Dit is een samenvatting van zowel de syllabus als de lesnotities van de lessen geschiedenis van Steven Debaere in Vives Brugge in . Het gaat over de eerste middeleeuwen.
Deel 2: De eerste middeleeuwen 467 – 1000: Het Germaanse westen
Inleiding (op Germaanse invallen)
1. Volksverhuizing niet plots
a. Duurde eeuwen
b. Vanaf 1ste/2de eeuw n.C.: druk bij Romeinse Rijk
c. Keizers moesten strijden voorbij de Rijn. -> veel invallende stammen
d. Slimme zet: bondgenoten (foederati) met Germanen en Romeinen
2. Kantelmoment: verhoogde druk door Hunnen ca. 400 n.C.
a. Hunnen = Mongools, Nomadisch volk
b. In 4de-eeuwse naar steppen boven Zwarte Zee
c. Keizer Theodosius betaalt hen tol
d. Hunnen in conflict met Germanen doordat ze oprukken naar West-Europa (400 n.C.)
i. Maar nederlaag tegen Aëtius en Germanen
ii. Machtsgreep binnen Hunse bond (ca. 445)
iii. Daarna rukken ze op naar Rome, maar plotse dood Attila op huwelijksfeest in
453. -> Deel vestigt zich in ZO-Europa: de ‘Bulgaren’
e. Ze zorgen voor stroomversnelling bij migratie
3. Germaanse invallers zagen zich niet als autonome heersers
a. Ze zweerden de Romeinse wereld niet af
b. Ze pasten zich aan + samenwerking
c. Zelfde principe als bij de Kelten (Gallo-Romeinen)
4. Relatie kleine aantallen
a. Nu: miljoenen vluchtelingen
b. Vroeger: precieze aantallen wordt niet vermeld. Ongeveer 10 000
i. Belangrijkste migrerende volkeren: Ostrogoten en Vandalen
Kenmerken Kelten en Germanen
Indo-Europese taalgroep
o Moeilijk te onderscheiden wat Kelten en wat Germanen zijn
Allebei natuurgodsdienst
Geen vaste politieke eenheid
Germanen in contact met Romeinen: ze kozen arianisme (bekering christendom)
Kaartoefening: Evolutie van de Germaanse stammen
1. Visigoten
Kaart 35: 4de eeuw: De Visigoten zijn voorlopers van de Germaanse volksverschuivingen. In 376
mogen ze zich binnen het Romeinse Rijk vestigen en het was de bedoeling dat ze de Donau
controleerden.
Kaart 37: 5de eeuw: Ze schoven op doorheen Europa. Ze doorkruisten de Italiaanse laars en
plunderden Rome, Zuid-Frankrijk en Spanje. Ze vestigden zich in Spanje en een deel van Frankrijk.
Toledo was de hoofdstad van het Frans- Spaanse rijk waar de Visigoten een rijk opbouwden.
,Kaart 40: 6de eeuw: Dit is de tijd van Justinianus. Het rijk van de Visigoten bestond nog, maar het was
ingekrompen. Het is weggezakt uit Frankrijk. In de 6 de eeuw hadden ze vooral het Zuiden van Spanje
en een deel van Portugal ingenomen.
Kaart 41: 7-8ste eeuw: Dit is het kalifaat van Cordoba. Het is gedaan met de Visigoten. Ze zijn
onderworpen aan de Islam = moren, moslims
-> Gedurende eeuwen was er in de Westelijke helft van Europa een groot rijk o.l.v. de Visigoten.
Hoe was het contact tussen de Visigoten en andere volkeren (gedrag in Spanje van Visigoten)
Ze nemen veel zaken over van de Romeinen: huisvestiging
Munten: eerst enkel voor Romeinse keizers. Later nemen de koningen van de Visigoten het
over voor propaganda van zichzelf en unanimiteit
Neemt politieke symboliek over van de romeinen
o Purperen mantel en kroon
o = assimilatie (behouden van tradities en gewoontes)
Arnamenten: veel christelijke aandacht
Begrafenisrituelen: koning = plaatsvervanger van God (sacrale koningschap)
Ze moesten strijd leveren tegen andere Germaanse volkeren, dus niet enkel tegen Arabieren
-> niet alles is verdwenen door volksverhuizingen. Ze geven ook zaken door van de Klassieke oudheid
2. Ostrogoten
Kaart 35: 4de eeuw: De Ostrogoten vormden samen met de Visigoten de twee hoofdtroepen waarin
de Germaanse stam der Goten zich splitsten. Ze splitsen rond 270. In de 4 de eeuw zaten de
Ostrogoten in het huidige Oekraïne (boven de Zwarte zee), maar ze trokken net zoals de Visigoten
zuidwaarts.
Kaart 37: 5de eeuw: De Ostrogoten zijn westwaarts getrokken en belandden ten Oosten van Italië. =
ten westen van de Donau. Ze settelen zich binnen het RR rijk.
Kaart 41: 6de eeuw: Het rijk valt uiteen in 526. De Romeinse keizer Justinianus verklaarde de oorlog
en rond 550 was het rijk vernietigd. Ze verdwijnen snel uit de geschiedenis door de Byzantijnen.
3. Bourgondiërs
Kaart 35: 4de eeuw: Ze bevonden zich in het huidige Duitsland. Het waren bondgenoten van de
Romeinen. Ze komen oorspronkelijk van het Scandinavische Noorden
Kaart 37: 5de eeuw: In de 5de eeuw stichten ze een staatsvorm in Midden-Europa. In de 5 de eeuw was
er een volksverhuizing en drongen ze het Romeinse Rijk binnen. Ze trokken Zuidwaarts en het rijk van
de Bourgondiërs bestond uit een deel van Frankrijk, Zwitserland en Duitsland. Ze kregen in 413 de
status van Foederati. Ze werden vernietigd in 436. De macht van de Bourgondiërs was gebroken,
maar ze bleven overeind.
Kaart 41: 6de eeuw: In 534 werden ze vernietigd door de Franken. Ze werden ingelijfd bij het
Frankische rijk na dood Clovis. De Franken namen zaken van hen over (wetgeving en bestuursvorm)
, 4. Vandalen
Kaart 35: 4de eeuw: In de 4de eeuw zien we dat ze zich vestigden in het huidige Polen. Dit is niet
binnen de grenzen van het RR.
Kaart 37: 5de eeuw: De Vandalen waren een Oost-Germaanse stam in de 5 de eeuw Afrika binnentrok.
Tegen 439 hadden ze in Noord-Afrika een koninkrijk gesticht met als kern de voormalige Romeinse
provincie Afrika met de hoofdstad Carthago. (route = door Italië) In 455 plunderden ze de stad Rome.
Ze namen ook Sicilië, Corsica, Sardinië en De Balearen in. Het was een belangrijke zeemacht in het
westen van de Middellandse Zee.
Kaart 41: 6de eeuw: Hun koninkrijk stortte uiteen in de Vandaalse oorlog in 533. Keizer Justinianus
kon dit gebied veroveren. (door de Byzantijnen)
5. Alemannen
Extra: de naam Alemannen verwijst naar Alemanië in Duitsland. Het betekent: al wie erbij wil
Kaart 35: 4de eeuw: In de 4de eeuw vestigden ze zich in het Zuidwesten van het huidige Duitsland. Ze
staken de RR-grens over aan de Rijn.
Kaart 37: 5de eeuw: Dee Alemannen vallen Oost-Gallië binnen. In de 5 de eeuw hebben ze een eigen
rijk dat op dat moment in het Zuidwesten van Duitsland ligt. Het Frankische leger kon in 496 op
Frankisch grondgebied in de slag bij Toilbiac de Alemannen verslaan. (= tussen Rijn en Donau)
-> 6de eeuw: Pas in 536 werd het volledige rijk onder Frankisch gezag geplaatst.
6. Sueven
Kaart 35: 4de eeuw: In de 4de eeuw werden de Sueven verdreven door de Hunnen en staken ze de Rijn
over naar Gallië waarna ze al plunderend richting het zuiden gingen. (= steken de RR-grens over) In
de 4de eeuw zaten ze op de grens van Duitsland en Polen. (= aan de Oder)
Kaart 37: 5de eeuw: Ze trokken de Pyreneeën over en belandden in het Romeinse gebied Hispania
(Het noorden van Portugal). In 409 stichtten ze hun eigen rijk in de Romeinse provincie Gallaecia.
Kaart 41: 6de eeuw: Hun rijk bestaat nog altijd, maar is uitgedund. In 585 werd het rijk van de Sueven
definitief verslagen. Het hoorde vanaf dan bij het rijk van de Visigoten.
7de-8ste eeuw: overgenomen door de moslims (net zoals de Visigoten)
7. Franken
Kaart 35: 4de eeuw: Hun oorspronkelijke gebied is het noordoosten van Nederland en het
noordwesten van Duitsland. Vanaf de 4 de eeuw staken ze de Rijngrens over en vestigden ze zich in de
Romeinse provincie Germania Inferior.
Kaart 37: 5de eeuw: Ze breidden hun gebied uit naar het huidige België en het noorden van Frankrijk.
Kaart 41: 6de eeuw: In de 6de eeuw breidden ze hun machtsgebied sterk uit. Ze konden heel Frankrijk,
België, een deel van Nederland en een deel van Duitsland veroveren.
Kaart 42: 7de eeuw: Hun rijk blijft hetzelfde als in de 6 de eeuw.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper justiendewulf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,19. Je zit daarna nergens aan vast.
