Centrale vraag: Wat is de kern van de wetenschap sociologie en waarom is dit relevant
voor een sociaal werker?
H1 WAT IS SOCIOLOGIE?
1.1 HET SOCIOLOGISCH PERSPECTIEF
Sociologie is het systematisch onderzoek van de menselijke samenleving. Een socioloog
kijkt vanuit het sociologisch perspectief, het algemene in het bijzondere zien. Dus het
ontdekken van algemene gedragspatronen bij verschillende individuen. Dit wordt vaak
veroorzaakt door de invloed die de samenleving uitoefent op ons gedrag, onze gedachten
en gevoelens. Het brengt met zich mee dat we het bekende idee dat we zelf ons leven
bepalen los moeten laten voor de vreemde gedachte dat de samenleving ons beïnvloed.
Iedereen kan de wereld vanuit dit perspectief leren zien, maar het is niet altijd even
gemakkelijk. Er zijn twee manieren waardoor dit mogelijk is: een bestaan in de marges
van de samenleving (buitenstaander: andere etnische achtergrond) of het doormaken
van een sociale crisis (bv beurskrach: mensen waren werkloos door de crisis, niet door
zichzelf). Hierdoor zie je dat de samenleving invloed heeft op het verloop van jouw leven.
1.2 HET BELANG VAN DE MONDIALE VISIE
Het mondiale of globale perspectief is het bestuderen van de wereld in zijn geheel en
de plaats die onze samenleving daarin inneemt. Het is een verlengstuk van de sociologie:
over grenzen heen kijken is vaak verhelderend. We verdelen de wereld in 3 verschillende
categorieën op basis van hun economische ontwikkeling: hoge-inkomenslanden
(landen met de hoogste algemene levensstandaard als Nederland),
middeninkomenslanden (landen met een levensstandaard die we in deze wereld
gemiddeld kunnen noemen als Aziatische landen) en lage-inkomenslanden (landen
met een lage levensstandaard waarvan de meeste inwoners arm zijn als Afrikaanse
landen). In dit boek vergelijken we de situatie in rijke westerse landen met andere
landen, om 4 redenen:
1. Het leven dat we leiden wordt gevormd door het land waarin we leven
2. De contacten tussen samenlevingen zijn zeer sterk toegenomen (technologie,
goed kunnen reizen)
3. Veel sociale problemen waarmee de westerse wereld geconfronteerd wordt, zijn
elders veel ernstiger (armoede, het verschil tussen man en vrouw)
4. Globaal denken helpt ons om meer inzicht in onszelf te krijgen (how damn lucky
we are)
1.4 HET ONTSTAAN VAN DE SOCIOLOGIE
Er zijn 3 belangrijke historische gebeurtenissen geweest die een transformatie van de
samenleving veroorzaakten:
De industrialisering
, o Door het ontstaan van nieuwe energiebronnen ging het leven van
handwerk verrichten op kleine schaal naar grote machines en fabrieken in
grote anonieme groepen.
De groei van steden
o Mensen trokken naar de steden voor werk.
Politieke veranderingen
o Mensen gingen streven voor eigenbelang en kijken naar eigen verstand (in
plaats van god die hun leven bepaalt.)
De periode die net werd beschreven wordt omschreven als de overgang van een
traditionele naar een moderne samenleving. Hierdoor ontstond de sociologie.
1.5 SOCIOLOGIE IN DE MODERNE SAMENLEVING
Moderniteit, sociale patronen die het resultaat zijn van industrialisering, is een centraal
begrip in het onderzoek naar sociale verandering. Modernisering is dan ook het sociale
veranderingsproces dat in gang is gezet door de industrialisering. Het bracht gevolgen
met zich mee die Ferdinand Tönnies beschreef in zijn gemeinschaft naar
gesellschaft theorie:
1. Kleine hechte groepjes (wij-gevoel, levensdoel + conservatief) grote anonieme
groepen (minder sociale problemen als vervuiling, armoede maar ook minder wij
gevoel)
2. Toename sociale diversiteit, we leven steeds meer samen met verschillende
culturen.
3. Vergroten persoonlijke keuzemogelijkheden, individuele vrijheid i.p.v. gods
wil.
4. Meer tijdsbewustzijn en toekomstgericht. De klok ontstaat, we zijn minder
traditioneel en meer wetenschap.
OUDE, WIJZE MAN NUMERO UNO: EMILE DURKHEIM: ARBEIDSVERDELING
Hij stelde dat alle burgers zeer afhankelijk worden van elkaar door specialisatie van de
arbeid zoals een arts of sociaal werker (als gevolg van het complexer worden van de
samenleving)’
De overgang van de ene samenleving naar de ander. Mechanische solidariteit (anderen
zien als gelijken) organische solidariteit (wederzijdse afhankelijkheid van elkaar)
Een pluspunt: Afhankelijkheid = rekening houden met elkaar = sociale cohesie
(verbondenheid)
Een minpunt: Gevaar van anomie: een situatie waarin een samenleving het individu
weinig morele richtlijnen te bieden heeft.
OUDE, WIJZE MAN NUMERO DOS: MAX WEBER: RATIONALISERING
Hij stelde dat de toename gebruik van het verstand/de rede zoals weersvoorspellingen
zorgde voor meer vertrouwen op wetenschappelijk onderzoek’. De samenleving is
‘onttoverd’.
Een minpunt: IJzeren kooi door protocollen, systemen. Verlies aan niet-efficiënte,
religieuze tradities. Stoppen met antwoorden van existentiële vragen als: waarom besta
ik? Resultaat: vervreemding
, OUDE, WIJZE MAN NUMERO TRES: KARL MARX: KAPITALISME
Hij stelde dat machtige landheren macht verliezen door de industriële revolutie. Er is een
nieuwe manier van geld verdienen: ondernemers en fabriekseigenaren nemen de macht
over voor winstmaximalisatie.
In de moderne samenleving ontstaat een nieuw machtsevenwicht:
Dominante klasse: (de bourgeoisie) De ondernemers
Hun doel: zo snel mogelijk veel geld verdienen
Onderdanige klasse: (proletariaat) De arbeiders.
Gevolg van het doel: uitbuiting en revolutie van de arbeiders (socialisme)
Nu nog actueel: links (socialisme, grote overheid) – rechts (kapitalisme, kleine overheid).
3 KERNVRAGEN VAN DE SOCIOLOGIE
1. Hoe is sociale orde mogelijk?
2. Hoe is sociale (on)gelijkheid mogelijk?
3. Hoe ziet de samenleving er nu uit en hoe ontwikkelt de maatschappij
zich?
H3 CULTUUR
3.1 WAT IS CULTUUR?
Cultuur kan omschreven worden als de wijzen van denken, handelen, symbolen en
materiële objecten die in combinatie de levenswijze van een volk vormen. Het is een
bindend middel om een wij-gevoel te vormen. 2 categorieën zijn de immateriële
cultuur, ontwikkelde ideeën variërend van spiritualiteit tot kunstuitingen, en de
materiële cultuur, gecreëerde materiële objecten als een bankstel of een pet. Doordat
culturen veel van elkaar kunnen verschillen en iedereen zijn eigen cultuur als ‘normaal’
beschouwt, ervaren we soms een cultuurschok, desoriëntatie als we geconfronteerd
worden met onbekende levenswijze.
Een natiestaat is een politieke eenheid met een eigen afgebakend grondgebied. Het
begrip samenleving betekent iets anders, namelijk mensen die in een bepaald gebied
leven en een bepaalde cultuur gemeenschappelijk hebben. Nederland kent meerdere
culturen. Dit komt door immigratie en het reflecteert regionale verschillen.
Cultuuroverdracht is een proces waarmee een generatie een cultuur doorgeeft aan
nieuwe mensen (socialisatie/acculturatie), taal speelt hierbij een grote rol.
3.2 CULTUURELEMENTEN
Symbolen: een verschijnsel dat een bepaalde betekenis heeft die door mensen met
dezelfde cultuur herkend wordt (zoals de gaypride, carnaval). We kijken met onze eigen
culturele bril naar de wereld.
Taal: een systeem van symbolen (klanken) om te kunnen communiceren. Door taal
kunnen we kennis overbrengen. De Sapir-Whorfthese is dat mensen de wereld zien en
begrijpen door het culturele perspectief van de taal. Een dialect of straattaal is ook een
vorm van taal.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper roosackermann. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.