit kan in grondplasma of organel zijn, maar ook buiten cel.
Om eiwitten naar juiste plek te brengen, krijgen ze adreslabel mee tijdens vorming. Code voor
eiwitten ligt in DNA. Na transcriptie gaat mRNA van kern naar ribosoom in grondplasma. Daar
begint translatie. Eerst gevormde stukje polypeptideketen is adreslabel. Dit bindt aan
signaalherkenningsmolecuul (SHM) uit grondplasma. Hierdoor stopt translatie tijdelijk (BINAS 71J).
SHM hecht aan SHM-receptor van ER. Ribosoom koppelt aan ribosoomreceptor van ER en komt zo
precies boven eiwitpoort in ER, die opent.
GTP hecht aan SHM-receptor. GTP splitst in GDP en Pi en SHM komt los van receptor. Enzym
verwijdert adreslabel van polypeptideketen. Translatie gaat vervolgens verder, waarbij groeiende
polypeptideketen binnen ER terechtkomt. Zodra stopcodon bereikt is, bindt ontkoppelingseiwit aan
mRNA. Dit koppelt polypeptideketen los van ribosoom. Ribosoomreceptor laat ribosoom los.
Eiwitpoort sluit.
18.2 Functi es van eiwitt en
Valide = test meet wat hij moet meten (kwaliteitsaanduiding).
Plaques = ophopingen van eiwitten tussen hersencellen. Ziekte van Alzheimer.
Tangles = eiwitkluwens binnen hersencellen. Ziekte van Alzheimer.
Hersencellen maken zowel bij Alzheimerpatiënten als bij gezonde mensen eiwitmolecuul APP. Bij
afbraak van verouderd APP kunnen eiwitfragmenten ontstaan die aaneen klonteren tot plaques.
Onderzoekers vermoeden dat deze plaques ontstekingsreacties in hersencellen veroorzaken. Door
werking van afweermechanisme ontstaat schade aan hersencellen.
Tangles in hersencellen ontstaan door samenklonteren van tau-eiwitten. Bij gezonde cellen zijn
deze eiwitten oplosbaar en spelen een rol bij het in stand houden van celskelet van hersencellen
door microtubuli (microscopisch kleine buisjes die vanuit kern uitwaaieren over hele cel). Bij
Alzheimerpatiënten zijn tau-eiwitten gehyperfosforyleerd, waardoor ze onoplosbaar worden en
microtubuli ‘in de knoop leggen’, wat transportsysteem ontregeld en tangles veroorzaakt.
Motoreiwitten = vrachtwagens binnen een cel. Vervoeren organellen en blaasjes met
voedingsstoffen langs microtubuli. Hebben 2 ‘voeten’. Bindt een van de twee aan
microtubulus, dan laat voet ADP los en bindt onmiddellijk ATP. Hierdoor verandert
eiwitmolecuul van vorm: andere voet slingert naar voren en bindt ook aan microtubulus. In
eerste voet splitst ATP in ADP en Pi. Pi verlaat eiwitmolecuul. Vervolgens laat tweede voet
ADP los en bindt onmiddellijk ATP. Eerste voet slingert naar voren en bindt zich opnieuw aan
microtubulus. Proces herhaalt zich, waardoor motoreiwit zich met zijn lading langs
microtubulus verplaatst.
Functies van eiwitten:
Peptidehormonen (binden aan receptoren in het celmembraan)
Eiwitpoorten (maken gefaciliteerd transport door celmembranen mogelijk)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jasmijnjeulink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.