Nederlandse samenvatting van de hoorcolleges van wetenschapsfilosofie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, leerjaar . Niet alle dia's met voorbeelden zijn er in betrokken.
3 Thema’s
Normativiteit
De plaats van waarden in sociale wetenschap. Je eigen normen en waarden en de
waarden en normen van het subject je dat je onderzoekt. Het gaat over de rol die
normen en waarden en sociale regels spelen binnen de sociale werkelijkheid.
Wetenschappers kunnen onderzoek doen naar normativiteit maar zijn er zelf ook
onderdeel van. De vraag is of sociale wetenschappen objectief kan zijn omdat deze nauw
verbonden is met sociale beleidsbelangen. De sociale wetenschappen onderzoek en
vormen theorieën over de oorsprong en de functie van waarden, regels en normen in de
samenleving. Aan de andere kant zijn er normen, waarden en regels die sociale
wetenschappen hebben vanuit hun eigen samenleving en hen beïnvloeden. Vragen over
de rol en plaats van waarden en normen in sociale wetenschappen gaat uiteindelijk over
de manier waarop een ‘feit’ en ‘waarde’ wordt geconceptualiseerd.
Naturalisme
Het probleem van het begrip en verklaringen in de sociale wetenschappen. Is het
mogelijk om termen zoals ‘causaliteit’ en ‘verklaringen’ te gebruiken als we het hebben
over de maatschappij. Naturalisme is ook de naam voor een reeks opvattingen die
menen dat de sociale wetenschappen op een belangrijk punt op de
natuurwetenschappen moeten lijken. Het is ook een natuurwetenschappelijke manier
van kijken naar sociale verschijnselen. Bijvoorbeeld vorm van de schedel linken aan
bepaalde gedragingen. Hoe begrijp je als sociale wetenschapper de werkelijkheid? Max
Weber: Verstehen of erklären. Naturalisten stellen ook dat de sociale werkelijkheid
begrepen moet worden vanuit de natuur/bètawetenschappen.
Reductionisme
Het probleem van de verhouding tussen holisme en individualisme in de sociale
wetenschappen. Is het mogelijk om sociale instituties terug te brengen tot individuele
leden. Het is ook de vraag of alle wetenschappen uiteindelijk herleidt kunnen worden tot
fysica. Bij reductionisme ga je naar de kern. Tot op welk niveau kun je als sociale
wetenschapper de sociale realiteit reduceren? Wat zijn de oorzaken van alle sociale
fenomenen? Fysiek reductionisme (alles is materie) of idealisme (alles is een construct)
o Holisme is het idee dat de eigenschappen van een systeem (fysisch, biologisch,
technisch, chemisch, economisch) niet afdoende kunnen worden verklaard door
slechts de som van zijn samenstellende delen (componenten) te nemen. 'Het
geheel is meer dan de som der delen'.
o Individualisme is een filosofisch standpunt waarbij de gedachtegangen en de
rechten van het individu boven het belang van de gemeenschap worden
geplaatst. De kern van individualisme is dat een groep geen rechten heeft, maar
dat enkel individuen rechten hebben; daarmee is het tegengesteld aan
collectivisme. Bij het individualisme staat het recht op zelfbeschikking centraal.
Elk individu heeft het recht om zijn leven zelf in te vullen, zonder dat anderen
hem gaan opdringen hoe deze zijn leven zou moeten leiden.
,The emperical analytical method (EA)
Empirisch: wetenschappelijk onderzoek gebaseerd op systematische waarneming
(observatie)
Analytisch: ontleedbaar in logische, elementaire uitspraken. (propositie)
Resultaat: hypothese over empirische regelmatigheden uitgedrukt als wet.
o Basic inductive inference -> bottom up
Propositie: Deze vogel is een raaf
Observatie: Deze vogel is zwart
Hypothese/wet: Alle raven zijn zwart
o Deductive-nomological inference -> top down
Hypothese: Alle raven zijn zwart
Observatie: Ravi is een raaf
Prediction/explanation: Ravi is zwart
Vrij van bias of normen
3e persoons perspectief
Gefocust op het verkrijgen van objectieve kennis
Maakt vaak statistische analyses
Logisch positivisme (wetenschap is objectief) en EA
Het logisch positivisme – ook wel logisch empirisme – is een wijsgerig stelsel dat alleen
aanvaardt wat zintuiglijk waargenomen en vastgesteld kan worden. Het verwerpt de
non-empirische uitspraken die worden gedaan in de metafysica, de theologie en de
ethiek. Naast empirische uitspraken accepteert het ook logische uitspraken als
betekenisvol. Deze stroming is enerzijds logisch in de zin dat ze zich voornamelijk
beroept op de formele logica, anderzijds positivistisch en empiristisch omdat ze zich
beroept op vele ideeën uit het positivisme en empirisme.
Het centrale doel van logical positivism in de wetenschapsfilosofie is ervoor te zorgen
dat menselijke waarden en metafysische speculaties niet in de weg staan van het
verwerven en vergaren van objectieve kennis. Om dit te doen leggen ze een nadruk op
de zintuigelijke waarneming en de rol van waarneming in het onderzoek als de grondslag
van de kennis. Ze maken vooral gebruik van het onderscheid tussen analytische en
synthetische uitspraken om aan te tonen hoe een empiristische wetenschap ontwikkeld
kon worden. Analytische statements worden als waarheid bij definitie gezien en
synthetische statements als alleen waarheid bij observatie. De logical positivists wilden
alle analytische statements elimineren omdat deze speculatieve synthetische statements
waren. De waarheid van statements kan alleen verkregen worden door te refereren aan
observeer baar waarde vrij bewijs.
Motivatie vraag: Wat is de relatie tussen onderzoeker en onderzoeksobject?
Vertrouwt op belangrijke kenmerken (veronderstellingen voor objectiviteit) van logisch
positivisme opvattingen over wetenschap:
o Classical rationality
Argumenten zijn alleen geldig als ze het resultaat zijn van: logisch
redeneren of empirisch bewijs d.w.z. bevestiging/verificatie.
o Criterium of meaning
Statements hebben betekenis of geen betekenis
Analytisch statement
Waar bij definitie, geen bewijs nodig. (2+2=4)
Synthetische statement
Waar bij observatie, je hebt bewijs nodig
, o Verification and confirmation
Criterium van verificatie: Een theorie is wetenschappelijk als zij kan
worden aangetoond als waar op grond van feiten die verkregen zijn door
theorievrije waarneming.
Ideaal: wetenschap bestaat uit ware beweringen, met name
empirische regelmatigheden en wetten.
Bevestigingscriterium: Een theorie is wetenschappelijk indien zij kan
worden bevestigd op grond van feiten die door waarneming zonder
theorie zijn verkregen.
Aangepast ideaal: de wetenschap stelt de waarheid, via
inductieve logica, met praktische zekerheid vast.
o Theory free observation
Observaties moeten theorie vrij zijn, de feiten moeten voor zich spreken.
o Zo niet dan zie je misschien wat je wil zien, de feiten zijn dan biased.
o Strong thesis of value freedom
Wetenschap is objectief in zoverre als waarden spelen geen rol in
wetenschappelijk onderzoek.
Karl Popper (objectiviteit in wetenschap is problematisch)
o Als een theorie niet falsificeerbaar is, is het geen wetenschap.
o Probleem van demarcatie: Het probleem van het vinden van een criterium dat ons in
staat zou stellen onderscheid te maken tussen de empirische wetenschappen enerzijds
en de wiskunde en logica en de metafysische systemen anderzijds.
o Poppers methode van falsification stelt dat als een theorie niet ontkent kan worden of
niet kan bewezen worden dat het niet klopt het geen wetenschappelijke theorie is. Het
kan zijn dat er op het moment geen bewijs is dat iets niet zo is maar dit houdt niet in dat
er nooit bewijs kan komen. Religie is bijvoorbeeld geen wetenschap want je kunt nooit
bewijzen dat God niet bestaat. Je kan de theorie dus niet ontkennen. Dit idee daagt de
methoden van logical positivism uit omdat deze kennis vergaren op basis van observatie.
Als zij bijvoorbeeld zeggen dat alle kraaien die ze gezien hebben zwart zijn en daarom
dus stellen dat alle kraaien zwart zijn en dat dat een feit is zegt Popper dat dat niet zo is
omdat er altijd een mogelijkheid is dat er een witte kraai ergens op de wereld is.
Hypotheses kunnen volgens Popper dus nooit 100% bevestigd worden terwijl de logical
positivist stellen dat dit wel kan door waarde vrije observaties.
o Hij is tegen theorie bevestiging
o Hypotheses kunnen nooit volledig bevestigd worden.
o Het beste wat we kunnen doen is het weerleggen van theorieën
Logisch positivisme en Popper vinden beide dat observatie en testen centraal staan in de
wetenschappen.
o Lp= theorie vrije observatie zorgt voor objectiviteit.
o Lp= Testen leidt tot theorie bevestiging.
o Popper= theorie geladen observatie zorgt voor objectiviteit.
o Popper= testen kan alleen leiden tot falsificatie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliavandenbrink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.
