In tentamen miss vraag over psychologie en experimentele/toegepaste psychologie maar
zeker 2/3 vragen over psychologische perspectieve. Leren: kan begrip uitleggen aan een kind
van 10 jaar en weet een voorbeeld erbij.
- Psychologie is de wetenschap van het gedrag en geestelijke processen (alles wat in je
omgaat van binnen; gedachtes, gevoelens, herinneringen) van het individu. (miss
tentamenvraag 1).
- Experimentele en toegepaste psychologie (boek goed uitgelegd). Experimentele; doet
nieuwe kennis op doormiddel van experimenten, nu niet meteen relevant maar later miss
wel nodig. (vb: kleur lezen doe je sneller dan zien, dus bij een school langzaam rijden staat op
het bord letter ipv een kleur). Toegepaste; dingen letterlijk toepast, praktijkprobleem
oplossen, (vb: leerling niet gemotiveerd hoe moet ik dat oplossen).
- (tentamenvraag) Hans merkt dat in zijn klas veel gepest wordt hij is benieuwd hoe hij dat
pesten tegen kan gaan? A) experimentele psychologie B) toegepaste psychologie (want hij
wil een praktijkprobleem oplossen) C) geen van beide.
- (tentamenvraag) Kim is benieuwd hoe het nou komt dat als we diep nadenken, we onze ogen
dicht knijpen, hij stelt mensen moeilijke vragen onder verschillende omstandigheden. A)
experimenteel onderzoek B) toegepast onderzoek c) geen van beide
- Cognitief (mentaal): verzamelwoord met betrekking tot het denkproces. Dus denken
onthouden, herinneren, puzzels oplossen.
- 6 psychologische perspectieve: waarmee we kunnen kijken naar gedrag en geestelijke
processen.
- 1) Biologisch perspectief; fysieke factoren, dus aan de hand van het lichaam. Vb: Als je koffie
drinkt dan heb je minder slaap en ben je net iets scherper door de cafeïne -> Biologische
verklaring voor gedrag.
- 2) cognitief perspectief; denkproces. Vb: het kan zijn door jou leerstijl je heel weinig van dit
hoorcollege oppikt nu omdat jou stijl niet is op alles te luisteren maar te lezen.
- 3) behavioristisch perspectief; is dat je gedrag en geestelijke processen uitlegt vanuit je
fysiek omgeving (muur, stoelen, licht). Vb: studenten leren minder in een donkere ruimte
dan in een lichte ruimte. Wanneer het donkerder is je hersenen denken dat je in de ruststand
mag zitten. (is een leertheorie van Skinner).
- 4) whole person perspectief; gedrag en geestelijke processen uit te leggen valt vanuit de
vrije wil (van binnen uit). Misschien wil iemand gwn doen wat die doet. Is het zijn
persoonlijke wens. Whole person kan je onder verdelen in 3 aspecten die betrekking hebben
op wat je uit eindelijk wil: 1) psychologie van karaktertrekken en temperament; je type
persoonlijkheid bepaalt je vrije wil. 2) psychodynamische; drijfveren, verlangens die
onbewust zijn (miss terug in de tijd). 3) humanistische; universele drijfveer; om beter te
worden en te groeien.
- 5) ontwikkelingsgericht perspectief; gedrag en geestelijke processen uit legt aan de hand
van leeftijdsfasen/ontwikkelingsfasen en wat mensen in hun opvoeding hebben
meegekregen. Vb: misschien doet het meisje zo omdat het hoort bij haar leeftijd of omdat ze
zo is opgevoed.
- 6) (socio)cultureel perspectief; gedrag en geestelijke processen uitgelegd aan de hand van
de cultuur/sociale omgeving (mensen, hoe ze zijn, doen en denken) waar in je zit. Culturele
normen en waarden om je heen verklaart vaak wat je voelt en doet.
- (tentamenvraag) ik ben pedagoog en dat komt voort uit diepverlangen om kinderen te willen
helpen. Heb vroeger geen vader gehad en heb soms het idee dat mijn eigen verleden wil
goed maken/ compenseren. Antwoord; whole person, psychodynamische.
- (tentamenvraag) hans die is baldadig en wil alles op zijn manier doen en de juf zegt dat komt
ook omdat hij 15 jaar is en jongentjes van 15 jaar doorlopen dan vaak deze fase. A)
behavioristisch b) cognitief c) ontwikkelingsgericht.
, - Biopsychologie: specialisme in de psychologie dat de interactie tussen biologie, gedrag en de
omgeving bestudeert. Is de wetenschappelijke studie van het geestelijk functioneren en
gedrag met betrekking tot andere biologische processen.
- Geestelijke processen en gedrag is te verklaren uit evolutie, natuurlijke selectie en
erfelijkheid.
- Evolutie: het geleidelijke proces van biologische verandering van een soort dat zich aanpast
aan zijn omgeving.
- Natuurlijke selectie: de omgeving selecteert de best aangepaste organismen.
- Evolutionaire verklaring voor psychologische processen.
- Erfelijkheid: elke cel heeft 23 chromosoomparen. Gen -> DNA -> chromosoom -> cel met
celkern.
- Een chromosoompaar bestaat uit genen. Delen van de chromosoompaar met informatie over
het vervaardigen van specifieke eiwitten. Bepalend voor erfelijke lichamelijke en psychische
eigenschappen.
- Genetische verklaringen voor psychologische processen.
- (tentamenvraag over genotype en fenotype)
- Genotype en fenotype: genotype is alles in chromosomen staat, dus genetische aanleg.
Fenotype is hoe je eruit ziet, komt deels door invloed vanuit de omgeving.
- Interne communicatie: twee interne signaal systemen: 1) het zenuwstelsel. 2) het
endocriene stelsel (hormoonstelsel).
- Zenuwstelsel (gaat snel): perifere zenuwstelsel en centrale zenuwstelsel (hersenen en
ruggenmerg). Het perifere zenuwstelsel bestaat uit autonome zenuwstelsel (bestuurt
zelfregulerende functies van interne organen en klieren) en somatisch zenuwstelsel (bestuurt
vrijwillige bewegingen van de skeletspieren). De autonome zenuwstelsel bestaat uit
sympathische zenuwstelsel (stimuleren) en parasympatische zenuwstelsel (afremmen).
- Het endocriene stelsel (hormonen) (gaat langzaam): hormonen brengen signalen door.
- (tentamenterm) Plasticiteit: de mogelijkheid van de mens om te veranderen
(veranderbaarheid) (spiergroei, hersengroei, mentale ontwikkelingen, alles met groei). Met
fysiek als mentaal ben je veranderbaar.
- De drie hersenlagen: 1) Eerste laag: de hersenstam (reptielenbrein, oud), slaap, beweging en
angstveiligheid (gevaar). Somatische zenuwstelsel (skeletspieren) en motorische functies
worden in de hersenstam gereguleerd. 2) tweede laag: het ‘zoogdierenbrein’ (limbische
systeem), emoties, herinneringen en beloning/plezier. 3) derde laag: cerebrale cortex
(hersenschors), denken en leren, kritisch bewustzijn, geheugen en taal.
- Cerebrale cortex: zit net achter je ogen. Neemt beslissingen, verwerkt onze
gewaarwordingen en slaat herinneringen op (tentamenvraag) Prefrontale cortex: Dat gaat
over plannen en organiseren. Dat is pas rijp op ca. 23 jaar (puberbrein). Frontaalkwab:
spiegelneuronen – neurologische basis voor empathie (gedrag en persoonlijkheid).
- Van stimulatie tot perceptie: stimulatie (prikkeling van zintuigen) vb: is dat het rode licht
van de appel op je netvlies komt (lichtgolven). Transductie: je ogen zeten die
energie/stimulusinformatie om tot neurale prikkels/impuls, die je hersenen kunnen
verwerken. Vervolgens worden die neurale impulsen gecombineerd (sensatie) en dan
vormen er plaatjes. Daarna verbindt je het aan wat je al weet en kent (perceptie).
- Het proces van waarnemen: vb: stoplicht waarnemen, prikkel, stimulus. Eerste proces van
waarnemen is sensatie, ‘receptoren zetten een stimulus om in een patroon van
zenuwimpulsen om dit (voor verdere bewerking) door te sturen naar de hersenen’.
Perceptie, ‘bewerking van het patroon van inkomende zenuwimpulsen zodat er betekenis
ontstaat’. Waarneming: is ook deels aangeboren, baby reageert meer op gezichten.
- Sensorische adaptatie: De zintuigen/ receptorcellen worden steeds minder gevoelig
naarmate een stimulus langer aanhoudt. (vb: spring in zwembad is heel koud, langzaam wen
je eraan).
