Social Work Hogeschool Inholland A´dam jr. 1 module 1 april 2022
METHODIEK
Inhoud van het sociaal werk
Sociaal werkers:
- Zetten zich altijd in voor de sociale kwaliteit van de samenleving
- Houden zich bezig met ontwikkelingen in de samenleving die het dagelijks leven
van mensen diepgaand beïnvloeden
- Helpen niet alleen met problemen, maar signaleren ook de oorzaken ervan die
voortkomen uit maatschappelijke problemen
Dilemma: mensen zelf dingen laten oplossen, of juist vroegtijdig ingrijpen
Drie kernopvattingen over vraagstukken waar mensen in het dagelijks leven mee worden
geconfronteerd:
1. Problemen zijn op alle leefgebieden met elkaar verweven
2. Effectieve aanpak van sociaal werkers richt zich niet alleen op de problemen zelf,
maar ook op de maatschappelijke omgeving waarin de problemen zijn ontstaan
3. Belangrijke waarden van het sociaal werk zijn
- Sociale inclusie (niemand wordt buitengesloten)
- Sociale gelijkheid (iedereen is gelijkwaardig)
- Sociale cohesie (iedereen is ingebed en verbonden met de samenleving)
Een brede sociale benadering wordt ook wel ‘generalistisch/integraal werken’ genoemd.
Dit houdt in dat je je beweegt tussen het individueel en collectief, ondersteuning en
activering. En houdt ook in dat je kijkt naar zowel het perspectief van het individu, en
ook naar de omgeving/instituties eromheen.
Sociale rechtvaardigheid bevorderen: richten op een gelijke verdeling van middelen,
bestrijding van discriminatie, erkenning van etnische en culturele diversiteit, werken in
solidariteit, bestrijden van onrechtvaardig (de uitvoering van) beleid
Micro perspectief persoonlijke factoren: individu (familie, vrienden)
Meso perspectief omgevingsfactoren: bredere omgeving (buurt, vereniging, organisaties)
Macro perspectief maatschappelijke thema’s: samenleving als geheel (overheid, wet- en
regelgeving, voorzieningen zoals onderwijs en zorg) op dit vlak signaleren sociaal
werkers maatschappelijke patronen/problemen
Methodisch handelen: de kern van het professioneel handelen en bestaat uit
verschillende technieken, bijv. het afwegen van normatieve en ethische kaders,
gespreks- en vraagtechnieken, inschatten van kansen etc.
Interventie: tussenbeide komen.
6 aspecten handelen sociaal werker
Emancipatie: bevrijden uit onderdrukte situatie en streven naar verwerven van gelijke
rechten
,Social Work Hogeschool Inholland A´dam jr. 1 module 1 april 2022
Activering: mensen motiveren om zelf in beweging te komen i.p.v. overnemen door de
sociaal werker
Empowerment: het versterken van iemands eigenwaarde of vaardigheden zodat men
meer invloed kan uitoefenen op hun eigen leven
Eigen regie: zelf je beslissingen nemen
Netwerk betrekken: samen kijken hoe iemand zijn netwerk hen ook kan ondersteunen
Wederkerigheid: zelfbeeld en eigenwaarde worden versterkt wanneer iemand het idee
heeft om ook betekenisvol voor anderen te zijn
Ethiek: kritisch nadenken over wat (moreel) goed is om te doen + normen en waarden
Om breed te kijken als sociaal werker is het belangrijk om te beseffen:
- Leefgebieden zijn altijd met elkaar verweven
- De mens staat in relatie tot zijn omgeving en andersom
- Sociaal werkers zijn gericht op:
1. Het versterken van de competenties van mensen
2. Het verbeteren van omstandigheden waar mensen in leven
Geschiedenis sociaal werk
Grootste impact op sociaal werk afgelopen jaren:
- Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving
- Invoering WMO
- Decentralisatie
Meer aandacht voor empowerment, eigen regie, emancipatie en netwerk
Verzorgingsstaat:
Zorg georganiseerd door de overheid.
Iedereen met een hulpvraag heeft recht op directe hulpverlening.
Gevolgen v.d. verzorgingsstaat: financiële problemen, en eigen regie van mensen werd
afgepakt
Tot WO2 Sociaal werk op particulier initiatief
Na WO2 Heropbouw van de oorlog. Overheid wou
maatschappelijke achterstand bestrijden
en maatschappelijke participatie
bevorderen. Ze gingen directe
hulpverlening inzetten
1962 Eerste beroepscode voor sociaal werkers,
zorgde voor richtlijnen en veiligheid
1964 Algemene Bijstandswet
Jaren 80 Sociaal werk werd als verdacht gezien:
sociaal werkers zouden problemen creëren
en mensen afhankelijk maken. Door de
economische crisis was er minder geld
voor voorzieningen.
OVERGANG NAAR
PARTICIPATIESAMENLEVING
, Social Work Hogeschool Inholland A´dam jr. 1 module 1 april 2022
Jaren 80 Minder afhankelijke burgers en noodzaak
tot bezuiniging sociaal werk onder druk.
Aandacht voor specifieke groepen.
Wijkaanpak en outreachend werken.
2007 Belangrijke stap: invoering Wet
Maatschappelijke Ondersteuning. Deze
wet stelt eigen verantwoordelijkheid
centraal; burgers geven hierin zelf in hoe
ze ondersteund willen worden.
2015 Decentralisatie van de zorg. Zorg werd
meer vanuit gemeenten georganiseerd ipv
overheid.
Manier van werken van sociaal werkers na WO2: ze kwamen om te helpen, maar
maakten ook de besluiten voor de hulp vragende, zij mochten zelf niets inbrengen
Methodieken, methoden en de methodische cyclus
Sociaal werk betekent methodisch handelen. Je moet altijd kunnen verantwoorden wat je
doet.
De methodische cyclus is nodig om met een brede blik te kunnen kijken.
Een methode geeft handen en voeten aan de methodiek. Een instrument is een nauw
omschreven hulpmiddel.
Methodiek: een vaste en doordachte praktijktheorie (met een visie en beargumenteerde
theoretische uitgangspunten), waarvan methoden afgeleid worden
bijvoorbeeld: empowerment, activerend werken
Methoden: een omschreven manier van systematisch werken om een bepaald doel te
bereiken (oftewel werkwijze)
bijvoorbeeld: kortdurend oplossingsgericht werken, de ABCD-methode
Instrumenten: een precies omschreven en voortschrijvende manier van handelen als
hulpmiddel om een doel te bereiken
bijvoorbeeld: protocol, checklist, diagnostisch instrument
Hoofdindeling v.d. methodische cyclus:
1. Voorbereiding – oriëntatiefase
2. Voorbereiding – definitiefase/analysefase
3. Voorbereiding – ontwerpfase
4. Uitvoering
5. Evaluatie
Oriëntatiefase:
- Onderzoeken van de situatie en kijken naar de context van het probleem:
wat is er al bekend, wat wordt er al gedaan, voor wie is het bestemd, wat wil
men, hoe urgent is het, wat zijn kansen en risico’s?
- Wat is de gewenste situatie?
- Zowel kwetsbaarheden en krachten beschrijven, en waardoor zijn die er?
- Wat is er al aan bestaand onderzoek/methoden?
- Eventueel rapport maken van belangrijkste bevindingen uit deze fase: wat is de
vraag, wie is de doelgroep, hoe kan er gereageerd worden, welke problemen kan
je tegenkomen in de uitvoering.
