Geschiedenis vakinhoud 2 - Klassieke oudheid deel 2 - Romeinen
10 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Geschiedenis
Instelling
Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
Dit is een samenvatting van zowel de syllabus als de lesnotities van de lessen geschiedenis van Steven Debaere in Vives Brugge in . Het gaat over de klassieke oudheid en meer specifiek over de Romeinen.
Geschiedenis vakinhoud 2: Klassieke oudheid deel 2 :
Romeinen
1. Ontstaan en vroege geschiedenis van Rome. (ca.1000 –509 v.C.)
1.1 Vanwaar die fascinatie voor de Romeinen?
Rijk: strekte zich uit van Spanje en Frankrijk tot aan de Tigris en Eufraat en van Noord-afrika tot aan
de Noordzee. Veel overblijfselen zoals amfitheaters, aquaducten, bruggen, grafstenen,
verdedigingsmuren, wegen, enz. De overblijfselen verwijzen naar hun bekwaamheid inzake
architectuur, ingenieurskunst, recht en organisatie van de staat. De heirbanen drukten hun stempel
op de romantisering van onze gewesten.
1.2 De bewoners van het Italische schiereiland: een complex verhaal
1) Etrusken vs andere volkeren
- Etruskische vestigingen in 8ste eeuw: Tarquinii, Veji
- Handelsmonopolie 7de en 6de eeuw: Tyrrheense Zee: ze dreven handel met het noorden en
eht zuiden van het italische schiereiland. Belangrijkste regio: Etruri
- Laatste Etruskische vorst uit Rome verdreven in 509 v.C.
- Keerpunt in 5de eeuw: nederlaag tegen Grieken en Kelten
2) Italische volkeren: Ze bewoonden Italië. Het vormde een Indo-Europees volk dat ca. 1000 v.C.
gebruik maakte van zijn superieure ijzeren wapens om de aanwezige boerenbevolking te
onderwerpen. Bv: Latijnen, de Sabijnen, de Umbriërs, de Samnieten
3) De Grieken: vestigden zich in het midden v/d 8ste eeuw in Zuid-Italië en de oostkust van Sicilië.
4) Carthagers: Ze hadden sinds 2de millenium v.C; nauwe contacten met de Grieken.
5) Liguren en en Illyriërs: in het Noorden
1.3 Het ontstaan van Rome
1.3.1 Het historisch begin
1) Ontstaan is relatief laat i.v.m. Hellas en Midden-Oosten. Het begint met kleine
landbouwgemeenschappen ca. 1000 v.C. Op 7 heuvel, gelegen aan het eilandje in Tiber, met
verbinding naar Ostia. Het was ca. 1000 v.C. een nederzetting van Latijnen op de Palatinusheuvel.
2) Na de vestiging van de Latijnen onstond een Sabijnse nederzetting op de Quirinalis.
3) Etrusken maken van Rome een echte stad ca. 600 v.C. Ze maakten zich meester van Latium en er
regeerden Etrusische koningen over Rome. De nederzettingen op de heuvels werden omzoomd door
een muur (‘de muur van Servius Tullius’). Tussen de heuvels ontstond het ‘forum’, het blijvnede
centrum van de stad.
Ligging van Rome: aan Rome, tussen de heuvels.
,‘Forum Romanum’:
- 8ste en 7de eeuw: begraafplaats + bewoning
- 5de eeuw: marktplein en politieke en religueus centrum van de stad
- 1300 jaren werd daar gebouwd, Ontmoetingsplaats tussen burgers van Rome
- Plaats waar de senaat vergaderde (‘curia’) + Heilige plaats (de Via Sacra doorsneed het
Forum), woonplaats van Vestaalse maagden
- Publieke terechtstellingen vonden er plaats + Locatie van triomfochten van keizers
Capitool: Op het capitool stond de belangrijkste tempel van de Republiek. (gouden dak)
- Tegenhanger van Parthenon: tempel van jupiter op capitool in 509 v.C.
- Het werd beschouwd als het hoofd van de wereld.
- NU: stadhuis van Rome + Bewaarplaats beroemde beeld ‘Wolvin van Rome’
Palatijn: belangrijkste politieke heuvel. Waarom?
- Woonplaats van legendarische stichter Romulus
- Woonplaats van politieke leiders (senatoren, later keizers…)
- Woord ‘paleis’ is afgeleid van Palatinus
- Bevatte een van de mooiste tempels (die van Apollo)
1.3.2 Stichting van Rome (volgens Livius en Verglius (1ste eeuw)
1ste verhaallijn: omzwervingen van Aeneas
Aeneas:
- Hij is een held die streed aan de Trojaansekant tegen de Grieken.
- Halfgod: zijn vader Anchises, zijn moeder Venus
- Een politieke vluchteling uit Troje (met vader en zoon Julus of Ascanius)
- Hij levert strijd in Italië + huwt met dochter van koning Latinus
- Hij sticht Lavinium en na zijn dood wordt hij vereerd als god
- Zoon Julus trekt naar Alba Longa: Juliaanse dynastie: hier onstaat (na generaties) een
broedertwist om de troon
Dido en Aeneas: belangrijke episode in het verhaal vindt plaats in Carthago
- Aeneas’ landing na vele omzwervingen in de nieuwe gestichte stad Carthago
- Koningin Dido (uit Tyrus afkomstig) wordt verliefd op Aeneas
- Aeneas’ vertrekt uit Carthago in het holst van de nacht
- Dido is vertwijfeld na vertrek van Aeneas, ze ontsteek vuur en spreekt een vloek over Rome
- ‘mors voluntaria’: Dido pleegt zelfmoord na vertrek van Aeneas
2de verhaallijn: stichting van de stad Rome door Romulus
Aemulius (broer van koning van Alba Longa) in Alba Longa:
- Verdrijft de rechtmatige koning en broer Numitor
- Vermoordt de koningszoon
- Dwint de koningsdochter Rhea Silvia om Vestaalse Maagd te worden
- Rhea Silvia baart Romulus en Remus en zet een mandje op de Tiber…
, Romulus en Remus:
- Opgevoed door herderspaar + Gevoed- gelitk door een wolvin (op Palatinus)
- Moord op koning Aemulius door Romulus
- Broedermoord: voortekens door de adelaars (6 en 12)
- Romulus bouwt Rome op Palatijn en wordt koning
Stichtin van de stad: 753 v.C.
Romulus: Hij organiseert het wagenrennen: dit leidt tot ‘Sabijnse maagdenroof’. (”brood en spelen”).
Hij deelt met de Sabijnse koning Titus Tatius de regereing. Daarna wordt hij alleenheerser.
Interpretatie van legendes over stichting? (historische motieven
Vanaf de 3de eeuw V.C. werden deze verschalen opgetekend, maar het kreeg zijn definitieve vorm
door de dichter Vergilius en de historicus Livius (tijdgenoten van Augustus). ‘Aeneïs
1. Rome begint als gemeenschap van boeren en herders
2. Er is sprake van goddelijke oorsprong van het Romeinse verleden + Romeinse keizer krijgt
ook goddelijke oorsprong aangezien hij de verre nakomeling is van de halfgod Aeneas
3. Een karaktertrek van de koningskinderen: heerzucht
4. Sabijnse maagdenroof staat voor: verzoening door brood en spelen
5. De Romeinse geschiedenis wordt verbonden met de bewonderde Griekse cultuur
6. Het epos eert ook Julius Caesar. Ze vernoemen hem al.
7. De mythe gaat ook in op de problematische relatie tussen Rome en Carthago: een verklaring
8. Het epos verwijst ook naar sociale gebruiken zoals de kinderverlating als vorm van postnatale
geboortebeperking en de zelfmoordpleging
1.4 De vroegste staatsinrichting
Er zijn hier weinig gegevens over bekend. Het oudste Rome werd volgens de overlevering geregeerd
door zeven koningen. Rome lag toen onder Etruskische invloedssfeer. Deie koning is almachtig + de
Volksvergadering benoemt koning (krijgt ‘imperium’): hij voerde het leger aan, sprak recht. Er was
weinig inspraak in het beleid. De Senaat geeft de koning raad (de patriciërs)
Hervormingen door Servius Tullius (6de eeuw): Rome evolueert naar een timocratie: De plebejers (de
rijkere zerlfstandige boerne) krijgen een grotere rol in het besturu. Er werd een nieuwe
volksvergadering ingesteld.
509 v.C. Machtsmisbruik door zijn opvolger: Tarquinus (Superbus) vlucht in 509 v.C.
Na 509: Rome wordt ‘republiek’ - Handtekening van de Romeinse Republiek: SPQR.
2. Instellingen van de Republiek
2.1 Einde van de monarchie: 509 v.C.
509 v.C.: een keerpunt in de Romeinse geschiedenis. De laatste Etruskische vorst Tarquinus Superbus
werd verjaard. Republiek werd een ‘res publica’: een zaak voor het hele Romeinse volk. De macht
van de Etruskische vorst werd verdeeld over diverse instantie. Er kwam een gedeelde
machtsuitoefening, maar geen democratie zoals in de polis Athene. Het werd een bestuurdvorm met
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper justiendewulf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
