VTV LZ Samengevoegd
In deze samenvatting staan mijn uitwerkingen van de doelstellingen van VTV, blok langdurige zorg (LZ). Dit kan
blok 3 of 4 van leerjaar 1 van de HBO-v aan Hogeschool Viaa zijn. Toen ik dit blok had hadden we nog te maken
met coronaroosters, dus mogelijk kloppen de weken niet helemaal. Het gaat om de volgende onderwerpen:
Inhoud
VTV Injecteren (BS2, week 7)...................................................................................................................................2
VTV 1 Training glucosegehalte bepalen en insuline toedienen (BS4, week 1)..........................................................8
VTV 2 Medicijnen toedienen (BS4, week 1)............................................................................................................15
VTV 3 Blaaskatheter vrouw (BS4, week 3)..............................................................................................................23
VTV 4 Blaasspoelen en suprapubische katheter (BS4, week 3 en 5)......................................................................33
VTV 5 Blaaskatheter man (BS4, week 5).................................................................................................................37
, VTV Injecteren (BS2, week 7)
Doelstellingen
1. Extra doelstelling, made by me: De student kan de algemene aspecten en voorbereiding beschrijven bij het
injecteren.
Gereedmaken voor toediening injectie:
De apotheker levert zo mogelijk de toe te dienen medicijnen in een voorgevulde injectiespuit aan. Op de spuit is
een etiket aangebracht met de inhoud en de gegevens van de cliënt. Niet alle medicijnen kunnen via een
voorgevulde injectiespuit worden geleverd: soms is het nodig om het medicijn op te zuigen of om zelf een
oplossing te maken. Voor injecteren gebruik je disposable spuiten en naalden voor eenmalig gebruik. Een
injectiespuit bestaat uit een cilinder met een maatverdeling en stamper/zuiger. De cilinder vormt één geheel
met de conus (tip van de spuit waarop een naald bevestigd wordt). Om ze te koppelen zijn de spuit en naald
voorzien van een Luer-aansluiting.
Het klaarmaken van een injectiespuit vanuit een ampul of flacon kan op twee manieren:
1. Indien het medicijn kant-en-klaar in de flacon of ampul zit, wordt de voorgeschreven hoeveelheid
medicijn opgezogen in de spuit.
2. Indien het medicijn moet worden opgelost, wordt het oplosmiddel gespoten in de flacon met medicijn.
Gebruik opzuignaald:
Vanuit hygiënisch oogpunt is de Werkgroep Infectie Preventie geen voorstander van het gebruik van een
opzuignaald én een injectienaald. Het overzetten van de naald vormt een extra risico op besmetting van de
zorgvrager. Gebruik geen opzuignaald wanneer de medicijnen worden opgetrokken bij de zorgvrager (bijv. in de
thuissituatie). Gebruik dan de injectienaald ook als opzuignaald. Gebruikt wél de opzuignaald wanneer de
injectievloeistof niet opgetrokken wordt in directe nabijheid van de zorgvrager. Gebruik ook de opzuignaald bij
etsende en/of stroperige medicijnen die niet in contact mogen komen met de huid van de zorgvrager of pijn
veroorzaken. Voorbeelden hiervan zijn cytostatica, sommige antibiotica, ijzer (CosmoFer), fenytoïne,
theophylline, goudinjecties bij reuma en het hepatitis B-vaccin.
Ontluchten:
De injectiespuit dient ontlucht te worden na het opzuigen van de vloeistof. Ontlucht de opzuignaald tot er een
druppel vloeistof aan de punt van de opzuignaald zichtbaar wordt. Wanneer er geen opzuignaald wordt
gebruikt, wordt de naald niet ontlucht. Voor bepaalde medicijnen in kant-en-klare spuiten geldt dat ze precies in
de voorschreven hoeveelheid moeten worden toegediend. In deze spuiten zit een luchtbel; deze moet zich aan
de kant van de zuiger bevinden tijdens het inspuiten. De luchtbel vult na het toedienen van de medicatie de
overgebleven dode ruimte van de injectiespuit- en naald.
Desinfecteren:
Over het algemeen is het niet nodig om bij injecteren de huid te desinfecteren bij een persoon met een normale
weerstand. Dit geldt voor alle injectiemethoden.
Terugtrekken zuiger injectiespuit (aspireren):
Aspireren wordt gedaan om te kijken of de naald per ongeluk in het bloedvat zit. Er is echter geen bewijs dat dit
fouten bij het injecteren voorkomt. Aspiratie kan zinvol zijn bij intramusculair injecteren in de bil. Daar bestaat
het risico op aanprikken van een bloedvat wanneer de injectieplaats niet juist wordt bepaald.
Gebruik de juiste aspiratietechniek. Trek de zuiger van de injectiespuit langzaam (5-10 sec) terug. Wanneer
bloed in de spuit verschijnt, verwijder en vervang de naald en kies een nieuwe injectieplaats. Vervang de
injectievloeistof in de spuit wanneer hier te veel bloed inzit. Bij een beetje bloed is dat niet nodig.
Fixeren van de naald en spuit bij injectie:
Fixeer de injectienaald en spuit goed bij een zorgvrager die onrustig is of plotselinge bewegingen maakt. Houd
de naald en spuit met één hand vast en zorg ervoor dat die hand stevig op de huid rust. Bij bewegingen van de
zorgvrager beweegt de hand met daarin de naald en de spuit mee.
, Masseren injectieplaats na injectie:
Masseren blijkt nauwelijks van invloed te zijn op de pijnscore na de injectie. Masseer nooit na het injecteren van
insuline of bloedverdunner. Ook na het intramusculair injecteren met de rangeertechniek mag niet gemasseerd
worden.
Ontspannen zorgvrager:
Voor het verminderen van angst en pijn is het belangrijk om de zorgvrager zoveel mogelijk te laten ontspannen
voor het injecteren.
Typen naalden:
Voor intramusculair:
Gebruik voor intramusculaire injecties een iets dikkere en langere naald, bijvoorbeeld
0,8 x 25- 38 mm-naalden voor volwassenen. Voor kinderen wordt 16 mm aanbevolen.
De lengte van de naald wordt ook bepaald door de dikte van de onderhuidse
bindweefsellaag (vetlaag).
Voor subcutaan:
Gebruik voor subcutane injecties een dunne naald: diameter 0,4 - 0,6 mm. Bepaal de
lengte van de naald aan de hand van de gebruikte techniek en van de dikte van het onderhuidse bindweefsel:
- voor loodrechte subcutane injecties: 5-12 mm;
- voor subcutane injecties (huidplooitechniek): 19-32 mm;
- voor subcutane injecties bij kinderen (huidplooitechniek): 5, 6, 8, 10 of 12 mm.
https://www.vilans.nl/docs/vilans/publicaties/injectienaalden.pdf
2. De student kan op juiste wijze een injectie klaar voor gebruik maken en bij een gesimuleerde zorgvrager op de
juiste wijze een subcutane injectie toedienen middels de huidplooitechniek;
3. De student kan op juiste wijze een injectie klaar voor gebruik maken en bij een gesimuleerde zorgvrager op de
juiste wijze een intramusculaire injectie toedienen middels de loodrechttechniek;
4. Je kunt benoemen wie en onder welke voorwaarden volgens de wet BIG injecties mogen toedienen ;
Onder de wet BIG vallen voorbehouden en risicovolle handelingen die alleen door bevoegde zorgverleners
mogen worden uitgevoerd. Een zelfstandig bevoegde mag iemand een opdracht geven tot het uitvoeren van
een voorbehouden handeling geven, als de opdrachtgever mag aannemen dat de opdrachtnemer bekaam
genoeg is om de handeling te verrichten. Een verpleegkundige mag, als zij bekwaam is, bepaalde handelingen in
opdracht van een zelfstandig bevoegde uitvoeren, zonder toezicht en tussenkomst: functionele bevoegdheid.
Deze functionele bevoegdheid kan voorkomen bij:
- Katheterisatie van de blaas;
- Inbrengen van een maagsonde of infuus;
- Subcutane, intramusculaire of intraveneuze injecties ;
- Venapuncties ;
- Hielprik bij pasgeborenen.
Zo’n uitvoeringsverzoek kan schriftelijk, mondeling of digitaal (beveiligde email of ECD) worden gegeven. Bij de
mondelinge opdracht moet het wel opgeschreven worden door degene die de opdracht aanneemt en
vervolgens even voorgelezen, om fouten te voorkomen.
5. Je kunt uitleggen welke problemen/complicaties zich kunnen voordoen bij of na het injecteren, hoe deze te
herkennen zijn, wat mogelijke oorzaken zijn en welke acties daarbij passend zijn;
Voorkom fouten door controle:
Controleer soort medicijn en dosering;
Controleer toedieningsvorm;
Controleer tijdstip van toediening;
Controleer vervaldatum;
, Controleer bij klaarmaken nogmaals naam zorgvrager en juiste medicijn;
Vraag collega (of zorgvrager of mantelzorger) om een tweede controle uit te voeren.
- Regel van 5:
1. Juiste patiënt;
2. Juiste medicijn;
3. Juiste tijd;
4. Juiste hoeveelheid;
5. Juiste toedieningswijze
Gebruik eventueel een toedieningsetiket:
Een toedieningsetiket moet worden gemaakt indien de injectie niet direct wordt toegediend, er twee of meer
middelen worden klaargemaakt of het middel gedurende langere tijd wordt toegediend, bijvoorbeeld via een
infuus. De paraaf van de arts moet op het recept of de medicatieopdracht vermeld staan. Het toedieningsetiket
wordt gemaakt door degene die het middel toedient. Op het toedieningsetiket moet staan:
- Naam cliënt;
- Datum en tijd;
- Naam geneesmiddel conform medicatieopdracht;
- Sterkte;
- Naam en hoeveelheid verdunningsmiddel, indien van toepassing;
- Paraaf verpleegkundige.
Gebruikt naaldencontainer:
Een naaldencontainer wordt gebruikt voor het afvoeren van allen scherpe voorwerpen die besmet zijn met
bloed, zoals naalden, lancetjes, bloedsuikernaaldjes. De naaldencontainer is van hard plastic en is
ondoorlaatbaar voor scherpe voorwerpen.
Werk met veilige opzuig- en injectienaalden:
Veiligheids- en beschermingsmechanismen voor naalden worden geleverd voor de verschillende
injectietechnieken en voor de opzuignaald:
- Injectienaalden waarbij de naald na de prikhandeling automatisch terug in de spuit schiet;
- Injectienaalden waar het beschermkapje aan de naald vast zit. Het beschermkapje is met een
duimbeweging over de naald te klikken, waarbij de duim veilig achter de naaldpunt blijft;
- Injectienaalden waarbij een naaldhuls handmatig over de naald getrokken kan worden zonder de naald
aan te raken.
Werkwijze bij prikaccident:
1. Laat de prikwond goed doorbloeden;
2. Spoel het wondje met lauwwarm water of fysiologisch zout;
3. Desinfecteer de prikwond met handdesinfectans, alcohol 70% of jodiumtinctuur (jodium in alcohol
70%);
4. Meld het prikaccident volgens de afspraken in de organisatie in verband met mogelijke verdere acties.
Prikaccident voorkomen:
- Werk zorgvuldig in een goed verlichte ruimte met genoeg werkruimte;
- Voorkom haastig werken met (mogelijk) besmet en/of scherp materiaal;
- Wanneer je met een gereedgemaakte spuit moet lopen, leg deze in een bekkentje;
- Plaats een gebruikte naald nooit terug in de plastic beschermhoes, maar doe hem direct in een speciaal
voor dit doel ontworpen naaldenbeker;
- Naaldenbekers zijn de enige toegestane depots voor gebruikte naalden;
- Verwijder de naald liever niet van de spuit. Wanneer dat toch moet, gebruik de speciale opening in de
naaldenbeker;
- Naalden mogen nooit in een plastic vuilniszak worden gedaan.
Complicaties van subcutaan injecteren:
- Hematoom: dit is bijna niet te voorkomen bij het toedienen van anticogulantia;
