Hoofdstuk 6 en 7 uit Memo geschiedenis bovenbouw havo leer- en opdrachtenboek. Samenvatting + bronnen bij kenmerkende aspecten.
KA: 27, 28, 29, 3o, 31, 33, 36.
Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 6 en 7
6.1
Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op
alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek,
economie en sociale verhoudingen.
Mensen in de 18e eeuw geloofden dat God een directe invloed op hun
leven had. De rituelen gaven de mensen een gevoel van zekerheid. Voltaire vond dit gevoel
van zekerheid misplaatst, er was namelijk geen bewijs. Hij noemde het geloof dogmatisch:
iets werd zonder bewijs voor waarheid aangenomen en er mocht geen kritiek op worden
geleverd. Geleerden begrepen de wereld steeds beter door logisch nadenken (rationalisme)
en door onderzoek via waarneming (empirisme).
Verlichte denkers waren ook heel kritisch over de samenleving en de rol van de kerk. Een
goed bestuur moest het welzijn van het volk op rationale wijze verbeteren. In opvoeding en
scholing zagen de verlichte denkers de belangrijkste manier om de samenleving te
verbeteren. Veel denkers waren optimistisch.
Sommige denkers kregen ook oog voor de duistere kanten van de menselijke geest. De mens
zat namelijk ook vol emoties en gevaarlijke lusten. Jean-Jacques Rousseau zag de
ontwikkeling van de westerse beschaving eerder als een afwijking.
Veel verlichte denkers dachten na over de volgende onderwerpen:
Ze dachten na over bovennatuurlijke verschijnselen. Alles had een logische verklaring, dus
kometen en zonsverduisteringen waren geen teken van god, maar had een logische
verklaring. De Amsterdamse dominee Balthasar Bekker stelde in zijn boek vast dat in de
Bijbel helemaal geen bewijzen te vinden zijn van het bestaan van de duivel of van
kwaadwille geesten. Zijn conclusie veroorzaakte grote ophef en zijn boek had grote invloed
op het afschaffen van heksenprocessen in Europa.
Voltaire had met vele anderen een ‘mechanistisch wereldbeeld’: God had de wereld, de
mens en de natuurwetten geschapen maar bemoeide zich na de schepping niet meer actief
met de wereld.
De verlichte denkers schreven ook veel over politiek en staat. Uiteindelijk ontstonden er zo
drie belangrijke nieuwe ideeën:
- De Engelsman John Locke vond dat alle mensen natuurlijk rechten hebben, zoals het
recht op leven, bezit en vrijheid. Politiek gemeenschap door middel van een sociaal
contract. Als de regering vaalt konden ze zich er tegen verzetten of een andere
regering instellen.
- De Fransman Rousseau was radicaler. De burgers moeten altijd hun macht kunnen
terugnemen. Dit heet volkssoevereiniteit.
- De Fransman Montesquieu schreef dat machtsmisbruik kan worden voorkomen door
een scheiding der machten (trias politica). Wetgevende macht die maken de wetten,
uitvoerende macht die voert de wetten uit, rechtsprekende macht controleert of de
burgers zich aan de wetten houden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lyckewal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,89. Je zit daarna nergens aan vast.
