Thema 5 – regeling
§1 tm 6 havo 4
Basisstof 1 – regeling en homeostase
Homeostase: het in stand houden van een dynamisch evenwicht
→ voorbeeld van zelfregulatie van het organismen
Normwaarde: bijv. normwaarde van lichaamstemperatuur, een waarde moet rond een bepaalde
waarde zitten om goed te kunnen functioneren. Je normale lichaamstemperatuur schommelt
ronden 37C. hier is sprake van een dynamisch evenwicht, dit wordt in stand gehouden door een
regelkring. (Het in stand houden = homeostase)
Regelkringen
o Negatieve terugkoppeling: resultaat heeft een remmende werking op het proces
o Positieve terugkoppeling: resultaat heeft een stimulerende werking op het proces
o Inwendig milieu: niet indirect in contact met de omgeving. Minimaal één cellaag tussen
uitwendige milieu en inwendig milieu
o Uitwendig milieu: cellen in direct contact met de omgeving
→ homeostatische regelkringen in je lichaam zorgen ervoor dat de omstandigheden in het
inwendige milieu niet te veel veranderen.
Basisstof 2 – hormonale regulatie
Hormonen: signaalmoleculen voor de overdracht van informatie tussen cellen.
→ in organismen wordt informatie tussen cellen overgedragen met deze cellen
De signaalmolecuul die de cellen van hormoonklieren afgeven, zijn hormonen. Ze worden
afgegeven aan het bloed dat door de hormoonklier stroomt. BINAS 89A
o Endocriene klieren: hormoonklieren
o Exocriene klieren: klieren met een afvoerbuis. Dit afvoeren naar een afvoerbuis heet
excretie of uitscheiding
De afgifte van hormonen door de hormoonklier heeft secretie.
Doelwitcellen: cellen die gevoelig zijn voor een bepaald hormoon
o Het hormoon bindt aan receptoren op de doelwit cel. De binding van hormonen
veroorzaakt een bepaalde reactie.
o De hormoonconcentratie is mede bepalen voor de mate waarin er een reactie plaatsvindt.
De hypofyse en de hypothalamus
De hypofyse is een hormoonklier, de hypothalamus reguleert de uitscheiding van hormonen door
de hypofyse. De hypofyse produceert verschillende hormonen BINAS 89A
o TSH: thyreoïdstimulerend hormoon
o FSH: follikelstimulerend hormoon
o LH: luteïniserend hormoon
o GH: groeihormoon, regelt de groei en ontwikkeling
o ADH: antidiuretisch hormoon: regelt resorptie van water in de nieren bij vorming van urine
o Oxytocine: stimuleert het ontstaan van weeën, na de geboorte voor melksecretie uit de
melkklieren in de borsten
Schildklier
Hormoonklier dat het schildklierhormoon (thyroxine) produceert. Dit hormoon stimuleert
voornamelijk de verbranding van glucose
Bij kinderen stimuleert het de groei/ontwikkeling van het beenderstelsel
Hypofyse → TSH (Thyroxine Stimulerend Hormoon) → Thyroxine
o Te veel thyroxine produceren: de intensiteit van stofwisseling neemt toe (gewichtsverlies,
toename eetlust en rusteloosheid)
o Te weinig thyroxine produceren: de intensiteit van de stofwisseling neemt af
(gewichtstoename en vermoeidheid + snel koud krijgen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Flt2005. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,59. Je zit daarna nergens aan vast.