Deelvragen aardrijkskunde hoofdstuk 1
Hoe wordt het kustgebied van Nederland beschermd tegen overstromingen uit zee?
Primaire waterkeringen beschermen ons tegen buitenwater van de Noordzee, de
Waddenzee, de grote rivieren, het IJsselmeer en het Markermeer. De waterschappen zijn
verantwoordelijk voor het beheer, de bescherming en het onderhoud van de dijken en
duinen. De veiligheid kan worden verbeterd door het verhogen en versterken van dijken en
duinen, door hier meer geld in te steken. Hoe sterk een gebied beschermd moet worden
hangt ook af van hoeveel de schade zou bevatten wanneer er een overstroming zou
plaatsvinden. De schade hangt af van de oppervlakte van de dijkring, hoever deze beneden
zeeniveau ligt, hoeveel inwoners het gebied telt en de investeringen die er in het gebied zijn
gedaan. Elke 5 jaar wordt er door de rijksoverheid beoordeelt of de waterkeringen nog
steeds sterk genoeg zijn om de overstromingskans tegen te gaan, wanneer dit niet zo is
zullen er maatregelen worden genomen. De Nederlandse kust kan alleen in stand blijven
onder deze voorwaarden:
- De zeebodem moet over een grote afstand vanaf flauw lopen
- De stroming moet voldoende zand aanvoeren
- Het verschil tussen hoog- en laagwater mag niet te hoog zijn
- De kust moet niet worden geteisterd door zware stromen
- Er mag geen sprake zijn van een te snelle stijging van de zeespiegel
Waardoor wordt de kans op overstromingen vanuit de Noordzee groter?
Er komen veel broeikasgassen zoals CO2 en methaan in de atmosfeer, het gevolg hiervan is
dat de dampkring extra wordt opgewarmd. Dit leidt tot een klimaatverandering, de
temperatuur zal stijgen en dit kan grote gevolgen hebben. De ijskappen in de poolgebieden
smelten af en het zeewater zet uit, het gevolg hiervan is een zeespiegelstijging. Het weer in
Europa zal extremer worden, het zal meer gaan regenen en het neerslagregiem ( = de
verdeling van de hoeveelheid neerslag over een bepaalde periode ), zal gaan veranderen. De
zomers zullen droger worden, er zullen daardoor vaker watertekorten komen. De kans op
zware buien wordt wel groter, vooral in de winters neemt de kans op neerslag toe, maar ook
de kans op grote hoeveelheden in 1 keer.
Hoe kunnen veiligheid en natuur samengaan in het zuidwestelijke deltagebied?
Na de watersnoodramp werd de Deltawet ingesteld, de dijken in Zuidwest-Nederland
werden op Deltahoogte gebracht. Er werden dammen aangelegd en wegen en bruggen
gebouwd. Daarnaast werden er een aantal zeegaten afgesloten voor een betere
bescherming van bepaalde gebieden. Het doel van dit plan was om de veiligheid te
vergroten, maar er kwamen ook een aantal andere voordelen bij kijken. Door de afgesloten
zeegaten konden er zoetwaterbekkens worden aangelegd en kon de drinkwaterbehoefte in
zuidwestelijk Nederland worden voorzien. Er was een grotere voorraad zoet water,
waardoor ook de verzilting in de landbouw kon worden tegengegaan. De nieuwe
verbindingen zorgden voor een betere bereikbaarheid en de scheepvaart profiteerde van
het wegvallen van de grote verschillen tussen hoog- en laag water en van de aanleg van
, nieuwe vaarwegen. De afsluiting van de Oosterschelde zou te grote schade toebrengen aan
het milieu en de regionale economie (zoals de oesterteelt en de visstand). Ze hebben nu
besloten de dam half open te doen voor een beperkte getijdenwerking. Bij de afsluiting van
andere zeearmen verdween de natuurlijke overgang tussen de zee en de rivier en daardoor
ook de planten en dieren die in dat gebied leefden. Het stilstaande vervuilde water vormde
een bedreiging voor het milieu, de visserij en de recreatie. Om dit probleem te herstellen
moest de brouwersdam weer gedeeltelijk geopend worden, waardoor het binnenwater
weer meer zuurstof kreeg. In de opening kwam een sluis voor de vaart en een
getijdencentrale om energie op te wekken. Ook de Haringvlietsluizen ging op een kier open
en dit zorgde ervoor dat er een natuurlijk overgangsgebied ontstond tussen zout en zoet
water.
Wat zijn de kenmerken van het Nederlandse kustgebied?
In Nederland zijn een drietal kustgebieden, de waddenkust, een gesloten duinenkust en een
estuariumkust. De buitenkant van de waddenkust is te herkennen aan zeegaten en de
eilanden. De wadden zijn buitendijkse gronden die alleen bij hoogwater overstromen, bij
laag water vallen grote oppervlakten droog. In het waddengebied is de verscheidenheid aan
planten en dieren erg groot, door de aanslibbing. De gesloten kust is opgebouwd uit een rij
van strandwallen en duinen. De Nieuwe waterweg is de overgang naar estuarium, deze
bestaat uit zeearmen en eilanden in het mondingsgebied. Een estuarium is een
riviermonding waar zoet rivierwater en zout zeewater zich mengen. In een estuarium wordt
het verschil bij eb en vloed landinwaarts groter, de oorzaak hiervan is dat de riviermonding
vanuit zee gezien steeds nauwer wordt.
Dan hebben we nog het verschil tussen harde kust en zachte kust. Een zachte kust is een
kust die van natuurlijke oorsprong is, hieronder vallen duinen, stranden, zandplaten, wadden
en kwelders. Harde kusten zijn kusten die door de mens zijn gebouwd en versterkt,
bijvoorbeeld zeedijken en dammen.
Hoe wordt de Nederlandse kust door de natuur opgebouwd en afgebroken?
Opbouw en afbraak zijn voor een deel het gevolg van natuurlijke factoren, maar deels ook
door menselijke ingrepen. De opbouw en afbraak van de kust vindt plaats onder de invloed
van de krachten van wind en water. Zo worden er elk jaar miljoenen kubieke meters slib
verplaatst. De wind is verantwoordelijk voor het ontstaan van golven, het transport van zand
en zandsedimentatie. Als de aanvoer van zand achterblijft op de afvoer, heeft dit kusterosie
tot gevolg. Als er lange tijd meer erosie is dan sedimentatie, wordt een deel van het
afgeslagen zand afgevoerd door wind en getij en is er blijvend verlies van zand. In diep water
is de golfsnelheid groter dan in ondiep water. Zand dat uit de zee wordt meegenomen, zal
daarom bij de kust sedimenteren. Door stranddrift wordt het neergelegde zand verplaatst.
