Misdaadanalyse & daderprofilering
Hoorcolleges
, Hoorcollege 1
Dinsdag 8 februari
Introducti e misdaadanalyse en POP
Misdaadanalysevragen: hotspot aanpak woninginbraak Amsterdam-west
- Betreft daling in percentages: hoeveel inbraken is dat? Hoe was de trend in de jaren ervoor?
- Hotspots: hoe zijn die bepaald?
- Dadergerichte aanpak: wie zijn dat?
- Hoe bepaal je de effectiviteit van aanpak (van combinatie preventie, toezicht, opsporing)?
Twee niveaus waarop misdaadanalyse gebeurt: (I) strategisch politiewerk en (II) specialistische analysevormen &
gedragskundige recherche advisering.
Interactie van analyseniveaus
Incident-operationeel: enkele inbraken
Patroon-tactisch: seriematige inbraken
Probleem-strategisch: hotspots
Zie slides voor interactie
Als je probleemgericht een hotspots gaat aanpakken en je gaat probleemfactoren aanpakken beïnvloed je weer
hoe het patroon verloopt en hoe en of zo’n incident plaatsvindt. Dit staat allemaal in verbinding met elkaar.
Wat is misdaadanalyse?
Misdaadanalyse verandert steeds en dat beïnvloedt hoe het altijd praktisch is ingevoerd en wat er in de praktijk
gebeurt. In de jaren 70 in NL moest/ging er voor het eerst wat veranderen aan het analyseren en opsporen. Er
werd weinig systematisch geanalyseerd. Er werden vragen gesteld als \herkennen we een patroon?’. Men wist
bijvoorbeeld allang welke plekken problematisch waren en waar veel overlast was, maar men wist niet of er een
patroon achter zat en of er trends waren. In 1985 kwam er de Nota Criminaliteit & Samenleving. Men ging beter
kijken naar de gegevens die er waren en welke uitspraken gedaan konden worden.
In 1986 werd de CID (CIE) opgericht, Criminele Inlichtingen Dienst. Als zij informatie krijgen uit het criminele
circuit, kunnen ze kijken naar die enkele zaak maar ze gingen nu kijken naar de structuren hierbij: wie werkt met
wie samen, en wat gebeurt er?
1987 oprichting werkgroep misdaadanalyse, men bij de politie ging zich bezighouden met het analyseren van
misdaad.
1992 was het eerste congres Criminaliteitsanalyse.
1994-1996 oprichting Commissie van Traa: politie gaat activiteiten ondernemen die niet helemaal goed zijn
gegaan, terwijl er informatie was waar veel meer mee had kunnen gebeuren. De inzet van die middelen moet goed
worden gedaan en kan niet zomaar gebeuren. Men wil zicht hebben op wat er gebeurt. De inzet van bijzondere
opsporingsbevoegdheden kon alleen als er goed was geanalyseerd. Bijvoorbeeld zaak Milly van Deuren (?): analyse
was nodig om te bepalen welke middelen er ingezet moesten worden
1996: oprichting Landelijk Netwerk Misdaadanalsye, informatie uitwisselen.
Definities
1989: Het opsporen en inzichtelijk maken van verbanden tussen criminaliteitsgegevens onderling en tussen
criminaliteitsgegevens en andere mogelijk relevante gegevens met het oog op de praktijk van politie en OM.
2001: het zoeken naar en inzichtelijk maken van verbanden tussen criminaliteitsgegevens onderling en/of tussen
criminaliteitsgegevens en andere mogelijke relevante gegevens met het oog op de praktische bestrijding van
criminaliteit.
Het moet nu gaan over het zicht krijgen op factoren die bruikbaar zijn, en waar men wat mee kan. Naast de politie
en het OM zijn nu ook andere actoren deels verantwoordelijk, bijvoorbeeld de gemeente.
2002: een rapport moet gemaakt worden om te bepalen waar we iets mee gaan doen. Het gaat niet alleen om het
verklaren van het fenomeen, maar ook nu om het bepalen wat het probleem is en wat we ermee gaan doen. XXXX
,2004, definitie Minnebo: het beoordelen van het geheel aan beschikbare informatie op betekenis voor de
voorkoming en bestrijding van criminaliteit, met als doel vertaling van het uit de informatie te verkrijgen inzicht
naar praktische aanbevelingen voor beleidsontwikkeling en de planning van uitvoering van concrete preventieve
acties en opsporingsactiviteiten.
De benadering die nu prominent in NL aanwezig is, is de ontwikkeling naar wetenschappelijke methoden van
wetenschap naar de praktijk. We gaan niet alleen wat doen, we gaan ook bedenken en bepalen wat het effect
ervan wordt. Er is meer een informatiegestuurde benadering (IGP; Informatiegestuurde politie).
Intelligence-led policing: het gaat niet hebben over het hebben van informatie alleen, maar ook over de betekenis
en hoe en wat je ermee kan doen.
De rol van analyses staat nu centraal:
- Informatie omzetten in ‘intelligence’
- Verzamelen, bewerken, veredelen, adviseren van/over informatie
- Niet langer ondersteunende, maar leidende/sturende positie in veiligheidsvraagstukken. Dit leidt tot een
evidence-based benadering.
Soorten analyse
! De termijnen zijn niet heel erg afgebakend.
Operationeel: korte termijn, incidenten, politie, BOD’s (bijzondere opsporingsdiensten) en gemeenten. Het richt
zich op een bepaald incident (misdrijf) of op een serie van gelinkte incidenten (zaak). Het is voor het ondersteunen
van TGO’s (Team Grootschalige Opsporing), het rechercheteam of een projectteam. Niet alleen huis-, tuin-, en
keukenzaken, maar ook georganiseerde misdaad valt hieronder. Is er sprake van serieverkrachting, -brandstichting
etc.?
Methoden die worden gebruikt zijn bijvoorbeeld tijdlijnen maken, sociale netwerkanalyse (wie staat in verbinding
met wie? O.b.v. gsm, tap, internet, observatie), scenario’s in de opsporing en gedragskundige rechercheadvisering
(psychologische profilering, geografische daderprofilering). Een chronologische-analyse is in kaart brengen van wat
wanneer gebeurde. Wie had op welk moment contact? Wanneer is wie met wie gezien? Wanneer wist iemand iets
over X?
Tactisch: middellange termijn, tijdelijke ‘prio’s’, ‘projecten’, politie, BOD’s en gemeenten. Het ondersteunt de
besluitvorming over projectmatige aanpak. In de regel gebruik je ‘rest’informatie uit oude zaken en informatie uit
registratiesystemen. Dit vul je aan met andere bronnen, wat bijvoorbeeld kan leiden tot het krijgen van een beeld
van een criminele organisatie. Een product is een projectvoorstel of -offerte: wanneer ga je welke zaken in
behandeling nemen? Je hebt eerst een analyse nodig om beeld te krijgen van wat je nodig gaat hebben.
Strategisch: lange termijn, langdurige problematiek, hotspots, waarom is hier zoveel overlast? Wat gaat hier
gebeuren? Op het niveau van politie, gemeenten en provincies. Het inzicht scheppen in criminele
activiteiten/incidenten in een bepaalde periode. Met een CriminaliteitsBeeldAnalyse (CBA) ga je een beeld
schetsen van het type/de aard van het fenomeen, de kwantiteit ervan, de ontwikkeling ervan en je schetst een
algemene profielanalyse. Wie hebben hiermee te maken? Bepaalde buurten? Bepaalde groepen? Je geeft ook
aanbevelingen voor beleid; is het een taak voor de politie of voor iemand anders? In welke periode?
Dit type onderzoek gebruikt alles wat voorhanden is. Je haalt informatie uit registraties (kwantitatief): dagelijkse
werkzaamheden, aangiftes en registraties, recherchesystemen, evt. inlichtingeninformatie van CIE en externe
bronnen. Je haalt ook kwalitatieve informatie binnen (interviews, dossierstudies).
Probleemgestuurde aanpak op basis van analyse van een probleem > centre of problem-oriented policing. Er is veel
op dit model gebaseerd. Beantwoord vragen als welke methoden werken bij welke problemen etc.
Geografische analyses
Geografie is een standaardonderdeel van heel veel vormen van misdaadanalyse. Tegelijkertijd is het iets wat je nog
weinig bent tegengekomen. Veel al geziene methoden en technieken hebben nu een geografische component. In
, de praktijk gaan veel vraagstukken over waar zich iets afspeelt. In criminologische theorieën zeggen componenten
ook iets over waar iets gebeurt.
Wat maakt de spot van de hotspot? Wat maakt de hot van de hotspot? Wat zijn de schaal en definities? Op welk
moment is een hotspot hot? Varieert dat voor momenten op een dag? Hoe zouden we dat inzichtelijk kunnen
maken? Heeft dat te maken met potentiele slachtoffers? Structurele factoren? Waar komt een specifieke dader
vandaan, komt die dader uit die buurt of is plek X interessant voor daders van overal?
Misdaadanalyse speelt niet alleen een rol bij politiewerk, maar bijvoorbeeld ook bij de ontwikkeling van de
Veiligheidsindex. De index kan worden gebruikt als beleidsmiddel. De benadering kan verschillen per stad, er is
bijvoorbeeld een groot verschil tussen Rotterdam en Amsterdam, bij elke stad kan subjectieve of objectieve
veiligheid op een andere manier gemeten worden, het hangt met andere kenmerken samen.
Analyse voor interventies
Voor het maken van interventies is misdaadanalyse ook nodig, vooral voor de ontwikkeling naar preventieve
aanpak (‘aan de voorkant komen’, dingen voor willen zijn, willen voorkomen). Er wordt gereageerd op dingen.
Vormen:
- Persoonsgericht
- Fenomeengericht
- Situationeel: iets veranderen aan de omgeving?
Op de slides staan 25 technieken van situationele preventie met de categorieën increase the effort, increase the
risks, reduce the rewards, reduce provocations en remove excuses. Bij veel van deze spelt de gelegenheid een rol. Het
voorkomen van gelegenheid verstoort al een groot deel van het plegen van misdaad.
Kwesties:
- Wanneer is iets preventief?
- Is het probleemoplossend? Wanneer iets niet meer voorkomt? Komt het nog wel voor of is het
verplaatst?
- Wanneer is het effectief? Hoe moet je de cijfers en percentages interpreteren? Probeer maatregelen te
bedenken die het fenomeen aanpakken, niet die het maar deels oplossen.
Problem-oriented policing (POP)
Ging later over naar de term intelligence led policing/probleemgestuurd politiewerk. Dus het gaat over de vraag: wat is
een probleem eigenlijk? Een zaak, een incident?
Een groot deel van de politiecapaciteit gaat op in drugscriminaliteit, dat is vooral haalcriminaliteit (i.p.v.
brengcriminaliteit). De aanpak volgens het standaardmodel van politiezorg kan worden omgeschreven als
incidentgericht. Als er een aangifte wordt gedaan, wordt daarnaar gekeken en evt. vragen gesteld, en deze aangifte
gaat naar een casescreener en die gaat kijken of het ‘belangrijk’ genoeg is, deze gaat nog niet kijken of het in
verbinding staat met andere aangiften/zaken. Het standaardmodel van politiezorg gaat uit van reactief optreden
n.a.v. zaken die door burgers worden aangedragen.
Politiewerk
Is gericht op heel veel verschillende aspecten, zoals dienstverlenen, inlichtingenverstrekken, vredehersteller,
bemiddelaar, hulpverlener etc.
In de jaren 70 stelde politieonderzoek meerdere dingen vast. Het onderzoek stelde vast dat de politie acteert op
een verscheidenheid aan maatschappelijke problemen, waarvan veel niet crimineel. Aanhouding en vervolging
alleen is niet altijd effectief om problemen op te lossen. Probleemoplossend in structurele zin is het eigenlijk niet
echt, gevangenisstraf lost niet alles op op de lange termijn. Het geven van beslissingsruimte aan politiemensen om
problemen op te lossen is erg waardevol, want de wijkagent heeft bijvoorbeeld een goed beeld van wat er aan de
hand is in een buurt. De politie kan een verscheidenheid aan middelen inzetten om problemen te adresseren en zij
kunnen goed verwijzen naar evt. andere instanties of organisaties. Bijvoorbeeld wanneer zij moeten reageren op
situaties met verwarde personen, die kunnen zij doorsturen naar de ggz of zorgen dat die naar de plek komt. De
maatschappij is vooral blij en heeft waardering voor de politie-inzet bij maatschappelijke problemen, en zij erkent
dat de politie kan bijdragen in het oplossen van problemen.
Het boek Problem-Oriented Policing (Goldstein) beschrijft de principes en methoden, voorbeelden en de
implementatie van POP. Dit was een fundamentele shift van hoe er naar politiewerk gekeken werd. To refocus, it’s
an effort to look at specific parts of police businesses and to examine the problems in great depth, to come up with new
