1. Personen met een verstandelijke
beperking
1.2. Terminologie
Verstandelijke beperking = VB
1.2.1. Verstandelijke beperking als een
beperkt IQ?
Vroeger:
- Personen met VB werken ‘gekken’, ‘idioten’ of ‘debielen’ genoemd (nu zijn dit
scheldwoorden)
Verder naar nu: stoornisdenken
- Binet & Simon : intelligentietest ontwikkeld (= IQ – test)
Ze legden een wetenschappelijke basis voor mensen met een VB te definiëren
als mensen met een beperkt intelligentiequotiënt = kan je zien als
stoornisdenken
1.2.2. Verstandelijke beperking als sociaal probleem?
Evolutie:
- Er kwam een paradigmaverschuiving
o zowel de beeldvorming over, als de benadering van personen met VB
veranderde.
- Sociaal – ecologische visie :
o In andere culturen vind met bv belangrijk dat je mooie handenarbeid kan
leveren. Dat maakt de ernst van een VB duidelijk wordt in interactie met
de omgeving.
o Een VB ontstaat volgens de wisselwerking tussen de kenmerken vd
persoon en de verwachtingen en inspanning van de omgeving waarin de
persoon leeft
o Een VB ontstaan NIET als een persoonskenmerk
1.2.3. Huidige omschrijving van ‘verstandelijke beperking’
Organisatie die een nieuw wetenschappelijk definitie en model uitbracht : AAIDD (=
American Association on Itellectual and Developmental Disabiliities.)
Definitie volgens AAIDD :
- Functioneringsproblemen (= problemen in het dagelijks functioneren)
- IQ + adaptatie
- Sociaal, conceptueel, praktisch
- Leeftijdsgrens 18 jaar
Deze omschrijving van personen met een VB wil er vooral de nadruk op leggen dat een
VB niet zomaar een stoornis of persoonskenmerk is, maar een samenspel van factoren,
waarvan intelligentie er ook 1 is.
1
,Orthopedagogie 1e jaar
Karel De Grote Hogeschool
Het adaptief gedrag wordt in 3 categorieën opgesplitst:
1) Conceptuele vaardigheden : taal lezel, schrijven; zelfbepaling
2) Sociale vaardigheden : interpersoonlijk contact, verantwoordelijkheidsbesef,
houden aan geldende regels en wetten, …
3) Praktische vaardigheden : activiteiten van dagelijks leven zoals eten,
lichaamszorg, aankleden, je verplaatsen, maaltijdbereiding, …
1.2.4. Gevolgen van de nieuwe definitie voor terminologie
- AAIDD kiest voor ‘disability’ ofwel handicap/beperking. Dat is anders dan een VB
een stoornis te noemen.
o Vermijd de benaming van stoornis
o Gebruikt maken van: verstandelijke beperking / handicap
- = andere organisaties kiezen voor disorder
o Gebruik maken van mentale stoornis
- De AAIDD gaat uit van de ‘people first-benadering
2
,Orthopedagogie 1e jaar
Karel De Grote Hogeschool
o We spreken dan van personen met een beperking/handicap
o De termen ‘verstandelijke gehandicapten’ of ‘mentaal gehandicapte’ niet
respectvol zijn.
Het gaat in eerste instantie over de persoon zelf.
1.2.5. Gevolgen van de nieuwe definitie in het werkveld
1.2.5.1. De diagnose mag niet meer afhangen van IQ – score
1. Classificerende diagnostiek
= Nodig om te bepalen of een specifiek persoon wel degelijk VB heeft.
Noodzakelijk om te beslissen of hij in aanmerking komt voor hulp en
ondersteuning
(vb: doorverwijzing door CLB in het onderwijs, het krijgen van ondersteuning bij het
VAPH, …)
2. Intelligentietest= testen met het IQ en adaptieve vaardigheden
- Vroeger: nam men enkel een intelligentietest af bij personen om vast te stellen
of ze een VB hadden
o De grensscore van 70 op IQ – testen als criterium voor de diagnose VB
- Nu: IQ en adaptieve beperkingen
o = Een persoon met een IQ van 70 of minder met bijkomende adaptieve
heeft een VB
o Adaptieve vaardigheden zijn meer bepalend om iemand zorg toe te kennen
Dit in samenhang met het IQ van personen
o IQ-scores worden niet meer gebruikt om personen met een VB in te delen
met een diepe, ernstige, matige of lichte VB
REDEN 1 :
- Tegenwoordig wordt er kritisch gekeken naar de waarde van intelligentietesten
o Omdat ze weinig afgestemd zijn op de culturele verschillen tussen
personen
o Omdat een IQ – getal een statisch cijfer is, terwijl mensen heel dynamisch
zijn
o Omdat een intelligentiemeting van de personen met erg zwakke
intellectuele mogelijkheden niet goed uitvoerbaar en dus onbetrouwbaar is
REDEN 2 :
- Personen met een IQ van 70 of net er boven hebben ook ondersteuning nodig
- Personen met een IQ tussen 70/75 en 85 hebben geen VB volgens de definitie van
AAIDD zwakbegaafd
o Voor deze groep is het problematisch als er te veel nadruk ligt op hun
cognitie.
Als kinderen onder 5 jaar belangrijke mijlpalen in cognitieve, sociale of motorische
ontwikkeling niet halen, wordt eerder de diagnose ‘globale ontwikkelingsvertraging’
gebruikt.
1.2.5.2. Belang van adaptieve vaardigheden in de diagnose
Deze adaptieve vaardigheden kunnen ook gescoord worden, onder meer adhv
vragenlijsten of observatieschalen.
3
, Orthopedagogie 1e jaar
Karel De Grote Hogeschool
1.2.5.3. Multidimensionale kijk op elke persoon met VB
1. Handelsgerichte diagnostiek
= Is het proces waarbij de ondersteuningsvraag van een persoon in kaart wordt gebracht
om daarna ook de juiste ondersteuning te kunnen bieden.
2. Beeldvorming
= Multidimensionaal en ecologisch
- Ecologisch verwijst naar een brede kijk op de verschillende identiteiten van een
persoon en hoe die interageren met de omgeving.
- De beeldvorming over een persoon met VB moet dus ook de context(en) in
kaart brengen en dit voor zowel hun negatieve (belemmerende) als positieve
(ondersteunende) invoed.
Verder wordt uitgegaan van 5 dimensies die het menselijk functioneren bepalen:
Intelligentie
o Intellectueel vermogen
Adaptief gedrag
o Verscheidene vaardigheden
Context
o Interactie met de omgeving : in welke maatschappij, in welke familie,
welke buurt je opgroeit
Participatie
o De manier waarop de directere omgeving een individu bereikt
o De mogelijkheden en belemmeringen van het individu
o Het dagdagelijkse leven
Fysieke en psychische gezondheid
o Gezondheid : alle bijkomende problemen bepalen mee je kansen
Dat alles wordt in de AAIDD gepresenteerd in onderstaand model:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinedenie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,29. Je zit daarna nergens aan vast.