Geschiedenis vakinhoud 2 - Klassieke oudheid deel 1 - Grieken en Kelten
18 keer bekeken 1 keer verkocht
Vak
Geschiedenis
Instelling
Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
Dit is een samenvatting van zowel de syllabus als de lesnotities van de lessen geschiedenis van Steven Debaere in Vives Brugge in . Het gaat over de Klassieke oudheid en meer specifiek over de Grieken en de Kelten.
Geschiedenis vakinhoud 2: Klassieke oudheid deel 1 :
Grieken en Kelten
1. Inleiding bij de klassieke oudheid
1.1 Drie spelers op het Europese schaakbord
1) Griekse beschaving:
- 1600 v.C.: Myceense beschaving. Het eerste volk dat oudgrieks sprak. De Myceners hadden
metaal. Het was rond de regio van Argolis.
- 800 v.C.: Homerus
- 146 v.C.: Corinthe wordt ingenomen door de Romeinen. Het is het begin van de Romeinse
overheersing.
4000 v.C.: ‘Naakte vrouwelijke afgod met de armen over elkaar.
De Cycladen, Griekenland.
1350 v.C.: De leeuwenpoort van Mycene: Het vormt de toegang tot de burcht van
Mycene. Perseus was in 1376 v.C. koning van Mycene geworden. Hij werd gezien als
Hoogste koning van alle Myceense rijken op het Griekse vasteland.
Octavianus:
Gaius Julius Caesar Octavianus of keizer Augustus (63 v.C. 14 n.C.) was de eeste
keizer van Rome. Hij was de opvolger van Gaius Julius Caesar.
,2) Romeinse beschaving:
- 800 v.C.: Archeologen stellen dat Rome dan uitgroeit tot een samenraapsel van dorpen. Dan
was de stichting van Rome (door Romulus en Remus) en Vergulius schrijft de verhalen op van
de stichting van Rome.
- 476 n.C.: Augustus wordt afgezet. Er komt een Germaanse koning en er komt een
middeleeuws koninkrijk. Dit is het einde van het WRR.
Wolvin van Rome; Romulus en Remus zijn in de Romeinse mythologie de
tweelingzonen van Mars en Rhea en stichters van Rome. Ze werden
opgevoed door een wolvin, de Lupa Capitolina.
100 v.C. – 44 v.C.: Caesar: Een romeinse politicus en generaal die officeel
een einde maakte aan de Romeinse republiek. Hij versloeg een reeks
oorlogen tegen zijn tegenstander Pompeius en zo werd hij dictator van het
Romeinse Rijk.
550 n.C.: Oost Romeinse keizer:
3) Keltische beschaving:
- 800 v.C.: Start Hallstatt (Oostenrijk)
- 50 v.C.: Gallische oorlogen (Caesar en Gallië -> Frankrijk, België, Nederland,… )
o De Kelten goeien niet uit tot een zelfstandig politiek rijk.
Reconstructie van zoutmijn van Hallstat: Hallstatt is een gemeente in
Oostenrijk. De Hallstattcultuur is een beschaving die vanaf de vroege Ijzertijd
in Centraal-Europa zijn sporen heeft nagelaten;
Ambiorix van Tongeren: Ambiorix was ten tijde van Julius Caesars verovering
van Gallië samen met Catuvolcus koning van de Gallische stam van
Eburonen. Hij werd vanaf de 19de eeuw een mythische Belgische held
vanwege zijn verzet tegen de Romeinen.
1.2 Rode draad: naar meer politieke en culturele integratie
1) Naar integratie:
- Politiek: 1000 v.C.: duizend verschillende gemeenschappen verspreid over de mediterrane
wereld, elk met hun eigen politieke systeem en hun eigen culturele kenmerken. 1000 jaar
later staat de mediterrane wereld onder het politiek gezag van de Romeinen = naar een
‘Romeins imperium. Vanaf Aristoteles (5de eeuw v.C.) meer dan 100 manieren om te regeren.
Men wordt een provinci en meer politieke eenheid. Dus van politieke verscheidenheid naar
een eenheid o.l.v. Rome. Grieken delven onderspit.
- Cultureel: de Helleense wereld wordt door de Romeinen met de nodige aanpasssingen
overgenomen en door hen verder verspreidt. De intergratie is ruimer dan de Grieks-
Romeinse wereld: de Kelten hebben een eigen culturele identiteit, maar ze ondergaan ook
de invloed van Grieken en Romeinen. Hellenisme is een menvorm.
,2) Geografisch centrum: Middellandse Zee
De geschiedenis speelt zich vooral af vanaf 8000 v.C. in de Middellandse Zee voor de West-
Europeanen tot de komst van keizer Karel (Habsburgers) in 1500 n.C. = 9500 jaar lang speelde de Mid
Zee een gigantische rol.
1.3 De mediterrane wereld, geografisch bekeken
Mediterrane wereld: De Middellandse Zee met alle aanpalende kustgebiedenen hun onmiddellijke
hinterland. Deze wereld is afgescheiden van de andere regio’s door gebergtes, woestijnen. Daardoor
is de zee het voornaamste bindmiddel en communicatiemiddel voor alle bewoners.
- Hellas: Cultuurgebied: Ten westen en oosten waar Griekse cultuur sterk is door Griekse
kollonisatie.
- Hellenisme: Verspreiding Griekse cultuur = mengvorm van Griekse en andere culturen.
- Imperium Romanum: Het Romeinse Rijk = vanaf dat ze de hele dominantie hebben over de
kusten van de Middellandse Zee. (In Keizertijd). Ze noemen het Mare nostrum (binnenzee)
- Limes: Verbinding tussen verschillende natuurlijke grenzen. Het is een militaire versterking
waar er geen natuurlijke grenzen zijn. (bv. Muur van Hadrianus).
Binnen de Mid wereld: twee ‘bekkens met geografische verschillen: Het westelijke bekken en het
oostelijke bekken. De grens tussen beide wordt gevormd door het Italische schiereiland en Sicilië. De
interessante gebieden liggen ten westen van dit gebergte: de vlakten van Toscane, Latium en
Campanië. Twee doorgangen: de straat van Messina en de straat van Sicilië.
Wat wisten ze zelf over de Mid Zee? Het wereldbeeld van Herodotus (vader van de
geschiedschrijving)
1.4 Chronologische periodisering
1. 800 v.C.: begint met een literaire oernkal verbonden met de blinde zanger Homerus. Hij
zorgde ervoor dat de Griekse beschaving echt startte met twee werken: Odyssee en Ilias. Zijn
werk is als eerste op schrift gesteld. Het gebruikte fonetische schrift was toen splinternieuw
en bracht grote culturele gevolgen met zich mee. Het verwijst naar een belangrijke
historische werkelijkheid.
2. 200 v.C.: De hemegonie: Hannibal met Olifanten: in de 2de punnische oorlog: Carthago tegen
Rome. Rome wordt het machtigste rijk van het Middellandse Zeegebied. De politieke rol v.d
Grieken is uitgespeeld, maar hun cultuur wordt verspreid door de Romeinen.
3. Proloog op de eerste periode van de Klassieke oudheid: De Minoïsche en Myceense
beschaving
, 2. Proloog: de prehelleense beschavingen
2.1 De Kretenzische beschaving (vreemde, Oosterse cultuur)
2.1.1 Situering in de tijd
- 6000 v.C.: ontstaan van de landbouw
- 3500 v.C.: einde prehistorie in ‘vruchtbare sikkel’
- 2800 v.C.: begin van de bronstijd
- 2000 – 1700 v.C.: de zgn. eerste paleistijd (= eerste bloei)
- 1700 – 1450 v.C.: de zgn. tweede paleistijd (= tweede bloei: o.l.v. Knossos)
- 1500 – 1400 v.C.: einde van Kretenzische beschaving (= opgang Myceners + tsunami)
- 1100 – 900 v.C.: Nieuwe migratie (Doriërs) -> Duistere eeuwen
2.1.2 Bronnen
- Archeologie: Impuls van Evans (1900): Vooral materiële bronnen. Hij legt de basis bloot van
het paleis van Knossos, hij ontdekt ook vele schrifttekens (Lineair A), maar kan die niet
ontcijferen. Hij heeft belangrijke opgravingen gedaan + hij hecht veel geloof aan mythes.
- Geschreven bronnen van ‘Kretenzich Lineair A’:
o Ontwikkeld uit hiëroglyfenschrift
o Geen Griekse taal. Onmogelijk een schrift dat gebruikt werd voor Griekse taal
o Niet echt ontcijfers
o Hypothese: Plaatsnaam, wijn, uitbetaal aan 6 pers., gevolgd door cijfer, totaal: 130,5
- Mythe van Theseus: interessante aanwijzingen over de vroegste Griekse geschiedenis. Evens
wilde aantonen dat de mythe gebaseerd is op een ware geschiedenis.
2.1.3 Een open handelsbeschaving
Economische sterktes:
- Vruchtbare landbouw: vruchtbare akkers langs beide flanken van het gebergte. Overschotten
die worden opgeslagen in kelders van grote gebouwencomplexen. Handel met de
overschoten met Egypte, Afrika en gebieden rond Egeïsche Zee.
- Schapen- en veeteelt: (de bijzondere ‘Kri-Kri geit’)
- Handel en ambachten: ruilhandel
- Verfijnde edelsmeedkunst: door de ruilhandel vervaardigden ze verfijnde werktuigen met
sieraden, die op hun beurt verhandeld worden.
Kreta werd door de gunstige ligging een kruispunt van culturen. Tussen 1600 v.C. en 1400
v.C. beheersten de Kretenzers volledig de handel in de Middellandse zee.
thalassocratie = handelsimperium. Het overwicht op zee dat de Kretenzers hadden. Ze
hadden brede handselcontacten tot in Afrika. De draaischijf was Thera.
Kreta, een vredeseiland? (Knossos)
- Geen defensieve muren: Je kon zomaar binnen wandelen
- Geen graven van krijgers voor 1450 v.C.
- Geen afbeeldingen van krijgers + geen verwijzingen naar militaire activiteiten
Recente vondsten spreken dit tegen omdat ze recente wapens hebben gevonden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper justiendewulf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
