Samenvatting artikelen: Overzicht van Psychotherapie
Artikelen
- Delespaul, P. (2015). Over psychotherapie. Tijdschrift voor Psychotherapie, 41(3),
203-215.
https://link-springer-com.proxy-ub.rug.nl/article/10.1007/s12485-015-0031-x
- Dragioti, E., Dimoliatis, I., Fountoulakis, K. N., & Evangelou, E. (2015). A systematic
appraisal of allegiance effect in randomized controlled trials of psychotherapy.
Annals of General Psychiatry, 14(1), 25.
https://annals-general-psychiatry.biomedcentral.com/track/pdf/10.1186/s12991-
015-0063- 1.pdf
- Van Lankveld, J. (2015). De toekomst van de psychotherapie en de psychotherapeut.
De rol van e-mental health. Tijdschrift voor Psychotherapie, 6(41), 393-409.
https://link-springer-com.proxy-ub.rug.nl/article/10.1007/s12485-015-0101-0
- Dirkx, J. (2011). Psychoanalyse en evidentie. Tijdschrift voor psychotherapie, 37, 321-
330.
https://link-springer-com.proxy-ub.rug.nl/article/10.1007/s12485-011-0054-x
- Draijer, N., & Langeland, W. (2017). Psychoanalyse, psychoanalytische
psychotherapie en wetenschappelijke evidentie. Tijdschrift Voor Psychotherapie ,
43(1), 33–59.
https://doi.org/10.1007/s12485-016-0170-8
- Luyten, P., & Lowyck, B. (2016). De effectiviteit van psychoanalytische therapie.
Tijdschrift Klinische Psychologie, 4, 271-288.
https://www.vvpt.be/images/Publicaties/Effectiviteit_van_psychoanalytische_therap
ie_1.pdf
- Angus, L., Watson, J. C., Elliott, R., Schneider, K., & Timulak, L. (2014). Humanistic
psychotherapy research 1990–2015: From methodological innovation to evidence-
supported treatment outcomes and beyond. Psychotherapy Research, 1-18.
https://www-tandfonline-
com.proxyub.rug.nl/doi/pdf/10.1080/10503307.2014.989290?needAccess=true
- Murphy, D., & Joseph, S. (2016). Person-centered therapy: Past, present, and future
orientations. In D. J. Cain, K. Keenan, & S. Rubin (Eds.), Humanistic psychotherapies:
Handbook of research and practice., 2nd ed. (pp. 185–218). American Psychological
Association.
- Cook, D., & Monk, L. (2020). ‘Being able to take that mask off’: Adolescent clients’
experiences of power in person-centered therapy relationships. Person-Centered and
Experiential Psychotherapies, 19(2), 95–111.
https://doi-org.proxy-ub.rug.nl/10.1080/14779757.2020.1717982
- Lambert, M. (2005). Early response in psychotherapy: further evidence for the
importance of common factors rather than “placebo effects”. Journal of Clinical
Psychology, 61, 855– 869.
https://onlinelibrary-wiley-com.proxy-ub.rug.nl/doi/epdf/10.1002/jclp.20130
- Lambert, M. (2007). What we have learned from a decade of research aimed at
improving psychotherapy outcome in routine care. Psychotherapy Research, 17, 1-14.
https://www-tandfonline-
com.proxyub.rug.nl/doi/pdf/10.1080/10503300601032506?needAccess=true
,- Lambert, M.J. & Coco, G.L. (2013) Simple Methods for Enhancing Patient Outcome in
Routine Care: Measuring, Monitoring, and Feedback. Research in Psychotherapy:
Psychopathology, Process and Outcome, 16, 93–101.
- Heatherington, L., Friedlander, M. L., Diamond, G. M., Escudero, V., & Pinsof, W. M.
(2015). 25 Years of systemic therapies research: Progress and promise.
Psychotherapy Research, 25, 348-364.
https://www-tandfonline-com.proxy-
ub.rug.nl/doi/full/10.1080/10503307.2014.983208
- Carr, A. (2019). Couple therapy, family therapy and systemic interventions for adult-
focused problems: the current evidence base. Journal of Family Therapy , 41(4), 492–
536.
https://doi.org/10.1111/1467-6427.12225
- Coco, G. L., Tasca, G. A., Hewitt, P. L., Mikail Jr, S. F., & Kivlighan, D. M. (2019).
Ruptures and repairs of group therapy alliance. An untold story in psychotherapy
research. Research in Psychotherapy: Psychopathology, Process, and Outcome, 22(1),
58-70.
https://www-ncbi-nlm-nih-gov.proxy-ub.rug.nl/pmc/articles/PMC7451388/
- Burlingame, G. M., McClendon, D. T., & Yang, C. (2018). Cohesion in group therapy: A
meta-analysis. Psychotherapy, 55(4), 384-398.
- Buitenhuis, M. (2011). Tuchtrechtelijk. Schorsing na onvolledig dossier en
onzorgvuldige beëindiging van een behandeling. Tijdschrift voor psychotherapie, 37,
44-50.
https://link-springer-com.proxy-ub.rug.nl/article/10.1007/s12485-011-0005-6
- Buitenhuis, M. L., & Geertjens, L. J. (2016). Berisping na schenden van
beroepsgeheim en staken van behandeling kind op grond van uitblijven betaling na
onjuist declareren. Tijdschrift voor Psychotherapie, 42(3), 189-196.
https://link-springer-com.proxy-ub.rug.nl/article/10.1007/s12485-016-0125-0
- Koster, E., Hoorelbeke, K., & Van den Bergh, N. (2014). Evidence-based behandelen
van angst en depressie. Het belang van therapeutische competentie in de praktijk.
Tijdschrift voor psychotherapie, 40, 336-346.
https://link-springer-com.proxy-ub.rug.nl/article/10.1007/s12485-014-0050-z
, Delespaul (2015) – Over psychotherapie
Hocus-pocusinterventies → technieken die eenvoudig aan te leren zijn en met een ‘chirurgische’
precisie bij elke cliënt uitgevoerd konden worden door elke professional.
- De effectiviteit van dit voor interventies is echter mager.
Problemen:
- Mensen krijgen psychische hulp, zonder dat er sprake is van een psychiatrische stoornis
volgens de DSM.
- Psychotherapie is een professioneel handelen en er is een schaars goed aan opgeleide
professionals.
o Dit kan aangepakt worden door:
▪ Meer mensen op te leiden.
▪ Personeel onafhankelijke alternatieven te ontwikkelen (eHealth en mHealth).
▪ Professionele differentiatie toe te passen (mediatietherapie met supervisie,
fasegerichte zorg, coaching).
Psychotherapie heeft twee uitgangpunten:
- De cliënt engageert zich vrijwillig in de psychotherapie.
- De cliënt accepteert dat, wat de problemen ook zijn, de psychotherapie zich richt op de
verandering van de eigen attitude.
Delespaul pleit voor:
- Fasegerichte zorg om wachtlijsten te verkorten.
o In plaats van langdurig behandelen.
- Opvang buiten psychotherapeutische zorgperiodes.
o Er blijven professionals betrokken bij de cliënt wanneer de psychotherapeut de
behandeling stillegt.
- eHealth of mHealth.
o Ondersteuning zonder professionele hulp, door middel van moderne digitale en
mobiele zorgvormen.
Mindshift creëren door middel van psychotherapie:
- Een nieuw persoonlijk interpretatieschema formuleren over de oorsprong en de samenhang
van problemen en waarom ze blijven bestaan.
o In het kader van een holistische theorie of casusconceptualisatie.
- De introductie van frisse metaforische referentie over het ontstaan van psychopathologie,
hoe dit in stand gehouden wordt, en op welke wijze verandering mogelijk is.
- Binnen de therapie zaken anders aanpakken.
- Motivatie verhogen.
Psychotherapie is een metaforische ritualisering.
Kwetsbaarheid-stressmodel → kwetsbaarheid wordt bepaald door genetische invloeden en
opgebouwde gevoeligheden. Omstandigheden kunnen de draagkracht uitdagen (stress) en tot
disadaptatie leiden.
Gezondheid wordt hier gedefinieerd als ‘in staat zijn eigen doelen te realiseren’.
- De ontwikkeling van weerbaarheid komt boven het leren omgaan met kwetsbaarheden.
- Het doel verschuift van een absolute norm (genezen) naar een relatief (‘good enough’)
behandelresultaat.
,Psychopathologie is het gevolg van een onderliggende kwetsbaarheid die onder bepaalde
omstandigheden behandelbaar is of waarvoor weerbaarheid ontwikkeld kan worden.
- Iemand ‘genezen’ van bijvoorbeeld een depressie kan niet, je probeert de autonomie van de
cliënt te bevorderen zodat de weerbaarheid omhooggaat.
Het ontwikkelen van weerbaarheid is geen lineair proces (van kwetsbaar (slecht) naar weerbaar
(goed)), maar doorloopt een aantal fasen → versnellingen, vertragingen, stagnaties, herstellen,
hervallen of een dipje.
- Stagnaties kunnen groeimomenten zijn (een incubatietijd) en leiden naar kantelpunten
(tipping points) voor verbetering of groei.
Optimale zorg vraagt fasegerichte afwisseling, maar dit is niet evidence-based.
- Te veel zorg creëert iatrogene afhankelijkheid.
- Te weinig zorgt creëert onnodig lijden.
L’homme moyen n’existe pas = de gemiddelde persoon bestaat niet.
- De gemiddeld beste therapie is voor geen enkele individu de beste keuze.
De sector van de ggz wordt ingedeeld in drie delen:
- De huisarts (HA) met zijn praktijkondersteuner (poh-ggz).
- De generalistische basis-ggz.
o Klassieke evidence-based behandelingen vragen meer sessies dan de basis-ggz
toelaat.
o De basis-ggz bespoedigt de transitie naar fasegerichte zorg en verhoogt de kans op
een zorg die weerbaarheid als doel heeft.
- De specialistische ggz.
De generalistische basis ggz kan vernieuwing brengen in het ggz-landschap, maar maakt ook korte
metten met een aantal pijlers van de klassieke ggz organisatie:
- Het failliet van de zorgprogrammering, dit komt doordat:
o Er onvoldoende evidentie is voor de diagnostische differentiatie.
o De ordening de verwijzers verwart.
o Het veld niet vraaggericht maar aanbodgericht cliënten selecteert, waardoor
moeilijke patiënten bij de buurman over de schutting worden gegooid.
o Veel patiënten tussen wal en schip vallen en geen zorg ontvangen.
- Het failliet van stepped care.
o Stepped care → non-respons bij minder gespecialiseerde zorg leidde tot een
verwijzing naar gespecialiseerde zorg, waardoor er overvloed was naar de
gespecialiseerde zorg.
o Stepped care kan de wanhoop bij relatief lichte problematiek laten toenemen bij een
cliënt, een iatrogene consequentie.
De term ‘generalistisch’ is wellicht verwarrend → de generalistische basis-ggz is niet het domein voor
lichte problemen, maar de plek waar echte psychopathologie op een generieke en probleemgerichte
wijze professioneel wordt aangepakt.
Innovaties in de psychotherapie
- Collaboratieve zorg en zelfhulp.
o Samenwerking tussen hulpverlener en cliënt waarin de cliënt mede de regie heeft
over de hulpverlening.
o Een geëngageerde cliënt.
▪ Dus geen passieve cliënt die wacht tot de therapeut het werk doet.
, o Autonomie bevorderen zodat de cliënt op termijn alleen de behandeling kan voeren.
o Zorgt betalen voor hulpverlening voor een meer gemotiveerde cliënt?
- Droogzwemmen → wat geleerd wordt tijdens de therapie, moet gegeneraliseerd worden
naar de situatie buiten de therapie (bv. huiswerkopdrachten of gedragsexperimenten).
- Naar een generieke therapie met N=1-optimalisatie
o Maatwerk door single case process.
▪ Kennis van andere casussen heeft maar een beperkte relevantie voor de
huidige patiënt.
o Het proces is iteratief.
▪ Plan, do check, act.
- mHealth en PsyMate voor psychotherapie die:
o Autonomie van de cliënt als doel en middel stelt.
o Uitgevoerd wordt, daar waar de cliënt problemen ervaart.
o Gaat over de problemen die de cliënt ervaart.
o Niet mystificeert, maar het heeft over de beleefde ervaring van de cliënt.
o Geen willekeur is, maar optimaliseert op evidentie.
o De professional een cruciale, maar aanvullende rol geeft.
o De cliënt autonomie biedt, door partner te zijn in de behandeling en zich hiervoor
deskundigheid en hulpmiddelen eigen maakt.
