In dit document is alle voorgeschreven literatuur van de systeem bijeenkomsten samengevat en geparafraseerd. Hier en daar zijn ook nog handige schema's opgesteld.
Samenvatting verbintenissenrecht
Maastricht University (systeem)
WEEK 1: zwaartepunten van het vermogensrecht
6.1 inleiding overdracht
Overdracht is het resultaat van een levering krachtens een geldige titel, verricht door
hem die bevoegd is over het goed te beschikken. Overdracht duidt hier op het
rechtsgevolg aan van een handeling die ‘levering’ heet.
Overdracht veronderstelt overdraagbaarheid. Om een goed te kunnen overdragen
moet het vatbaar zijn. Art. 3:83 lid 1 BW geeft als hoofdregel dat eigendom, beperkte
rechten en vorderingsrechten overdraagbaar zijn. Een huis, een fiets en het recht op
vruchtgebruik zijn dus overdraagbaar.
Overdrachtsvereisten die voortvloeien uit art. 3:84 lid 1 BW:
- Levering;
- Krachtens een geldige titel;
- Verricht door hem die bevoegd is over het goed te beschikken.
De drie vereisten zijn constitutief. Als er aan een niet wordt voldaan is er
geen sprake van een overdracht.
6.2 beschikkingsbevoegdheid
Vervreemden betekent een ander tot rechthebbende maken (synoniem voor
overdragen).
Verkopen van een goed is nog niet beschikken over een goed. Ook de belofte om
een goed te verpanden is nog niet beschikken over een goed.
De eis van beschikkingsbevoegdheid is een belangrijke functie. Zij voorkomt dat de
rechthebbende zijn goed verliest wanneer een onbevoegde het goede aan een derde
levert.
De regel is dat een rechthebbende beschikkingsbevoegd is (zijn uitzonderingen).
Een niet-rechthebbende is beschikkingsbevoegd wanneer de
beschikkingsbevoegde een derde rechthebbende maakt. Een voorbeeld is een
winkel. De eigenaar geeft toestemming aan de medewerkers om spullen te
verkopen. De medewerkers zijn beschikkingsonbevoegd maar zijn tot rechthebbende
aangewezen. (krachtens een rechtshandeling bevoegd.)
de wet kan niet-rechthebbenden de bevoegdheid verlenen om een ander tot
rechthebbende te maken van een ‘niet aan hem toebehorend goed’. Een voorbeeld
Pagina 1 van 25
,is art. 3:248 BW. Dit artikel geeft de pandhouder het recht van parate executie,
wanneer de pandgever in verzuim is met zijn betalingsverplichtingen. Een ander
voorbeeld is het executoire beslag, de goederen worden verkocht door een ander
terwijl degene eigenlijk niet de rechthebbende is.
Nemo plus-beginsel houdt in dat niemand meer recht kan overdragen dan hij zelf
heeft. Dat ligt niet in zijn macht.
Ook al is er sprake van beschikkingsonbevoegdheid kan er alsnog een overdracht tot
stand komen. Belangrijke voorbeelden zijn artt. 3:86 en 3:88 BW. Zij kunnen onder
bepaalde voorwaarden ontbreken van beschikkingsbevoegdheid helen, mits er
voldaan is aan te goeder trouw.
Beperkt recht is een recht dat rust op een ander recht. Denk aan een woning met
hypotheek of een recht van erfdienstbaarheid (overpad) op een erf.
Bij bewind kan de rechthebbende alleen samen of met toestemming van de
bewindvoerder over de onder bewind gestelde goederen beschikken. Bewind is een
soort bewaarrecht ter bescherming van degene van wie goederen onder bewind zijn
gesteld.
Bij faillietverklaring heeft de schuldenaar krachtens artikel 23 Fw niet meer het recht
om te beschikken oer de goederen die onder het algemene faillissementsbeslag
vallen, hij is dan dus beschikkingsonbevoegd.
Een algemeen beslag omvat in beginsel alle goederen van de beslagene. Bijzonder
beslag omvat één of meer bepaalde goederen van de beslagene.
Een conservatoir beslag is geregeld in titel 3.4 Rv. Dat wordt bijvoorbeeld door
een deurwaarder opgelegd voorafgaand aan een rechtszaak. Bijvoorbeeld op de
bezittingen van wie u geld eist. Zo worden de goederen als het ware veilig gesteld.
Executoriaal beslag is dat de deurwaarder (onroerende) goederen in beslag
neemt en deze verkoopt om schulden af te kunnen betalen. Het heeft een
bevriezende werking ex art. 505 lid 2 Rv.
Derdenbeslag is beslag dat wordt gelegd onder een derde m.b.t. wat deze
verschuldigd is aan of onder zich heeft van de schuldenaar van de beslaglegger.
6.3 een geldige titel voor overdracht
Titel heeft als definitie (in art. 3:84 BW) ‘een rechtsverhouding die aan de overdracht
ten grondslag ligt en haar rechtvaardigt’. Voorbeelden van overdrachtstitels zijn
verbintenissen tot overdracht van een goed op grond van koop, verbruikleen, ruil en
schenking.
De eis van een geldige titel heeft als belangrijkste functie de rechthebbende te
beschermen tegen ongerechtvaardigde vermogensverschuivingen. De levering moet
haar causa (haar oorzaak) hebben in een geldige titel, wil zij overdracht
bewerkstelligen.
Pagina 2 van 25
, Indien er geen sprake is van een geldige titel en het vermogensobject is toch al naar
de volgende persoon verschoven, is het bezit tóch verschoven. Dat dient die persoon
vervolgens weer af te staan aan d persoon van wie het vermogensobject was
middels terugwerkende kracht.
Een putatieve titel – een titel die slechts leeft in de gedachten van partijen – is een
niet-bestaande titel.
Er zijn ook gevallen waarin een overdrachtstitel achteraf pas met terugwerkende
kracht komt te ontvallen. De levering vond weliswaar plaats krachtens een geldige
titel maar deze vloeide voort uit een vernietigbare overeenkomst die na levering werd
vernietigd. Op grond van art. 3:53 lid 1 BW heeft vernietiging terugwerkende kracht.
Achteraf beredeneerd heeft er dus nooit een geldige titel plaatsgevonden.
Er zijn verschillende gronden voor vernietigbaarheid. Denk aan geestelijke stoornis
(3:34 BW), dwaling (6:228 BW), bedreiging/bedrog/misbruik van omstandigheden
(3:44 BW) en handelingsonbekwaamheid (3:32 BW).
Een derde-verkrijger heeft van een beschikkingsonbevoegde verkregen. Het causale
stelsel beschermt de vervreemder die heeft geleverd ter uitvoering van een
ongeldige titel. Ondanks het leveren van het goed, heeft het nooit het vermogen van
de vervreemder verlaten. Wat als degene het inmiddels heeft doorgegeven aan een
derde? Uitgangspunt is dat de verkrijger nooit rechthebbende is geworden. De
levering is door een beschikkingsonbevoegde geschiedt waardoor er geen
overdracht tot stand is gekomen. Dit geldt ook als de derde persoon het aan een
vierde persoon zou hebben overgedragen.
6.4 levering
Voor een geldige overdracht is ook een levering vereist. Bijvoorbeeld door het sluiten
van een overeenkomst. De vervreemder dient dan afstand te doen van het goed
zodat de ander zich kan legitimeren naar een derde als rechtmatige eigenaar.
In art. 3:84 lid 1 staat dat een levering alleen kan ontstaan ‘door een door de wet
voorgeschreven wijze’.
Onroerende zaken en registergoederen dienen te worden geleverd, door een
door de partijen opgestelde notariële akte, gevolgd door een inschrijving daarvan in
de openbare registers voor registergoederen (art. 3:89 lid 1 en 4 BW).
Roerende zaken en niet-registergoederen dienen te worden geleverd via
bezitsverschaffing (art. 3:90 lid 1 BW).
Rechten aan toonder of order worden geleverd door levering van het papier
waarin de vordering is belichaamd: voor levering van ordervordering is tevens
endossement vereist (art. 3:93 BW).
Goederen waarvoor de wet nog in titel 3.4, noch elders aan eigen
leveringsvorm voorschrijft, worden geleverd d.m.v. een akte (art. 3:95 BW).
Pagina 3 van 25
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FabianCox. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
