Samenvatting
Samenvatting H13 (zenuwstelsel) en H14 (waarnemen)
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting van H13 en H14 Nectar, Zenuwstelsel en Waarnemen
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
BIOLOGIE SE3, ZENUWSTELSEL & WAARNEMEN13.1 Het centrale zenuwstelsel
Het zenuwstelsel bestaat uit twee delen: het centrale zenuwstelsel, neuronen van de hersenen en
het ruggenmerg, en het perifere zenuwstelsel, zenuwen en bundels uitlopers van neuronen die
zintuigen verbinden met het CZS en dat weer met spieren en klieren.
De buitenste laag, grijze stof, van de hersenen bestaat uit cellichamen van miljarden neuronen. De
binnenkant, witte stof, bestaat uit myeline, een witgele vetachtige stof. In het ruggenmerg is het
precies andersom.
Het ruggenmerg wordt beschermd door het wervelkanaal en drie ruggenmergvliezen, de hersenen
worden beschermd door de schedel en drie hersenvliezen. Tussen de twee vliezen stroomt
hersenvloeistof, dat de hersenen beschermt tegen grote schokken en voert afvalstoffen af. Ook is er
een bloed-hersenbarrière, dat selectief stoffen binnenlaat. Ook astrocyten spelen een rol in de
stofwisseling, ook wel gliacellen, deze vormen een gesloten kring rondom de haarvaten.
De grote hersenen bestaan uit twee helften, die verbonden zijn met een hersenbalk. Grote aantallen
neuronen geven informatie aan elkaar door, dat gebeurt in de hersenschors ook wel het grijze deel.
Alle informatie van de zintuigen, zenuwen, ruggenmerg en hersenstam gaan hierheen. De grote
hersenen verwerken en ordenen de informatie. Ook zijn de grote hersenen verantwoordelijk voor
het logische nadenken, het bewustzijn, de geheugenfuncties en emoties.
Wanneer je informatie binnenkrijgt via de oren gaan de impulsen via de hersenneuronen naar de
sensorische centra in de hersenschors. In het primaire gehoorcentrum komen de impulsen binnen
en vindt bewustwording plaats. In het secundaire gehoorcentrum worden de impulsen gekoppeld
aan geheugeninformatie, hierdoor kan je het interpreteren.
In de primaire motorische schors, worden allerlei bewegingen aangestuurd. Dat uiteindelijk weer
door het secundaire motorische schors weer uitgevoerd worden. De motorische schors van de
rechterhelft van de hersenen stuurt de linkerhelft van het lichaam aan en andersom. Bij nauwkeurige
bewegingen neemt de primaire motorische schors over.
Alle informatie uit de zintuigen, behalve geur, gaan via de thalamus naar de hersenschors. Die
selecteert waar elke impuls naar welk gebied gaat. De thalamus is heeft een sleutelrol in het
selecteren van informatie.
Alcohol stimuleert dopamine, dit geeft boodschappen van neuronen door. Het geeft daarom ook een
ontspannen gevoel. Het zorgt er ook voor dat GABA, langer aan de remmende receptoren gebonden
blijft. Hierdoor functioneert de thalamus niet meer goed.
De hypothalamus is betrokken bij de homeostase en stuurt de hypofyse aan. Het stuurt
hormoonklieren aan om hormonen af te geven voor bijvoorbeeld stofwisseling, voortplanting etc.
Het bevat ook een thermostaat voor het regelen van de lichaamstemperatuur en de biologische
klok.
De kleine hersenen spelen een rol in het coördineren van bewegingen en vindt plaats in
samenwerking met de grote hersenen, de hersenstam en ruggenmerg.
De hersenstam bestaat uit de middenhersenen, de pons en het verlengde merg. De
middenhersenen spelen een rol bij reflexen van zien en horen. De pons verbindt de grote en kleine
hersenen en is een tussenstation voor je middenoor en kleine hersenen. Het verlengde merg is het
overgangsgebied van de hersenen naar je ruggenmerg. Hier kruisen de zenuwbanen. Het bevat ook
de regelcentra voor ademhaling, hartslag, slikken, hoesten, slapen.
, De hersenen heeft twaalf paar hersenzenuwen. Op de zwervende zenuw na zitten ze allemaal
binnen het gebied van het hoofd of de hals. De zwervende zenuw maakt verbindingen met
verteringsklieren, hart en longen.
De hersenstam gaat over in het ruggenmerg, dat de hersenen met het perifere zenuwstelsel
verbindt. Uit het ruggenmerg ontspringen ruggenmergzenuwen die verbinding maken met organen.
Vlak bij het ruggenmerg vertakt een zenuw in twee delen. In het deel aan de rugzijde bevinden zich
de uitlopers van de sensorische neuronen, die impulsen van zintuigen naar het ruggenmerg voeren.
In dit deel is een verdikking van de cellichamen en vormt een spinaal ganglion.
Het deel aan de buikzijde bevat de uitlopers van motorische neuronen, waarlangs impulsen van het
ruggenmerg naar de spieren gaan.
Buiten het ruggenmerg liggen aan beide zijden de grensstrengen, met zenuwknopen. De motorische
neuronen maken verbinden met de grensstrengen die impulsen verder vervoeren naar organen.
Een reflex is een prikkel zonder dat er bewustwording optreedt. Ze beschermen je met snelle
reacties. De meeste gaan via het ruggenmerg. Schakelneuronen zorgen ervoor dat de impulsen niet
op de verkeerde plekken komen. De reflexen van het hoofd gaan via de hersenstam en de
hersenzenuwen. Zintuigcellen à Sensorische neuronen à Schakelneuronen à Motorische neuronen à
spier- of kliercellen. Zo’n weg noemen we ook wel een reflexboog.
De juiste kant opsturen van de fiets is een aangeleerde reflex. Reflexen vanaf de geboorte zijn
aangeboren. De grote hersenen ontwikkelen motorprogramma’s die het mogelijk maken
automatische en gecoördineerd complexe handelingen uit te voeren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pauladrenth. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
