Contextmodel (Van Dijk & Kintsch, 1983)
Surface code
o Exact wording and syntax of clauses
Textbase
o Explicit text propositions (in stripped-down form)
Situation model
o Content of the microworld that the text is about
Contextmodel: reconstrueren wat er gebeurt als je een tekst leest (wat gebeurt er in je
hoofd etc.) Welk beeld wordt opgeroepen? Communicatiesituatiebeeld, etc.
Dat geeft allemaal inzicht in hoe teksten verwerkt worden, daar spelen
tekstverwerkingsfactoren op hun eigen manier allemaal een rol.
Bijvoorbeeld hoe je van een verhaal, naar het beeld erbij kan gaan, hier helpen dan niet
nodes (knooppunten) bij die in het verwerkingsmodel zitten.
Voorbeeld contextmodel (Van Dijk & Kintsch, 1983)
Surface code
o De mieren in de keuken aten van de zoete snoepjes die op tafel stonden
Textbase
o De mieren in de keuken aten van de zoete snoepjes die op tafel stonden
o De mieren waren in de keuken
o De mieren aten van de snoepjes
o De snoepjes waren zoet
o De snoepjes stonden op tafel
Situation model
o Beeld van mieren die de keuken in lopen, de tafel op kruipen en van de
zoeten snoepjes eten (opgehaald uit/gereconstrueerd o.b.v. geheugen)
Voorbeeld: Facebookraadsel
Surface code
o De tekst van het raadsel
Textbase
o In de koelkast staat melk
o In de koelkast staat sap
o In de koelkast staat een
pot jam
Situation model
o Beeld van de koelkast
met alle producten erin
De onderdelen uit de textbase worden automatisch geïnterpreteerd als relevant voor het
situation model. Dit kan ons helpen om cognitie (beter) te begrijpen.
,Contextmodel (Uitbreiding Graesser, Millis & Zwaan, 1997)
Surface code
o Exact wording and syntax of clauses
Textbase
o Explicit text propositions (in stripped-down form)
Situation model
o Content of the microworld that the text is about
Communication
o Pragmatic communication situation in which the text is embedded
Text genre
o The genre of the text
Voorbeeld: Facebookraadsel
Surface code
o De tekst van het raadsel
Textbase
o In de koelkast staat een pot jam (etc.)
Situation model
o Beeld van de koelkast met alle producten erin
Communication
o Persoon X post het raadsel op FB, gericht aan FB-vrienden
Text genre
o Raadsel
De onderdelen communication en text genre uit het model helpen om de tekst beter te
verwerken en begrijpen.
Dat het gaat om een raadsel is een aanwijzing dat de lezer waarschijnlijk misleid wordt.
Waarom een situation model?
- Integreren van informatie op hoger niveau dan de zin
- Uitleggen van vergelijkbare manier van verwerken en begrijpen van verschillende
modaliteiten (bijv. krantenartikel vs. tv-journaal)
- Beter begrijpen en uitleggen van vertalen
- Beter begrijpen en uitleggen hoe mensen leren over een bepaald domein/onderwerp
vanuit meerdere teksten
Vijf dimensies van situaties (Zwaan & Radvansky, 1998)
- Tijd
- Ruimte
- Causaliteit
- Intentionaliteit (plannen en doelen: dingen gebeuren niet zomaar)
- Protagonist(en) en object(en)
,Pragmatische principes bij communicatie tussen actoren
1. Houd rekening met gemeenschappelijke kennis
2. Gebruik indicatoren van oude en nieuwe informatie
3. Gebruik indicatoren om duidelijk te maken wat belangrijke informatie is
4. Doe ware uitspraken over het betreffende situatiemodel
5. De binnenkomende zin dient relevant zijn voor de voorgaande discoursecontext
6. De volgorde waarop gebeurtenissen worden gepresenteerd moet overeenkomen
met chronologische volgorde van gebeurtenissen in het situatiemodel
7. Uitspraken mogen elkaar niet tegenspreken
Tekstverwerkingsfactoren
1. Kennisstructuren
Blauw: Node
Oranje: Arc
, Tekstverwerkingsfactoren
1. Kennisstructuren
2. Activering van knooppunten (nodes) in kennisstructuren
Tekstverwerkingsfactoren
1. Kennisstructuren
2. Activering van knooppunten (nodes) in kennisstructuren
3. Discoursefocus
Bewuste focus op één of twee knopen (inzoomen op bepaalde personages,
gebeurtenissen, etc.)
4. Geheugenopslag
Kortetermijngeheugen > opslag meest recent begrepen zin
Werkgeheugen > opslag ca. 2 zinnen + recycling belangrijke informatie
Langetermijngeheugen
5. Resonantie
Inhoud van discoursefocus, KTG en WG matcht (als het goed is) met eerdere
inhoud van de tekst/LTG > activering LTG
6. Activering, remming en onderdrukking van knooppunten
Hij ging naar de bank
a. en sloot een lening af.
b. en plofte neer.
7. Convergentie- en beperkingsvoldoening
Hij ging naar de bank, want hij had geldgebrek
a. en sloot een lening af.
b. en plofte neer.
Genrewaarschuwing
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kaptainkong. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.