Historische context Nederland. 1948-2008.
3.1. De remmen los
In de periode tussen de twee wereldoorlogen was de verzuiling het kenmerk van de Nederlandse
samenleving geworden.
Er waren vier zuilen
- Katholieke
- Protestants-christelijke
- Socialistische
- Liberale
De leiders uit de verzuilde partijen besteedden veel aandacht aan jongeren zodat ze vertrouwd raken
met hun eigen zuil.
In 1945 werd er een poging gedaan om een nieuwe start te maken zonder zuilen, deze poging
mislukte.
In 1945 waren er veel problemen: Woning verloren, Geen kleren
De VS hielp met het Marshallplan. Nederland kreeg dat onder voorwaarde dat ze Indië zullen
opgeven. En maakt deel uit van de beginnende Europese samenwerking. Dat was een grote steun
voor de wederopbouw.
Nederland had een neutraliteitspolitiek om geen partij te kiezen na de oorlog was duidelijk dat dit
niet kon dus werd er voor samenwerking met andere Europese landen en de VS gekozen.
Babyboom ontstaat. De snelgroeiende bevolking was voor de regering een grote uitdaging. Voor
babyboomers moesten scholen worden gebouwd, banen, huizen.
Gevolgen korte termijn: fabrieken voor kinderkleding, kinderfietsen
Gevolgen lange termijn: grotere capaciteit van hogescholen, universiteiten, betere wegen
De overheid speelde een actieve rol bij het herstellen van de economie. De overheid koos ervoor om
de industrie actief te stimuleren.
Reden: import groter dan export: als Nederland een eigen industrie opbouwt, kunnen meer
goederen worden geproduceerd, en een deel in het buitenland worden verkocht.
Snelle bevolkingsgroei: doordat er nieuwe fabrieken worden gebouwd, kunnen mensen sneller een
baan vinden.
De regering beperkte zich tot het scheppen van de juiste voorwaarden. Deze werd succesvol. In de
jaren 50 en 60 groeide de economie met gemiddeld vijf procent per jaar.
Economische groei en toenemende industrialisatie oorzaken
- geleide loonpolitiek = beleid van de regering om de lonen slechts heel weinig te laten stijgen,
waardoor Nederland een ‘goedkoop’ land werd, goed voor de export en goed voor de
werkgelegenheid (arbeid is immers goedkoop).
- het economisch herstel van Duitsland, waardoor de Nederlandse export kon toenemen
(Duitsland is de belangrijkste handelspartner van ons land)
- de vondst van aardgas in Groningen, waardoor de Nederlandse regering grote sommen geld kon
verdienen.
- het idee van een maakbare samenleving met meer economische gelijkheid als ideaal. Deze
gedachte was net als de geleide loonpolitiek een idee van de succesvol-samenwerkende rooms-
rode regeringen (katholieke KVP en sociaaldemocratische PvdA) o.l.v. Willem Drees. In ruil voor
de lage lonen waren werkgevers bereid mee te betalen aan volksverzekeringen.
, Gevolgen van de economische groei
- Politici en sociale partners konden samen werken aan een verzorgingsstaat. De overheid is
daarbij verantwoordelijk voor de welzijn van burgers. Mensen die door ziekte, ouderdom,
werkloosheid niet konden werken, moesten een uitkering krijgen. Eerst kwam de algemene
ouderdomswet. In de jaren 50 en 60 werden reeks sociale wetten geregeld voor kwetsbare
groepen. Na de invoering van de algemene bijstandswet in 1965 werd het een
verzorgingsstaat: iedereen die niet voor zichzelf kan zorgen, krijgt financiële hulp.
Economische gelijkheid was hierdoor toegenomen: elke Nederlander kon minimaal
beschikken over een minimumloon.
- de roep om hogere lonen nam toe. Ze wilden beloond worden voor het harde werk. Ook
ontstond er langzaam een arbeidstekort.
Nadat het met de welvaart goed ging, was het welzijn aan de beurt er kwamen pedagogen,
sociologen, psychologen op burgers op te voeden
Overtuiging: de overheid wist wat goed was voor de mensen
Deze periode werd als saai, braaf ervaren omdat ze veel bemoeiden.
Wat veranderende in de jaren 60.
- sterke stijging van de lonen: De loonpolitiek werd in de jaren 60 losgelaten, omdat de
economie heel erg sterk was gegroeid, dus werknemers moesten ervan profiteren.
- Door de groeiende economie wordt Nederland langzaam een consumptiemaatschappij: door
de toegenomen gezinsinkomen kochten mensen steeds vaker apparaten zoals koelkasten, tv,
stofzuigers etc.
- Mensen kunnen op vakantie in het buitenland
- Ontzuiling
- Ontstaan jongerencultuur: provo’s, hippies, nozems.
- Positieverandering vrouwen: emancipatie dolte mina 2e feministische golf
- Nederland wordt immigratieland.
Probleem: woningnood door 2e wereldoorlog en babyboom
Tijdens de 2e wereldoorlog waren veel woningen verwoest/ zwaar beschadigd.
- Oplossing: bouwen nieuwbouwwijken
- Gevolg: verstedelijking: mensen gingen steeds meer naar steden.
- Gevolg: groeiend mobiliteit: mensen hebben een auto en kunnen zich makkelijk door het
land verplaatsen.
Oorzaken ontzuiling.
- Opkomst verzorgingsstaat: ze hadden geen hulp nodig van de zuil. Als ze geen inkomen
hadden, hielp de overheid
- Toename van de hoeveelheid vrije tijd.
- Toename welvaart: leven werd prettiger, dus mensen raakte ervan overtuigd dat ze zich
zonder pastoor of dominee konden redden,
- De verstedelijking
- Grotere mobiliteit: mensen kregen auto’s door mobiliteit en verstedelijking raakte mensen
in aanraking met andersdenkenden, dus kwamen ze erachter dat er niks mis was met andere
zuilen
Het emancipatieproces versterkte de verzuiling. Confessionelen voerden de schoolstrijd en
socialisten wilden algemeen kiesrecht. Ze moesten samenwerken om dit te bereiken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper delfingundogdu. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,09. Je zit daarna nergens aan vast.