Uitgebreide college aantekeningen
Leer- en onderwijsproblemen
Hoorcollege 1: Zorg in regulier en speciaal onderwijs
Van gesegregeerd onderwijs naar (meer) inclusief onderwijs?
Er wordt in Nederland steeds meer gesproken van inclusief onderwijs.
Wij hebben ons verplicht, omdat wij ons aan het VN-verdrag houden, dat mensen recht
hebben op inclusie. Dit betekent ook dat ze recht hebben op inclusief onderwijs.
VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.
In Nederland hebben we geen inclusief onderwijs. Als je kijkt naar landen die inclusief
onderwijs hebben dan zie je landen waar je geen scholen meer vindt voor het speciaal
onderwijs. Alle kinderen gaan naar dezelfde school toe.
Op scholen met inclusief onderwijs zie je vaak grote klaslokalen waarbij een aantal kinderen
achter een tafel zitten en waarbij ook veel volwassenen aanwezig zijn. Sommige kinderen
hebben namelijk één op één begeleiding nodig of hebben een ziekte waarvoor ze verzorging
in de klas nodig hebben. Deze leerlingen zitten allemaal op één school. In Nederland is dit
anders.
In het verleden hadden wij in Nederland voor ieder kind met een bepaald probleem een
andere school.
We hebben maatregelen genomen waardoor die typen scholen gereduceerd werden. Een
aantal type scholen hebben we samengevoegd.
We hebben nu passend onderwijs waarbij we wel zeggen; regulier als het kan, speciaal als
het moet.
We hebben een trend ingezet waarbij we steeds meer naar inclusief onderwijs toewerken.
Welke ontwikkelingen hebben geleid tot passend onderwijs?
De trend is dat we proberen steeds meer kinderen met bepaalde beperkingen binnen
regulier onderwijs goed onderwijs te geven. Dit zal de komende jaren alleen maar gaan
toenemen.
Nu is het niet zo dat we in Nederland speciaal onderwijs snel zullen opheffen, want daar zijn
wij goed in. In Nederland hebben we sterk speciaal onderwijs.
Er is ook nog een tussenvorm tussen speciaal onderwijs en regulier onderwijs: Speciaal
basisonderwijs. Dit valt onder regulier onderwijs, maar dit is een school waar kinderen met
lichte gedragsproblemen/werkhoudingsproblemen en een verlaagd IQ meestal beter
onderwijs kunnen krijgen dan in een reguliere school.
,De PABO-opleidingen zijn niet gericht op inclusief onderwijs. Je wordt niet opgeleid om om
te gaan met kinderen met allerlei beperkingen. Als je wilt toewerken naar inclusief onderwijs
dan is het handig om bij die opleidingen te beginnen.
In 2014 is Wet op Passend onderwijs gekomen.
Er is een evaluatieonderzoek passend onderwijs geweest.
VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap
In grote lijnen is het zo dat mensen die een beperking hebben eigenlijk dezelfde rechten
zouden moeten hebben als mensen zonder een beperking.
Het houdt dus ook in dat alle gebouwen rolstoelvriendelijk moeten zijn.
Het verdrag is in Nederland sinds 14 juli 2016 in werking (geratificeerd).
Het verdrag bevat geen nieuwe rechten.
Een lidstaat heeft een actieve verplichting om inclusie te bevorderen en personen met een
handicap te beschermen tegen belemmeringen die zij in het dagelijks leven ondervinden.
Inclusie, persoonlijke autonomie en volledige participatie staan hierbij voorop.
1 augustus 2014 kwam wet passend onderwijs in werking en in 2016 is dit verdrag
geratificeerd.
Sommige mensen vatten het op dat hun kind met beperking recht heeft op inclusief
onderwijs. Ze denken dat ze recht hebben, door het getekende verdrag, dat hun kind altijd
bij het regulier onderwijs kunnen aanmelden en altijd een plek kunnen krijgen. In de praktijk
is dit niet zo.
In het onderwijs
- (Hoger) onderwijsinstellingen zijn onderdeel van de overheid en hebben daarmee
een eigen verplichting om het verdrag uit te voeren.
- Recht op onderwijs is vastgelegd in verschillende wetgeving en dus niet nieuw. Wel
is met het verdrag het recht op inclusief onderwijs vastgelegd, waarmee dit recht in
rechte afdwingbaar is geworden. Recht op inclusief onderwijs kan dus eigenlijk
afgedwongen worden, maar in Nederland hebben we geen inclusief onderwijs dus
kunnen we scholen niet verplichten om alle kinderen op te nemen. Als het in regulier
onderwijs niet meer lukt dan heeft de school het recht om te zoeken naar een beter
passende school. Dit is een onderdeel van zorgplicht.
Maatregelen om steeds meer toe te werken naar inclusief onderwijs:
,> 1990: Weer Samen Naar School verband (WSNS)
- Speciaal onderwijs blijft groeien
> 2003: Wet op Expertise Centra (WEC) & Regeling →
Ouders hadden toen mogelijkheid om rugzakje aan te vragen
- leerlinggebonden Financiering
- positie zorgleerlingen in regulier onderwijs is verbeterd
- het speciaal onderwijs blijft groeien..
> 2014: Wet Passend Onderwijs
- Zorgplicht
- Een passende onderwijsplek voor alle leerlingen
- Verschil met inclusief onderwijs
1990: Weer Samen naar School (WSNS-akkoord):
- Dit is geen eens wettelijk vastgelegd, maar het is een akkoord om meer samen te
werken in het onderwijs.
- Weer samen naar school verbanden waren eerst informele afspraken tussen
scholen, maar die werden door de wet geformaliseerd. Doel van de wet was om het
speciaal onderwijs, de omvang daarvan, terug te dringen (zodat het minder ging
kosten).
1998: Wet op het Primair Onderwijs (PO)
- Verschillende schooltypen worden samen: SBO
Samenwerkingsverbanden (SWV):
- In een bepaalde regio heb je een of twee SBO-scholen met een groep reguliere
basisscholen. Dit vormt samen een samenwerkingsverband.
- Ambulant begeleider van SBO geeft zorgstructuur in SWV vorm als continuüm van
zorg, ook in reguliere scholen. Ze proberen leerkrachten in reguliere scholen wat
mee te geven over speciaal onderwijs in de hoop dat meer kinderen binnen regulier
onderwijs kunnen blijven.
- Leerling kan naar SBO als basisschool en PCL (permanente commissie
leerlingenzorg) dat aangewezen vinden (criteria verschillen per regio). Deze keuren
of leerling in aanmerking komt voor sbo.
Gevolg was dat speciaal onderwijs aldoor bleef groeien.
Volgende poging om speciaal onderwijs terug te dringen en meer richting inclusief onderwijs
te werken was;
2003 De Wet op de Expertisecentra (WEC).
Voordat deze wet kwam hadden we nog 17 typen speciaal onderwijs. Zelfs na de invoering
van Weer Samen Naar School hadden we dus nog 17 typen. Die typen onderwijs werden
geclusterd. Dit heeft geresulteerd in 4 REC’s (regionale expertise centra). Je kreeg cluster 1,
, cluster 2, cluster 3 en cluster 4.
Je had toen leerlinggebonden Financiering (LGF). Als een leerling problemen had op school,
of een leerling was geboren met een medische afwijking dan konden ouders hun kind
aanmelden bij Commissie indicatiestelling. Deze commissie besloot dan of de ouders een
beschikking kregen en in theorie was het zo dat die ouders dan mochten kiezen; met een
rugzakje naar regulier onderwijs of naar speciaal onderwijs. In de praktijk was deze keuze
helemaal niet zo vrij. Er waren weinig reguliere scholen namelijk die deze kinderen wilden
opnemen. Scholen hadden dus blijkbaar de vrijheid om dit te doen, dat kan nu niet meer ivm
de Zorgplicht.
De zorgplicht is er o.a. gekomen door problemen die ze hier tegen kwamen.
Doordat leerlingen met een rugzakje naar het regulier onderwijs gingen kreeg zo’n regulier
onderwijs school meer geld. Daarvan konden ze materiaal of expertise in huis halen. Ze
kregen een stukje ambulante begeleiding vanuit het speciaal onderwijs dat aansluit bij
problematiek van het kind. Daarnaast konden ze speciale middelen, zoals een speciale tafel,
krijgen van het speciaal onderwijs. Dit leidde op lange termijn tot een betere positie van
zorgleerlingen in het regulier onderwijs. De expertise werd namelijk vergroot en er was iets
meer geld om kinderen met beperkingen te ondersteunen.
Doelen die werden gesteld bij de Wet op de Expertisecentra:
- Ouders meer zeggenschap + vergoten keuzevrijheid (LGF=Rugzak). Dit bleek in de
praktijk niet zo te zijn.
- Vergroten integratie. Speciaal onderwijs groeide juist alleen maar.
- Terugdringen omvang speciaal onderwijs
Doelstellingen werden niet behaald.
Overheid zat met een groot probleem. De stelsels die hiervoor besproken zijn, daarbij is
sprake van openeind financiering. Dit betekent dat er geen limiet zit op hoeveel geld er
uitgegeven wordt aan het onderwijs.
Ouders konden kinderen aanmelden bij de Commissie voor indicatiestelling. Heel veel
kinderen kregen een beschikking, veel meer dan de overheid had ingeschat. Het heeft dus
veel meer gekost en dat was het gevolg van open-eind financiering. Dit kon niet langer,
vandaar ook dat Passend Onderwijs is ingevoerd.
De clusters die zijn bedacht voor de Wet op de Expertisecentra bestaan nog steeds. Dit zijn
de volgende clusters in het speciaal onderwijs:
Voor leerlingen met:
1. visuele handicap,
2. auditieve & communicatieve handicap (slechthorend/doof of spraaktaalproblematiek)
3. lichamelijke & mentale/meervoudige handicap,
4. psychiatrische en/of gedragsproblemen.
Cluster 3 en 4 scholen zijn scholen die een onderdeel zijn geworden van het
Samenwerkingsverband. Dit is gunstig want daarvoor stonden ze er eigenlijk buiten. Doordat
ze nu er beter bij betrokken zijn hebben ze een betere positie gekregen en is er meer
samenwerking.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eliannewiersema. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.