Biologie H3 Cellen
§1 Celonderdelen
Biologische onderzoek vindt plaats op organisatieniveaus: van klein naar groot
1. Molecuul 6. Organisme
2. Organel 7. Populatie/soort
3. Cel 8. Ecosysteem
4. Weefsel 9. Systeem Aarde
5. Orgaan
Cellen-> nemen stoffen op, staan stoffen af, groeien, reageren op veranderingen en delen.
Weefsel -> cellen met dezelfde bouw en functie.
Orgaan -> verschillende weefsels die samenwerken aan een taak.
Orgaanstelsel -> alle organen die samenwerken aan dezelfde taak.
^ hart, longen en bloedvaten bijvoorbeeld -> verzorgen het transport van zuurstof,
voedingsstoffen en afvalstoffen.
Organisme -> alle orgaanstelsels samen.
Populatie/soort -> groepen organismen van dezelfde soort in een bepaald gebied
(populatieniveau).
Dan komen we nog een niveau hoger -> de ecosystemen en daarna systeem Aarde.
Slag- en aders -> verzorgen het transport van stoffend door het lichaam.
Cel
-> grondplasma = bestaat uit water en opgeloste stoffen
-> celmembraan = zit om het grondplasma heen, opgebouwd uit vetachtige stoffen en
eiwitten vormt de grens tussen celinhoud en omgeving. Alle stoffen die de cel in of uit
gaan passeren de celmembraan.
- eiwitten in het celmembraan selecteren de meeste van die stoffen
* sommige vormen ‘poortjes’ waardoor alleen bepaalde stoffen
kunnen passeren
* andere zijn receptoreiwitten die stoffen opvangen
-> organellen = hebben een specifieke taak. Grondplasma en organellen vormen samen het
cytoplasma.
-> celkern (meest opvallende organel) -> regelt alle processen in een cel, daarbij zijn steeds
eiwitten betrokken.
* voor het maken van eiwitten bevat de celkern DNA, verpakt in RNA-moleculen
gaat die informatie via openingen in het kernmembraan naar het grondplasma
* daar maakt de cel met die informatie de benodigde eiwitten.
, Het RNA dat een celkern verlaat, gaat naar de ribosomen.
Ribosomen korrelvormige organellen, dat zijn de eiwitfabriekjes van de cel. Ribosomen
kunnen met de informatie uit een RNA-molecuul een eiwit maken.
Ribosomen zijn soms gekoppeld aan het endoplasmatisch reticulum (ER).
Endoplasmatisch reticulum dit organel is een netwerk van membranen rond de celkern.
-> De membranen vormen holten en kanalen om eiwitten door de cel heen te verplaatsen.
-> Via het ER transporteert de cel en andere gemaakte eiwitten naar het Golgi-systeem.
Golgi-systeem dit organel bestaat uit een aantal platte membraanzakken die de
gevormde eiwitten sorteren.
Van het Golgi-systeem splitsen ook andere blaasjes af -> dat zijn lysosomen.
Lysosomen bevatten enzymen die stoffen binnen de cel verteren-> die breken oude
organellen en grote (voedsel)deeltjes af.
Mitochondrium is een rond of boonvormig organel opgebouwd uit 2 membranen: een
glad buitenmembraan en een sterk geplooid binnenmembraan. Mitochondrium zijn de
energiecentrales van de cel.
§2 DNA en celcyclus
Cellen kunnen eiwitten gebruiken als: bouwstof, enzym, transportmiddel of signaalstof.
Eiwit een soort kralenketting van aminozuren. Eiwitten beïnvloeden ook je
eigenschappen.
DNA:
De kern van je cellen bevat DNA-moleculen -> daarin is informatie opgeslagen voor het
maken van duizenden eiwitmoleculen waaruit je lichaam bestaat.
DNA bestaat uit 2 in elkaar geweven strengen -> bestaan uit afwisselend fosfaatgroepen en
suikermoleculen. De treden bestaan uit 4 stikstofbasen: adenine (A), cytosine (C), guanine
(G) en thymine (T). Hierdoor zijn de strengen met elkaar verbonden.
DNA RNA RNA DNA
T A T A
A U A T
C G C G
G C G C
De volgorde van de stikstofbasen in een DNA-streng zijn erg belangrijk. Zij vormen de code
voor het maken van eiwitten.
Gen een stuk DNA-molecuul met de informatie voor het maken van een eiwit.
Nonsense-DNA grote stukken DNA zonder genen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gittedepoot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.