College aantekeningen
College aantekening blok 1 - Tachtig Jaar Oorlog
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
In het document staan mijn aantekeningen van het hoorcollegevak Tachtig Jaar Oorlog
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: lucasprins10 • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcolleges Tachtig Jaar OorlogHoorcollege 1
Canonvorming Tachtigjarige Oorlog
Frans Hogenberg (Vlaming)
- Hij maakte 21 beelden van het conflict
o Smeekschrift, Hagenpreken, Beeldenstorm etc.
o Geschiedschrijving als nieuwsprent
Duidelijk gedefinieerd moment
Topografisch correct
Visuele details
o Wat zien we niet?
Executie beeldenstormers voor komst Alva
Terreur van bos- en watergeuzen
Overwinningsprocessies
Conflicten tussen de Nederlanders onderling
o Invloedrijke geschiedenis → grondslag van huidige “canon” van Tachtigjarige Oorlog
Van actualiteit tot geschiedenis
- ‘Les troubles” of?
- Rond 1600 eerste historische overzichten
- Monumentale geschiedschrijving tussen 1600-1800
o Buitenlandse studies (Famiano Strada)
- Canonvorming!
Grote geschiedwerken duren lang
- Pieter Bor (1559-1635) schrijft voor Utrecht geschiedenis van de Opstand
Er worden lessen/argumenten getrokken door de politiek uit het conflict
- Bronnen: Hogenberg, pamfletliteratuur, Zwarte Legende
- Herinneringen aan de eerste fase van de Opstand worden steeds bloediger → tegen de vrede
Consequenties
- Geschiedbeeld is selectie van gebeurtenissen, met name 1566-1584
- Nederlands oerverhaal (Protestants)
- Opstandscanon ligt al in 1700 vast
- Nog steeds lastig om los te denken van de canon
Opstandsgeschiedenis 1800-1950
- Historische rol van Oranje wordt nog belangrijker
- Nationalistische en confessionele interpretaties (Meerstemmig?)
- Veel nieuwe bronnen, maar vragen blijven motieven, aandacht rol van de protestantse,
Hollandse burgers en Oranje
Disssidenten
, - Pieter Geyl
o Voorstander van Groot-Nederland
o Verhaal was rare vernauwing van de werkelijkheid
- H.A. Enno van Gelder
o Opstand was een burgeroorlog
- WO2 is een breuk: versterkt nationale interpretaties
1960:
- Nationale en verzuilde interpretaties op hun retour, net zoals de term “Tachtigjarige Oorlog”
- Meer belangstelling sociaal-economische interpretaties
- In Nederland en België: het beeld vergruist (complexer, stukjes beeld van de geschiedenis)
- Buiten Nederland ingekaderd in Europese geschiedenis
“Middengroepen”
- Juliaan Woltjer
o Middengroepen bepalen de uitkomst van de Opstand
o Mix van afwegingen, weinig ideologisch
o Tussen 1566 en 1576 spelen zij een cruciale rol
Buitenlandse belangstelling:
- Voor republikeinse geschiedenis en politieke theorie van de Opstand
- Voor calvinisme als revolutionaire beweging
- Voor Opstand als “bourgeois revolution”
- Voor Opstand als godsdienstoorlog
- = Opstand als onderdeel van de Europese canon
1977: Nieuwe synthese
- Geoffrey Parker: The Dutch Revolt
- Waarom lukt het niet door Filips II om deze opstand neer te slaan?
- Antwoord: Filips II had andere zorgen en prioriteert de Nederlanden niet. Plus geldgebrek,
muiterijen en inconsistent beleid.
Nieuwe elementen:
- Verschuiving van verklaren motieven naar verklaring uitkomst conflict
- Een internationale (Spaanse) verklaring in plaats van een Nederlandse
Vervolgvragen sinds 1977
1. Hoe komen Nederlanders tot hun (botsende) opvattingen?
2. Hoe houden de opstandelingen het vol?
3. Transnationale connecties
4. Oorlogservaringen en herinnering
2022: 3 nieuwe interpretaties
- Opstand en lokale keuzes: contingente en lokale
- Opstand als internationaal conflict
- Opstand als burgeroorlog
, Conclusie
- Ons (populaire) beeld is bepaald door het beeld uit de Gouden Eeuw
- Geschiedschrijving focuste traditioneel op Nederlands beeld
Hoorcollege 2
De Nederlanden: een nieuwe constructie
- Recent verenigd
- Filips II is landsheer (Graaf van Holland, Hertog van Brabant etc.)
- Gewesten hebben eigen geschiedenis, wetten en verleden van oorlog tegen elkaar
- Karel V: gewesten blijven in de toekomst bij elkaar
Samengestelde monarchie Filips II
- Centralisatie is geen doel op zich
- “Grand strategy” (uitgangspunten/prioriteiten van regeren)
o Filips’ erfenis van Karel V
o Iberisch schiereiland behouden
o Zaken in Italië overeind houden
o Turken moeten op afstand blijven
o Onder aan de lijst: De Nederlanden
- Respecteren lokale rechten: allemaal de belangrijkste (niet eentje voortrekken)
- Verwacht in noodsituaties wel onderlinge steun
Filips godsdienstpolitiek:
- Offensief van de Turken vanaf 1551 → topprioriteit
o Natuurlijk roeping (familietraditie) van Filips om hen te bestrijden
Maatstaf voor zijn koningschap
- Concilie van Trente bezegelt scheuring van de kerk
Protestantisme in opmars
- Vrede van Augsburg (1555): cuius regio, eius religio (Iedere Duitse vorst mag de religie van
zijn grondgebied bepalen)
- Engeland protestants + Schotland gereformeerd
- Frankrijk 1562: snelle groei calvinisme, tolerantie-edict en oorlog
Protestantse invloed
- Via boeken, “conventikels”, conversaties, handelscontacten
- Veel edelen hebben protestantse familie (in Duitsland of Frankrijk)
- Vanaf 1560 groei calvinisme, met name in het zuiden
- Kleine minderheid → veel vluchtelingen
o Vluchtelingen uit Engeland en Frankrijk
Strenge vervolgingen
- 1300 doodstraffen 1523-1566 (voornamelijk wederdopers)
- Inquisiteurs sporen ketters op
- Seculiere wetgeving: Bloedplakkaten van 1550
- Vervolgingen bedreigen stedelijke privileges
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Mathijsloo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen