Ik heb thema 2 transport van biologie voor jou 6 VWO samengevat inclusief afbeeldingen die de stof verduidelijken. Ik heb hier een mooie voldoende mee kunnen halen en het is veel duidelijker dan in het boek. Het is niet al te lang en je komt makkelijk door de samenvatting heen.
2.1:
Bij eencellige organismen vindt stoffentransport over kleine afstand plaats door diffusie.
Grotere planten en dieren hebben een vatenstelsel. Planten hebben transport in twee
richtingen. Bij dieren is het transport circulair.
Geleedpotigen hebben een open circulatiesysteem/open bloedsomloop met een
buisvorming hart dat de lichaamsvloeistof rond de organen laat gaan. Andere diersoorten
hebben een bloedsomloop, een gesloten transportsysteem, waarin bloed is gescheiden van
andere vloeistoffen en in bloedvaten wordt rondgepompt door hart.
Open bloedsomloop: op een gegeven moment gaat het bloed niet door de vaten, maar door
de cellen.
Gesloten bloedsomloop: het bloed stroomt op elk moment door de vaten.
In gesloten bloedsomloop is stoffentransport effectiever en kan over een grotere afstand
plaatsvinden.
Sommige dieren hebben bloedsomloop met meerdere harten, zoals regenwormen.
Gewervelde dieren hebben een bloedsomloop. Bij vissen gaat het bloed vanuit het hart eerst
naar de kieuwen en daarna meteen door naar andere organen. Het hart van een vis heeft
één boezem en één kamer. Bloed komt van de organen in boezem, dan naar de kamer, dan
naar kieuwen, enz. Vissen hebben dus een enkelvoudige bloedsomloop: bloed stroomt per
omloop één keer langs het hart.
Menselijk hart heeft twee gescheiden helften. En een dubbele bloedsomloop.
Kleine bloedsomloop: de rechterharthelft pompt bloed naar de longen, vanuit de longen
stroomt bloed naar de linkerharthelft. Het bloed neemt hierbij zuurstof op en geeft
koolstofdioxide af.
Grote bloedsomloop: linkerhelft pompt bloed door alle organen van lichaam. Het bloed
komt daarna weer terug in rechterhelft. Hierbij worden zuurstof en voedingsstoffen
afgegeven aan de cellen en wordt koolstofdioxide en afvalstoffen opgenomen in bloed.
Dubbele bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed twee keer door het hart.
- Hiermee kan je verschil aanduiden tussen kleine en grote bloedsomloop.
Met een dubbele bloedsomloop kan een hogere druk worden bereikt. Bloedsomloop zorgt
voor homeostase (dynamisch evenwicht in interne milieu) door in het bloed opgeloste
stoffen te transporteren en vrijgekomen warmte uit dissimilatie te verdelen.
, Eenkamerhart: komt voor bij amfibieën. Eén kamer pompt een deel van het bloed vanuit
hart naar de longen en huid, op die plekken wordt zuurstof opgenomen. De rest van het
bloed gaat via aorta door hele lichaam.
Bij reptielen is bloed deels gescheiden door tussenschot. Als het dier niet ademt, kan bloed
uit beide kamers naar beide aorta’s stromen. Als dier wel ademt, dan is druk in
longhaarvaten laag. Rechterdeel hart trekt eerder samen dan linkerdeel, hierdoor kan
grootste deel zuurstofarm bloed naar longen.
Zoogdieren en vogels hebben een volledig gescheiden dubbele bloedsomloop.
Foetus krijgt zuurstof en voedingsstoffen via placenta. Voor de geboorte is er een opening
tussen de boezems, het ovale venster. Groot deel van het bloed stroomt via deze opening
van de rechterboezem rechtstreeks naar de linker. Dit bloed gaat dan via linkerkamer naar
aorta.
Ductus arteriosis: verbinding bij een foetus tussen de longslagader en de aorta. Grootste
deel bloed dat door de rechterkamer wordt weggepompt in de longslagader, komt via
ductus arteriosis in de aorta.
Direct na geboorte vullen longen met lucht -> weerstand in longhaarvaten neemt af. Het
bloed stroomt nu makkelijker vanuit rechterkamer in de longbloedvaten en zo daalt
bloeddruk in rechterharthelft.
De bloeddruk in de linkerboezem stijgt door aanvoer van bloed uit de longen, hierdoor sluit
het ovale venster door een klep, deze klep vergroeit z.s.m. met de harttussenwand. De
ductus arteriosis, resten van navelstrengader en navelstrengslagaders verschrompelen en
verdwijnen.
DUS: het verschil tussen de embryonale bloedsomloop en de bloedsomloop na geboorte is,
dat de embryonale zuurstofrijk bloed krijgt via de placenta i.p.v. de longen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RosalieKumar. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
