Met deze samenvatting ben je helemaal klaar voor jouw aardrijkskundetoets in 4vwo. In deze samenvatting worden begrippen uitgelegd en staan afbeeldingen ingevoegd.
Aardrijkskunde samenvatting hoofdstuk 1
- Paragraaf 1.1 Steeds meer grensoverschrijdende interactie
● Je begrijpt hoe technologische ontwikkelingen en globalisering met elkaar
samenhangen.
● Je weet wat tijd-ruimtecompressie is.
● Je weet wat globalisering is.
Netwerken
• Transportnetwerk: aanvoerlijnen, doorvoerlijnen,
afzetlijnen (grondstoffen – halffabricaten – eindproducten)
- komen samen in transportknooppunten
- locatie en omvang van een transportknooppunt is
afhankelijk van absolute en relatieve ligging
• Afstandsverval: de interactie tussen gebieden neemt af naarmate de afstand
toeneemt
- verandert door transporttechnologie (= technologische ontwikkelingen in de
transportsector, met als doel zo efficiënt mogelijk vervoeren van goederen)
• Mondiale en transnationale netwerken
- wereldwijde of internationale fysieke en digitale
infrastructuur die mensen, kapitaal en kennis verbinden
Informatietechnologie
• Het besef van tijd en afstand verandert door
- toename van de overdrachtssnelheid en mogelijkheden voor
mobiele informatie-uitwisseling
- de kosten die dalen door het groeiende aantal
gebruikers, concurrentie en schaalvergroting
Globalisering
= het proces waardoor er in toenemende mate economische, politieke en culturele
samenhang op wereldschaal ontstaat
Tijd-ruimtecompressie: tijd en ruimte doen er niet toe
• absolute afstand verandert niet
• relatieve afstand wordt steeds kleiner
Global village: 7 miljard aardbewoners wonen in één dorp
Globalisering: internationalisering op wereldniveau
• Samenhang
• Grensoverschrijdende interactie
• Leidt tot standaardisering (= veel wereldburgers lijken steeds meer op elkaar
doordat ze eet- en kleedgewoonten van elkaar overnemen)
• Leidt tot conflicten
1
, Interactietheorie van Ullman
Drie voorwaarden voor interactie
• Complementariteit = gebieden vullen elkaar aan
• Transporteerbaarheid = absolute en relatieve afstand is te overbruggen
• Tussenliggende mogelijkheden = wijziging transportstromen als een dichterbij
gelegen gebied een product kan leveren tegen dezelfde voorwaarden.
- Paragraaf 1.2 Ontstaan van centrum en periferie
● Je weet waarvoor kolonies werden gebruikt.
● Je weet welke rol kolonisatie speelt bij globalisering.
● Je begrijpt de tegenstelling tussen centrum en periferie.
● Je kunt effecten benoemen van de centrum-periferie tegenstelling voor
periferielanden.
Hegemoniale staten
• Spelen een overheersende rol in de wereldorde met behulp van politieke,
economische, financiële en militaire middelen
• Nu: de VS
- economisch, financieel en militair machtig
- positie staat onder druk
• Opkomst van China
- voormalig ontwikkelingsland
- op weg naar overname hegemonie van de VS
Europa als wereldmacht
Fase 1: handelskolonialisme en
europeanisering (door West-Europese
landen)
• 16e – 20e eeuw: Amerika, Azië, Afrika
• Machtigste landen waren nu: Spanje,
Portugal, Nederland en Groot-
Brittannië
• Koloniën dienden vooral als
leveranciers van inheemse producten
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper femkegommers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
