Sustainable Intervention Methods 2022
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1: Inleiding en probleemverkenning 1 .......................................................................................... 4
Literatuur en tentamenstof ................................................................................................................................ 4
1: Introductie op cursus ...................................................................................................................................... 4
2: Achtergrond: Theoretische perspectieven om naar een (complex) beleidsproces te kijken ........................... 4
3: Ontwikkeling van methodische ideeën (frames, participatieladder) .............................................................. 5
5: Kader van de cursus, theoretisch perspectief en indeling in stappen ............................................................. 6
Hoorcollege 2: Probleemverkenning 2: o.a. actor analyse, ‘systeem analyse’ incl causale analyse ................... 9
Literatuur & tentamenstof ................................................................................................................................. 9
1: Inleiding & terminologie ................................................................................................................................. 9
2: Overzicht typen methoden Welke methoden behandelen we voor de fase van probleemverkenning in SIM?
............................................................................................................................................................................ 9
3: Actoren analyse ............................................................................................................................................ 10
4: Systeem analyse ........................................................................................................................................... 14
College 3: probleemverkenning 3 ................................................................................................................... 16
Literatuur & tentamenstof ............................................................................................................................... 16
1: Casusvoorbeeld: Problematiek Schiphol ....................................................................................................... 16
2: Commons dilemma’s en collaborative governance of commons ................................................................. 20
3: Systemische patronen en Indirect Sturen ..................................................................................................... 22
Systemische patronen: ................................................................................................................................ 22
Indirect sturen ............................................................................................................................................. 24
College 4: Alternatieven ontwerpen ............................................................................................................... 26
1: Designing options and alternatives .............................................................................................................. 26
2: Alternatieven ontwerpen met Backcasting: The Natural Step Approach .................................................... 28
3: The Strategic Choice approach: Analysis of Interconnected Decision Areas ................................................ 32
4: Scenario ontwikkeling................................................................................................................................... 34
College 5: Impact Assessment 1: Multi-Criteria Analyse (MCA) ...................................................................... 35
Literatuur & tentamenstof ............................................................................................................................... 35
Assumption of rationality in decision theory .................................................................................................... 35
Performance matrix (score card) ...................................................................................................................... 37
Values normalization ........................................................................................................................................ 38
How robust is the alternative for change? ....................................................................................................... 41
Voorbeeld tentamenvraag ............................................................................................................................... 42
College 6: Modelleren 1 ................................................................................................................................. 44
, Literatuur & tentamenstof ............................................................................................................................... 44
1: Introductie .................................................................................................................................................... 44
2: Eigenschappen Dynamische Modellen ......................................................................................................... 44
3: Feedback....................................................................................................................................................... 49
4: Causale Diagrammen ................................................................................................................................... 50
College 7: Modelleren 2 ................................................................................................................................. 54
Literatuur & tentamenstof ............................................................................................................................... 54
1: ‘Staartje’ Causale modellen .......................................................................................................................... 54
2: Stock-and-Flow diagrammen ....................................................................................................................... 55
3: Simuleren ...................................................................................................................................................... 61
College 8: Impact Assessment 2: Kosten-baten analyse .................................................................................. 65
1: MKBA leidraad .............................................................................................................................................. 65
2: Opstellen MKBA (volgens leidraad) .............................................................................................................. 65
3: Excel file voorbeeld “Netto Contante Waarde” berekening (NCW) (ENG: Net Present Value, NPV) ............ 68
4: MKBA in de praktijk ...................................................................................................................................... 69
5: Kritische kanttekeningen bij deze methodiek ............................................................................................... 69
College 9: Onderdelen gemist ........................................................................................................................ 70
1: Kritiek op MKBA ............................................................................................................................................ 70
2: Systemische patronen en Indirect sturen ..................................................................................................... 72
3: Toekomstscenario’s ...................................................................................................................................... 74
College 10: Project uitvoering en verantwoordelijkheid van de planner (en oefenvragen voor het tentamen)
....................................................................................................................................................................... 77
1: Projectmatig werken .................................................................................................................................... 77
1.1 de basics ................................................................................................................................................ 77
1.2 Tegenhanger: procesmanagement (geen tentamenstof)...................................................................... 81
1.3: PPS: Publiek-Private Samenwerking organiseren ................................................................................. 81
2: Risicomanagement; uitvoeren als het beheersen en communiceren van risico’s ........................................ 81
2.1: De basics. Soorten risico’s .................................................................................................................... 81
2.2: risicomanagement bestaat uit: risico (1) analyse (2) respons (3) beheersing ...................................... 82
2.3 Flyvbjerg: waarom projecten veel duurder uitpakken en langer duren ................................................ 82
2
,In deze cursus Interventiemethoden leren studenten over verschillende perspectieven op planning en
interventie in de ruimtelijke, fysieke en sociale leefomgeving. Om interventies zelf te kunnen ontwerpen en
de consequenties van ruimtelijk ingrijpen te kunnen onderzoeken en vergelijken, krijgt de student in deze
cursus de opdracht om de gehele cyclus van planvorming, van analyse en ontwerp tot implementatie, te
doorlopen en daarbij verschillende methoden en technieken toe te passen op een ruimtelijk vraagstuk met
fysieke duurzaamheidsdimensie.
Centraal staan een aantal gangbare (oude en nieuwe) concepten en werkwijzen voor het analyseren,
ontwerpen en evalueren van ruimtelijke interventies, zoals het werken met alternatieven, impact
assessments en “raamwerken voor een methodische aanpak” zoals het Framework for Strategic Sustainable
Development, bekend als “The Natural Step approach”.
Vraagstukken zijn complex en onzeker en kunnen op verschillende manieren geframed worden, afhankelijk
van de insteek die mensen kiezen. Met name vraagstukken waar een knelpunt of behoefte aan interventie
bestaat, in termen van duurzaamheid van de fysieke leefomgeving, lenen zich voor de aanpak die in de
cursus centraal staat.
Hoofdlijn: 4 fasen planningproces:
1. Probleemformulering en analyse (actor analyse, systeemanalyse, inleiding in modelbouw)
2. Ontwerp (ontwerp alternatieven)
3. Impact assessment (evaluatie van alternatieven)
4. Implementatie (projectmanagement, voor uitvoering, monitoring voortgang en evaluatie)
Toetsing
Groepsopdracht 50%
Schriftelijk tentamen 50% online in Cirrus. Open en gesloten vragen.
Moet allebei minimaal 5,5 zijn
Modelleer opdracht met voldoende afsluiten
Tentamenstof
- Hoofdstukken en artikelen leeslijst
- Collegesheets inclusief gastcollege
- Alle literatuur
Dit is de kapstok voor onze Running Case
3
,Hoorcollege 1: Inleiding en probleemverkenning 1
31/01/2022
Literatuur en tentamenstof
• Diktaat chapter: Enserink, B. Diktaat “how to do actor network analysis en scenario analysis”
• H3 uit de reader Probleemverkenning ‘Analyse van complexe omgevingen. Paragraaf 3.1,
3.2, 3.3, 3.4.3
Inhoud college:
1: Introductie op de cursus
2: Achtergrond: Theoretische perspectieven, kijken naar beleidsproces
3: Ontwikkeling van methodische ideeën (frames, participatieladder)
4: Voorbeelden uit de maatschappij
1: Introductie op cursus
Week 4 is helemaal in ‘modelleren’/modellen bouwen. Kan op een ander tijdstip zijn dan normaal op
vrijdag. Is apart onderdeel, moet je voldoende voor halen.
- Duurt ongeveer 4 uur lang, kan tot na 17:15 duren. Deadline is tot 19:15
- Vrijdag 25 feb in pc zalen.
2: Achtergrond: Theoretische perspectieven om naar een (complex) beleidsproces te
kijken
- Interventie, de beleidscyclus, 3 ordeningen:
o Faseren, stromen, ronden
Theorie over besluitvorming in multi-actor beleidsprocessen: Fasen, stromen of ronden
Dit zijn theoretische lenzen op besluitvorming: Herhaling van Theorie over Planning.
1. Theorie van het ‘fasen model’.
Volgens Findeisen & Quade (1985) Methodology of Systems Analysis
2. Theorie van het ‘stromen model’
Strome en ‘windows of opportunity’ als problemen, oplossingen en mensen dicht bij elkaar komen
4
,3. Theorie van het ‘ronden model’
Cyclische beleidsstromen, waar agendavorming en monitoring in elkaar overlopen. Perspectief van
een ambtenaar die doorlopend beleid voorbereidt en evalueert
3: Ontwikkeling van methodische ideeën (frames, participatieladder)
Theorie Transitie management
• De mens centraal
• Innovatie verloopt niet-lineair
• Weerstand, en mensen die meedoen aan beweging
• Multi-level governance, beweging van niche naar ‘regime level’, met wat voor soort
methoden?
•
Wetenschappers moeten minder kijken naar de kritiek op de praktijk, maar moeten meer naar de
insider bril. Doe mee met de politicus en kijk hoe je in de praktijk kan intervenen. Dus zelf
alternatieven aandragen en experimenteren.
5
, DRIFT: Transitie Management (TM) kaart persistente sociaal-maatschappelijke problemen aan door
duurzamere systemen te onderzoeken en versterken. Het is een innovatieve governance aanpak
gebaseerd op de complexiteitstheorie, sociale theorie en inzichten uit het governance domein.
Denk bij transitiemanagement niet alleen top-down.
Vroeger ging theorie vooral over top-down. Nu zeggen gemeenten dat ze zelf wel gaan
experimenteren en zeggen wat ze nodig hebben van het Rijk.
Kate Raworth: heleboel theorie over dat we onze hele economie moeten herindelen. Circulaire
economie. We moeten nieuwe narratives vertellen.
3 Typen doelen
1. Hedonistisch. Je wilt het leuk hebben en comfortabel. Flitsbezorgers. Gemak dient de mens,
comfort.
2. Normatief. Naar een betere wereld. Goal frame is ethisch, het goede willen doen.
3. Gains. Wat heb ik er aan, wat heeft een ander er aan, wat kost het en wat levert het op?
Deze 3 typen doelen strijden om aandacht in je hoofd. Je kiest steeds voor een ander doel. Wat is
dominant in mijn afweging?
Theorie: Arnstein’s Participatie Ladder vertaald naar moderne ‘co-creatie’
Co-creatie: samen ontwerpen en ‘met een groep mensen een organiserend vermogen scheppen’
1. informeren
2. adviseren
3. samen beslissen
4. samen eigenaar zijn
5. bewoners zelf eigenaar
5: Kader van de cursus, theoretisch perspectief en indeling in stappen
• Intervention – what for? (problem)
• Systems
• Phase model → steps in this course
6
