Alle colleges wetenschapsfilosofie voor geesteswetenschappen.
College 1. Waartoe is de universiteit op aarde ? introductie in Wetenschapsfilosofie.
Snel op discussie tussen bèta’s en alfa’s. Bèta loopt snel weg met de financiering. Vraag is of dat
komt doordat er in Den Gaag bepaalde opvattingen heeft over wat nu echt wetenschap is. Los gezien
van economie.
Hermeneutiek is belangrijke model die we gebruiken.
1e deel over universiteit. En 2e deel. Wat is wetenschap.
Waarom is de universiteit op aarde?
- Onderwijs.
- Kennis.
- Onderzoek
- Ontwikkeling van de student
Ons model gebaseerd op onderwijs en onderzoek. Derde pijl die we hebben tegenwoordig is
valorisatie. Idee is dat uni met de kennis die we opdoen naar buiten treed en vertellen bij nieuws uur
hoe het nu echt is. Derde pijler. Wij als wetenschappers een ja gesprek. Hoe gaat het met onderzoek,
hoe gaat het met onderwijs en hoe zichtbaar ben je. Daar houdt het niet bij op. Is descriptief. Is hoe
je beschrijft.
We hebben prescriptief. Wat voorschrijft. Wat het doel van de universiteit zou zijn. Om kennis op te
doen. Retorische vaardigheden. Schrijfvaardigheden. Kennis op te doen. Om retorische
vaardigheden, en schrijfvaardigheden op te doen. Vaardigheden die we leren. Kennis is bepaald
thema, bepaalde regio. Kan je zelf als autoriteit over spreken. Kritisch denken. Is doel van de uni. Een
ding onthouden: Als wetenschappers zetten wij bij alles vraagtekens. Iemand zegt iets. Wij vragen is
het wel zo. Dan op onderzoek. Bepaalde methodes. Stellen vragen bij alles. Dat is bij ons belangrijk.
Kritisch vragen stellen. Kritisch denken. Buiten je eigen perspectief stappen. Leert te verplaatsen in
ander perspectief. Kan dat wel. Kan je wel loskomen van je eigen perspectief. Sommige zeggen dat is
het maximale. Sommige denken dat het makkelijk kan. Interessante vraag.
Dan elite punt. Ben je elite als je op de uni hebt gezeten. Dubbel in. We verwachten autoriteit. Is wel
Nederland. Niet kop boven maaienveld uitsteken. Willen allemaal middenstand zijn. Hollandse idee.
Sommige wetenschappers zeggen: je moet omhelzen. Intellectuele elite betekent dat je een
bepaalde taak hebt als elite.
Twee artikelen uit NRC. Waarom is de uni er.
Martijntje Smits:
Universiteit die dicht bij de samenleving staat. Inspraak en democratie belangrijk. Zowel binnen de
uni als buiten. Nationale wetenschapsagenda. Instrument van overheid. Geld overheid. Mocht uni
zelf nadenken wat ze ermee doe. Overheid te makkelijk. Nu organisatie ertussen en die verdeeld het
geld nu. Nu zelf mbo te weinig grip op. Deel geld nu nationale wetenschapsagenda. Voor een jaar
mochten alle Nederlanders hun vragen stellen waarvan zij dachten dat het belangrijk was. Dit zijn de
vragen die de uni nu moet gaan beantwoorden. Veel vragen over hoe we zonder auto of gas leven.
Uni daar dan antwoord voor geven. Als je daar voor gaat werken, krijg je geld. Smits vindt dat
fantastisch. Smits vindt ook dat de uni op dit moment te elitair is. Te ver weg van de maatschappij en
samenleving.
Ger Groot:
Overal vragen bij stellen. Zelfs bij straatnamen. Uni is er om vragen te stellen. Smits zegt antwoorden
geven. Groot zegt nee. Hier leren om goede vragen te stellen. Kritische zin. Niet alles voor zoete koek
slikken, maar wetenschap onderscheidt zicht door kritische vragen te stellen. Ziet het als iets groters.
Als ontwikkeling van het individu. Niet de samenleving, maar onze student. Wat betekent het voor
jou. Jij komt naar de uni. Om Bildung op te doen. Vorming van jezelf. Keert zicht tegen Martijntje
Smits. Veel te utilitaristisch, de uni heeft nut. Uni hoeft geen nut te hebben. Geen dienst van de
staat. Leveren kritische burgers. We denken dat we daarmee vooruit gaan. Is de functie om zich.
,Academische vrijheid belangrijk. Bepalen onze eigen vrijheid. Uitvindingen niet gedaan omdat de
overheid het vroeg, maar omdat we het zelf interessant vonden.
Twee visies. Utilitaristisch (nut, uni antwoorden samenleving ) en individualistisch ( vorming
wetenschappers en burgers) beide hele diepe historische wortels. Beide modellen die voorkomen.
Dit nadenken over doel van de uni en waar het naartoe moet en wat de universiteit betekent. Dat is
wetenschapsfilosofie. Wat is goede en slechte. Wat zijn de spelregels. Kan je veel posities in nemen.
Doel is om zelf te gaan nadenken. En zelf keuzes gaan maken.
Geschiedenis van de UVA:
1632 Atheneum Illustre.
Atheneum was tussen Latijnse school (middelbare school) en universiteit in. Een tussen opleiding.
Een voorbereiding van een basis programma van de uni. Geen eigen uni. Geen universitaire
diploma’s verschaffen. Leiden was er al. Leiden is de oudste universiteit in de noordelijke
Nederlanden. Leuven is in de Nederlanden de oudste. Leiden was cadeautje van Willen van Oranje.
Wegens het Leidse verzet. Verzet tegen Spanje. Regel. Per gewest maar 1 uni. Leiden had uni voor
Holland. Dus andere mochten geen uni hebben. Wel andere uni in andere gewesten. In Frankeren,
Utrecht. Amsterdam was second Bests. Voorbereiding. Van Amsterdam naar Leiden gaan voor je
diploma.
1815 Instelling voor hoger onderwijs.
Gepromoveerd. Nog geen eigen uni.
1877 Gemeentelijke universiteit.
Gewest Holland werd in 2en gedeeld. Nu had Zuid-Holland leiden als uni en mocht Amsterdam ook
een uni hebben. Oudere mensen zeggen GU. Gemeentelijke Universiteit. Leiden was een
rijksuniversiteit. Wij zijn een gemeentelijke. Deze uni valt niet onder het rijk. Niet gefinancieerd uit
budget van het rijk. Maar gemeente. Gemeenteraad besloot welke docent er kwam. Belangrijke
politieke keuze. Communist kwam je er niet door.
Rijk uni > Rijk
Gemeente > Alleen Amsterdam
Bijzondere Uni > VU. Religieus. Financiering door een achterban. VU betaald door collecte busjes.
Waar protestanten geld indeden voor de VU. Nijmegen katholieke uni. Verschilleden achtergronden.
Daarom meer universiteiten. Met nieuwe regels mocht dat, maar financiering zelf geregeld.
1961 Universiteit onder landelijke overheid.
Zelfbeeld. Wij zijn de uni van Amsterdam. Altijd gebleven. Opdrachten voor gemeente heel erg
dichtbij.
Woord Universiteit.
Heel veel dynamiek in de uni. Ook afhankelijk van je eigen perspectief. Politieke keuzes. Zien we ook
in brede opvatting universiteit.
Woord universiteit komt van : instituut. Universum, het geheel. Universitat scholurum. Gemeenschap
van meesters en studenten. Soms ook woord gemeenschap. Wisselbare woorden. Bedoeling uni is
dat je een gemeenschap bent. Eigen eilandje. Eigen corporatie.
Geschiedenis van de universiteit.
1. Hoge middeleeuwen.
Vanuit de kerk. England nog steeds. Jongens zingen en onderwijs. Vanuit die scholen ontstaat er een
verdiepende laag. Die gemeenschap van leraren en studenten bij elkaar. Kleine groepjes. Nog geen
bedrijf. Paar honderd mensen maximaal van middeleeuwse universiteiten. Heel erg kosmopolitisch.
De taal was Latijn. Iedereen kon dan naar een universitas. Dan kon je studeren. Je studeerde de artis
liberalis die bestond uit 7 onderdelen van de kunsten. Valt in tweeën uiteen.
1. Trifium > grammatica, retorica en logica. (Nog steeds belangrijk om goed te argumenteren)
2. Kwadrifium > aritometrica, muziek, geometri en astronomie. (meer natuurwetenschap )
, Idee universiteit was dat je de zeven vakken allemaal volgde. Oudste uni is Bologna. 1088. Moeder
alle uni. 2e is Parijs. Daarna Oxford. Wortels in hoge middeleeuwen.
2. Late Middeleeuwen.
Erna specialiseren in 1 van de 3 hoofdvakken:
1. Theologie.
2. Medicijnen.
3. Rechten.
Dat zijn de 3 faculteiten. Oudste studierichtingen. Dat was wat je vervolgens koos. In programma
hoge middeleeuwen meer filosofie en natuurwetenschappen. Filosofie onze betekenis. Dan denk ik
aan. Scholastiek. Is de methode, gaat terug op Aristoteles. Of naar Thomas (is Aristoteliaan) Uit zich
in scholastische methode. Typerend hiervoor is. Je hoort school erin. Is de methode van de school
school is uni. Is methode van uni. Hoe leer je tot vragen te stellen in het absurde. Aristoteles bouwt
voort op Plato, maar op veel punten ook andere keuzes. Socrates en Plato om methode op zich. Bij
Plato en Aristoteles bereiken van waarde kennis. Plato idee waarde kennis buiten de wereld. Alles
wat wij denken is spiegel. Wij zien paard. Wat is paard. Het idee paard. Ideale paard bevindt zich
buiten deze wereld. Paarden bestuderen, naast elkaar zetten, erachter komen hoe het echte paard.
Het echte paard precies is. Is Plato.
Aristoteles denkt dat we het ook hier kunnen krijgen. Door categorieën te maken. Scholastiek is
aparte theorie. Waar je woordjes voor hebt. Grote poging om werkelijkheid die overweldigend is.
Voor ons nog. Middeleeuwen nog meer. Wetenschap is een manier om de wereld te begrijpen. Bloot
te leggen. Scholastiek is een van de manieren om grip te krijgen op de wereld. Door te categoriseren.
Hokjes te maken, vragen te stellen. En proberen zo specifiek mogelijk dingen te noemen. Is
ontwikkeling hoge middeleeuwen. Late middeleeuwen.
3. Vroegmoderne tijd 1500 tot 1800.
Universiteit ene kant grote groei. Niet meer paar mensen. Vloeit heel snel. Eind middeleeuwen 29. IN
1500 28 bij, Eind 18e eeuw. Heel veel universiteiten. Nederland goed voorbeeld. Middeleeuwen geen
universiteiten, erna wel. Kennis explosie. Ene kant periode reformatie bewegingen. Universiteiten
splitsen uiteen. Katholieke > Scholastieke methode. Thomisme bij. Protestantse > humanistische
methode. Teruggaan naar de bronnen. De bijbel is goed voorbeeld ervan. Bijbel editie. Was is nu de
echte tekst. Gaat opzoek naar oude tekst fragmenten om de oertekst te reconstrueren. Oude teksten
reconstrueren. Sterk op de klassieke oudheid gericht. Uni drijvende kracht in definitie wat
protestants is en wat katholiek is. Dichter bij de samenleving dan in de middeleeuwen was. In deze
periode heel sterk eigenlijk een ontwikkeling die in de late middeleeuwen begon .wetenschap wordt
iets voor specialisten. In renaissance nog homo universale. Breed gebildet. Leonardo da Vinci. In de
vroegmoderne tijd verdwijnt dat. Je bent theoloog of medicus. En zegt niks anders over andere
disciplines.
Humanisten hekel aan scholastiek. Stellen van absurde vragen is eigenlijk onzin. Scholastiek gaat over
de vraag : kan een engel op een heks staan. Humanist vindt dit belachelijk. Hele methode is
belachelijk. Nieuwe methode.
4 . Franse Revolutie. 1789.
Heel erg radicaal. Hielden niet van gemeenschappen in de samenleving. Of gilde zijn of aparte
minderheidsgroepen. Hielden ze niet van. Revolutie ziet alleen het individu. Oude uni dat een corpus
was, dat werd door de revo als een vijand gezien. Heel gevaarlijk. Kun je als overheid geen grip op
hebben dus de universiteiten worden weggevaagd. Daarvoor in de plaats komt een nieuw type
universiteit. Een onderwijs dat dienstbaar is aan de staat. niet om kennis of onderzoek perse, maar
dienstbaar een de staat. > Martijntje Smits. Universiteit wordt utilitaristisch. Revolutie heeft
behoefte aan goedgevormde ambtenaren. Ten doel van de staat.
Ecole normal. Praktische opleiding. Geen onderzoek gedaan. Echt opleidingsinstituten. Doel is
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hillesteenhuis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.