100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Geschiedenis Samenvatting - Alle Historische Contexten VWO €6,49
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. VWO / Gymnasium
  4.  
  5. Geschiedenis

Samenvatting

Geschiedenis Samenvatting - Alle Historische Contexten VWO
 3 keer verkocht

Dit is een samenvatting van ALLE historische contexten van VWO: Steden en Burgers in de Lage Landen, de Verlichting, China en Duitsland. Het is gebaseerd op het boek + extra aantekeningen. Daarnaast maken de dikgedrukte begrippen het erg overzichtelijk!

Voorbeeld 3 van de 24  pagina's

Document informatie

  • 4 april 2022
  • 24
  • 2021/2022
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (4936)

Verkoper

avatar-seller
nathaliej

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Steden en burgers in de Lage Landen (1050-1700)

Tijdvak 4: Steden & Staten -> Hoge en late ME
Tijdvak 5: Ontdekkers en Hervormers → Vroegmoderne tijd: Renaissance
Tijdvak 6: Regenten en Vorsten → Vroegmoderne tijd: Gouden Eeuw

Deelcontext 1: De opkomst van een stedelijke burgerij (1050-1302)

Een agrarisch urbane samenleving
 Lage Landen behoorden tot Heilige Roomse (Romeinse) Rijk door keizer
 Feodaal stelsel
 Politiek lastig te besturen
 Dunbevolkt, amper steden
 Gebieden waren autarkisch
 Lage Landen weinig betekenis

Demografie (1000-1500) → rond 1000 bevolkingsgroei

11e eeuw: toename bevolking:
 ontginnen van land
 drieslagstelsel = andere manier van verbouwen
 nieuwe technieken: andere ploeg, paarden
→ gevolg: specialisatie → herleving handel
→ door herleving handel verstedelijking
→ behoefte aan geld → monetaire economie

Verstedelijking vanaf 11e eeuw:
 handel concentreerde zich op bepaalde plekken: langs rivieren of op kruispunten
 ambachtslieden en handelaren gingen er vaak permanent wonen → ontstaan steden
 opkomst monetaire economie = geld als ruilmiddel
 ontstaan agrarisch urbane samenleving

Succes van de steden
 stadsrechten (politieke verandering):
 steden verdedigden politieke en economische belangen
 zelfstandige eenheid binnen het gebied
 zelfbestuur en rechtspraak
 bouwen stadsmuren
 voordeel voor de heer en vorst:
 belastingen
 militaire steun
 inwoners = ‘poorters’ → voorheen ‘horige’ (geen slaven want hebben wel bezit)
 deze burgerij had voorrechten (beoefenen van een ambacht)
 je moest betalen als nieuwkomer → horigen konden dus niet zomaar naar de stad → steden
werden snel rijk
 aspirant-poorters = mensen die van het platteland naar de steden trokken om in hun
levensonderhoud te voorzien → brachten kennis mee waardoor meer specialisatie kon
plaatsvinden
 economische verandering → met stadsrecht verkreeg je ook marktrecht
 grote steden kregen een verzorgingsgebied
Opkomst van Vlaanderen - ‘Silicon Valley van de Middeleeuwen’

,→ geld, technologie, politieke zwaartepunt hier

Veel vraag naar luxeproducten → ‘laken’ belangrijkste handelsproduct

Politieke spanningen:
 door de succesvolle handel ontstonden grote sociale verschillen
 rijke handelaren verkregen bestuursfuncties in de stad (patriciërs = rijke kooplieden)
 koningen zagen hun machtsbasis afbrokkelen door patriciërs
 ambachtslieden verenigen zich in gilden → prijsafspraken
 ambachtslieden kwamen in opstand tegen de patriciërs, omdat steeds hogere belastingen
werden geëist.
 Franse koning werd gestuurd om orde te herstellen
 conflict met patriciërs en Franse koning tegen ambachtslieden

De Guldensporenslag (1302)
 Vlaamse ambachtslieden en boeren tegen de patriciërs en Franse adel (leenheer)
 ‘Gewone volk’ kon de Adel verslaan

Koning Steden
(leenheer) (patriciërs)
I ↘ ↙ I
I ↙ ↘ I
v ↙ ↘ v
Leenman Volk
(Hertog Vlaanderen)



Deelcontext 2: De positie van de stedelijke burgerij (1302-1602)

In Nederland ontstond een stedelijk netwerk = elke stad had haar eigen functie
 Brugge: belangrijkste handelscentrum
 Antwerpen: later belangrijkste handelsstad
 Amsterdam: gespecialiseerd in handel met Oostzeegebied
 Vlaanderen en Brabant economisch zwaartepunt
 Hanze

Atrecht - Brugge - Antwerpen - Amsterdam - London

Handelaren moesten werken met grote geldbedragen en lange afstanden afleggen → wisselbrief

Handelsnetwerken
 Hanzesteden
 Vlaamse handelssteden
 Noord Italiaanse stadstaten
 Duitse Hanze

Religieuze veranderingen:
 zelfstandigheid steden nam toe
 bonum commune = algemeen belang → burgerij meer macht
 nieuwe stroming: moderne devotie = rechtstreeks contact met God

,  nieuwe ordes zoals Begijnen (=vrouwelijke leken) en bedelorden (= monniken of nonnen)
 opmaat voor Reformatie (katholicisme en protestantisme → lutheranisme en calvinisme)

Kerkhervormingen van Luther:
 Luther spijkert 95 stellingen op de kerkdeur
 gelovigen die zich niet aan de regels van de katholieke kerk houden → ketters
 veel protestantse aanhangers in de Nederlanden (vooral van Calvijn)

Nederland niet één land, maar verschillende Gewesten
 Spaanse koning Karel V was de landsheer van NL
 elk gewest had haar eigen bestuur en regels
 omdat de koning er niet altijd kon zijn was de stadhouder de baas in het gewest

Centralisatie van het bestuur in de Nederlanden → vorsten wilden centralisatie
 gewesten kregen steeds minder macht
 Staten Generaal kwam samen in Brussel
 centralisatie = alle macht op één plek
 steden wilden particularisme = recht om zaken als belasting en rechtspraak zelfstandig te
regelen, op basis van hun eigen, ‘particuliere’ belangen

Onrust in de lage landen
 centralisatie Filips II → oorzaak Nederlandse Opstand
 regeren vanuit Spanje
→ reactie volk en adel: steeds slechter contact met Filips II
 heel NL katholiek
→ reactie volk en adel: protestanten vervolgd
 meer centraal bestuur
→ reactie volk en adel: hoge posities aangetast
 meer belasting heffen voor oorlogvoeren (NL de lul, want rijkste land)
→ reactie volk en adel: willen dit niet
→ Alva belegerde ook Antwerpen → inwoners van Antwerpen vertrokken met hun kennis naar
Amsterdam → enorme impuls aan de stad
→ gevolg: absolutisme

Smeekschrift (1566)
Nederlandse edelen bieden Margaretha van Parma (landvoogdes van NL) het ‘smeekschrift der
edelen’ aan → Spanjaarden gaan door met vervolging

De Beeldenstorm (1566)
 grote onrust
 hagenpreken: Protestantse diensten
→ gevolg: Beeldenstorm → Reformatie

‘De ijzeren hertog’
 Filips II stuurt Hertog van Alva om orde op zaken te stellen
 bloedraad en tiende penning → 10% btw
 edelen vluchten!
 1568: begin Nederlandse Opstand

Reden opstand:
Hoge adel → centralisatie, minder macht

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nathaliej. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis
€6,49  3x  verkocht
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd