Samenvatting
Samenvatting Biologie vwo 5 thema 1:Regeling
Samenvatting van thema 1:regeling. Biologie voor Jou
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Biologie Regeling samenvattingBasisstof 1: Regeling en homeostase
De normwaarde is dat je lichaam factoren zoals zuurstofconcentratie etc. rondom een
bepaalde waarde houdt.
Homeostase is het in stand houden van een dynamisch evenwicht in het inwendige milieu
van organismen. Dit dynamisch evenwicht wordt in stand gehouden door een regelkring wat
bestaat uit een sensor, een controlecentrum en een effector.
Bij negatieve terugkoppeling heeft het resultaat van een proces een remmende invloed op
het proces. Bij positieve terugkoppeling versterkt een toename van het resultaat het proces.
Basisstof 2: Hormonale regulatie
Hormoonklieren (endocriene klieren) geven hormonen af aan het bloed
(secretie). Exocriene klieren (zweetklieren, speekselklieren) geven hun product
af via een afvoerbuis (excretie)
Hormonen regelen de werking van doelwitorganen waarvan de cellen
receptoren bezitten waaraan het hormoon kan binden.
Een hormoon kan processen in meerdere doelwitorganen regelen.
De mate van reactie van doelwitorganen wordt o.a. bepaald door de hormoonspiegel van
een hormoon en het aantal receptoren op de celmembranen van de cellen.
Hormonen reguleren vooral geleidelijke veranderingen.
De werking van hormonen die door het celmembraan heen kunnen:
- Een hormoonmolecuul bindt zich aan een receptoreiwit in het
cytoplasma van een doelwitcel. Er wordt een hormoon-
receptorcomplex gevormd dat via een kernporie naar het kernplasma
wordt getransporteerd. Daar kan het bepaalde genen in het DNA aan-
of uitzetten. Wanneer het gen aan staat, kan de cel eiwitten maken. De
gevormde eiwitmoleculen kunnen verschillende functies hebben (bijv.
als enzym, hormoon of receptoreiwit)
De werking van hormonen die zich binden aan een receptoreiwit aan de
buitenzijde van het celmembraan van een doelwitcel:
- Aan de binnenzijde van het celmembraan wordt een second messenger
geactiveerd of gevormd. Deze kan bijvoorbeeld een enzym activeren.
Het geactiveerde enzym kan het signaal doorgeven aan een volgend
signaalmolecuul, een specifieke reactie op gang brengen in het
cytoplasma of genen in het DNA aan- of uitzetten.
Signaalcascade (cascade): een signaal wordt in de cel via meerdere
schakels doorgegeven.
De hypothalamus controleert veel homeostatische regelmechanismen en
bestuurt het hormoonstelsel doordat neuronen neurohormonen produceren
en afgeven (neurosecretie).
De hypofyse produceert o.a. hormonen die de werking van andere
hormoonklieren beïnvloeden.
, De hypofyseachterkwab geeft neurohormonen (ADH, oxytocine) af die worden geproduceerd
door neuronen in de hypothalamus. ADH regelt de resorptie van water in de nieren bij de
vorming van urine, hierdoor blijft de osmotische waarde van het bloed gelijk. Oxytocine
stimuleert het ontstaan van weeën aan het einde van de zwangerschap en tijdens te
geboorte.
De hypofysevoorkwab:
- De secretie van hormonen door de hypofyse staat onder invloed van releasing hormonen
en inhibiting hormonen die door de hypothalamus worden afgegeven.
- IH zorgen ervoor dat de endocriene cellen in de hypofysevoorkwab geen hormonen meer
produceren.
- RH stimuleren de endocriene cellen in de hypofysevoorkwab juist om bepaalde
hormonen te produceren.
- Groeihormonen (GH): regelt de groei en ontwikkeling.
- Prolactine: stimuleert de productie van melk door melkklieren in de borsten.
- Thyreoïdstimulerend hormoon (TSH): reguleert de schildklier.
- FSH en LH reguleren de processen in de ovaria en de testes.
- Adrenocorticotroop hormoon (ACTH): stimuleert de bijnierschors tot de afgifte van
cortisol. (bij stress)
De schildklier produceert thyroxine.
Thyroxine stimuleert de stofwisseling en de
groei en ontwikkeling bij kinderen.
TRF (uit de hypothalamus) stimuleert de
vorming en afgifte van TSH door de
hypofysevoorkwab. TSH stimuleert de
vorming van schildklierweefsel, de opname
van jodium door de schildkliercellen en de
productie van thyroxine. Thyroxine remt de
productie van TRF en TSH (negatieve
terugkoppeling).
Spijsverteringshormonen worden
geproduceerd door endocriene cellen in de
alvleesklier en maag- en darmwand.
Eilandjes van Langerhans in de alvleesklier produceren insuline en glucagon.
- Insuline versnelt het transport van glucose door celmembranen en stimuleert dat glucose
in lever en spieren wordt omgezet in glycogeen, waardoor de glucoseconcentratie in het
bloed wordt verlaagd.
- Glucagon stimuleert de omzetting van glycogeen in lever en spieren in glucose, waardoor
de glucoseconcentratie in het bloed wordt verhoogd.
De nieren produceren epo (erytropoëtine) dat de productie van rode bloedcellen in het rode
beenmerg stimuleert.
Het bijniermerg produceert bij stressvolle situaties adrenaline dat een snelle, kortdurende
werking heeft.
- Adrenaline bevordert de stofwisseling, de omzetting van glycogeen in glucose en de
afgifte van glucose aan het bloed en zorgt ervoor dat het lichaam in staat is snel te
handelen in stresssituaties.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Esméevdw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 57413 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen