Sociale wetenschappen P2
Factsheet positieve gezondheid (week 1):
Wat is positieve gezondheid? “Gezondheid is het vermogen van mensen zich aan
te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en
sociale uitdagingen van het leven” (Huber, 2012)
Het nieuwe concept maakt onderscheid in 6 dimensies van gezondheid, namelijk
lichaamsfuncties, mentale functies- en beleving, de spiritueel/existentiële
dimensie, kwaliteit van leven, sociaal maatschappelijke participatie en dagelijks
functioneren.
De 6 dimensies van positieve gezondheid
1. Lichaamsfuncties: medische feiten, medische waarnemingen, fysiek
functioneren, klachten en pijn, energie.
2. Mentale functies en beleving: cognitief functioneren, emotionele toestand,
eigenwaarde/zelfrespect, gevoel controle te hebben/manageability,
zelfmanagement en eigen regie, veerkracht/resilience, Sense of .
3. Coherence (SOC) Spiritueel/existentiële dimensie:
zingeving/meaningfulness, doelen/idealen nastreven, toekomstperspectief,
acceptatie.
4. Kwaliteit van leven: kwaliteit van leven/welbevinden, geluk beleven,
genieten, ervaren gezondheid, lekker in je vel zitten, levenslust, balans.
5. Sociaal-maatschappelijke participatie: sociale en communicatieve
vaardigheden, betekenisvolle relaties, sociale contacten, geaccepteerd
worden, maatschappelijke betrokkenheid, betekenisvol werk.
6. Dagelijks functioneren: basis Algemeen Dagelijkse Levensverrichtingen
(ADL), instrumentele ADL, werkvermogen, health literacy.
Er ligt een grote uitdaging om de gezondheid te verbeteren. We worden steeds
ouder, maar tijdens het leven zijn steeds meer mensen chronisch ziek. Dit heeft
effect op kwaliteit van leven en ook op participatie in de samenleving, het
arbeidsproces en de zorguitgaven.
Factsheet Invloed van de sociale omgeving op
eetgedrag (week 4 )
Eten speelt een belangrijke rol in ons sociale leven. Het is dan ook niet vreemd
dat het eetgedrag van anderen om ons heen een belangrijke invloed uitoefent op
ons eigen eetgedrag.
De sociale omgeving kan op de volgende manieren invloed uitoefenen:
o Sociale facilitatie: wanneer mensen samen eten met familie en vrienden
eten ze meer dan alleen.
o Modeling: mensen passen hun eetgedrag aan op basis van het eetgedrag
van een tafelgenoot. Mensen eten meer of minder als de ander dit doet.
o Impression management: mensen passen hun eetgedrag aan om een
goede indruk te maken.
Welke problemen spelen er?
1
, Onze omgeving bepaalt in sterke mate wat en hoeveel er gegeten wordt.
Mensen zijn in bepaalde gevallen ook geneigd om veel of ongezond te eten
als anderen dit doen.
Aan de andere kant zijn mensen in bepaalde situaties ook geneigd om
minder of gezonder te eten wanneer anderen dit doen.
1: Sociale facilitatie
De sociale facilitatie van eetgedrag houdt in dat wanneer mensen samen met
anderen eten, zij meer eten dan wanneer zij alleen eten. Het sociale facilitatie-
effect speelt vooral wanneer mensen met vrienden of familie eten. Dagelijkse
gezamenlijke maaltijden van ouders en kinderen zijn echter van belang voor het
aanleren van een gezond eetpatroon van kinderen. De maaltijden met het gezin
vallen niet onder het sociale facilitatie-effect zoals hiervoor beschreven.
Een maaltijd samen met vrienden of familie duurt vaak langer, daarmee stel je
jezelf langer bloot aan aantrekkelijk eten. Dit kan mogelijk leiden tot meer eten.
Ook is er meer afleiding, hierdoor wordt de mogelijkheid om te zelfmonitoren
bemoeilijkt.
2: Modeling
Eetgedrag één-op-één aan dat van andere tafelgenoten aanpassen. Naast
hoeveel mensen eten kan modeling ook beïnvloeden wat mensen eten.
Modeling wordt versterkt wanneer mensen op elkaar lijken. Mensen passen hun
eetgedrag ook eerder aan wanneer zij tot dezelfde sociale groep behoren.
Modeling speelt verder een belangrijke rol in het geven van het goede voorbeeld
met betrekking tot gezond eetgedrag als ouders aan kinderen.
3: Impression management
Impression management is het aanpassen van eetgedrag om een bepaalde
indruk te maken. Consumptiestereotypen zijn bepaalde karakteristieken die
geassocieerd worden met wat en hoeveel mensen eten. Impression management
is te onderzoeken door een aspect van iemands identiteit te bedreigen, en dan te
bekijken of dit leidt tot veranderingen in gedrag. Mensen vinden het belangrijker
om een goede indruk te maken op onbekende dan op bekende anderen.
Sociale normen
Bovenstaande drie vormen van sociale invloed beschrijven de manier waarop de
sociale omgeving invloed heeft op voedingskeuzes.
Een belangrijk mechanisme dat hieraan ten grondslag ligt is het volgen van
sociale normen. Een sociale norm geeft informatie over het gedrag van een
groep.
Door de sociale normen van een groep aan te nemen kunnen mensen een gevoel
van verbondenheid met die groep voelen. Dit kan zorgen voor een gevoel van
eigenwaarde en zelfvertrouwen.
Vanuit de behoefte om bij de groep te willen horen kunnen mensen ook
ongezonde voedingskeuzes maken, terwijl ze daar eigenlijk geen zin in hebben.
2
