Samenvatting VWO 6 Risico en Informatie

ECONOMIE RISICO EN INFORMATIE SAMENVATTING

1.1

Vrijwillige risico’s = risico’s die je niet hoeft te nemen, je kan zelf kiezen (motorrijden)

Onvrijwillige risico’s = risico’s die je onvrijwillig neemt (getroffen worden door de bliksem)

Risico verzekeren bij verzekeringsmaatschappij of verzekeraar  deze neemt het risico over van de
verzekeringsnemer of verzekerde (verzekerde betaalt premie aan verzekeraar)

Premies  worden gebruikt om schades uit te keren en overige kosten te dekken en winst te maken

Verzekeringscontract/polis  wie de verzekerde en de verzekeringsnemer is, welke schade gedekt
wordt en voor welk bedrag

Meestal zijn de verzekerde en de verzekeringsnemer gelijk, maar niet altijd
(overlijdensrisicoverzekering) het bedrag wordt uitgekeerd aan de andere partner als een van beide
partners overlijdt

Risico-avers gedrag = gedrag waarbij mensen risico’s vermijden (de mate van risico-aversie bepaalt of
iemand zich wel of niet zal verzekeren)

Als je je verzekert, hevel je jouw risico over naar de verzekering  verzekeringsmaatschappij schat in
hoe groot het risico is en stelt vervolgens een premie vast die dat risico dekt (ook hanteren ze een
marge waarbij de bedrijfskosten worden gedekt en er redelijke winst wordt gemaakt

Verzekeringsmaatschappij = ook risico-avers, voor onvoorziene risico’s wordt een veiligheidsmarge
ingebouwd

Meeste verzekeringen niet verplicht, sommige wel, zoals zorgverzekering, WA-autoverzekering

Als een verzekeraar schade moet uitkeren, betalen alle verzekerden door hun premie mee aan
schades  Door de premies die elke verzekerde betaald heeft, kan de gedupeerde schadeloos
gesteld worden (vorm van solidariteit)

Overheid kan besluiten om bepaalde verzekeringen te verplichten:

1. Overheid wil mensen tegen zichzelf beschermen, niet iedereen kan de financiële risico’s zelf
dragen (ziekenhuisopname)
2. Overheid wil je tegen andere mensen beschermen, WA-verzekering voor motorvoertuigen
dekt de schade die iemand met zijn of haar motorvoertuig aan die van een ander toebrengt
3. Overheid wil dat iedereen de verzekering afsluit, ook de mensen die een ‘goed risico’ zijn en
weinig financiële schade veroorzaken  de kosten per verzekerde blijven hierdoor relatief
laag (verplichte solidariteit)

1.2

Asymmetrische informatie  de verzekeraar beschikt over minder informatie over je risico’s dan
jijzelf (je houdt informatie achter, of geeft onjuiste informatie op)

Het risico dat de verzekerde in werkelijkheid loopt, is groter dan de verzekeraar denkt op basis van
de informatie waarover de verzekeringsmaatschappij beschikt  het totale risico dat de verzekerden
lopen kan groter zijn dan de verzekeraar op basis van zijn informatie verwacht (premie die is

, vastgesteld kan te laag zijn, waardoor de verwachte kosten van de verzekeraar niet meer volledig
worden gedekt)

Verzekeringsmaatschappijen proberen het informatieverschil tussen hen en de verzekerde te
verminderen door de noodzakelijke informatie in te winnen

Informatie-asymmetrie speelt niet alleen bij verzekeringen een rol, maar ook bijv. als je een huis wilt
kopen, kan het zijn dat de verkoper sommige gebreken van het huis kent en niet doorgeeft aan de
koper  de koper kan zijn risico dan beperken door een aankoopkeuring te laten uitvoeren, de
informatie-asymmetrie leidt dan tot extra transactiekosten

Averechtse selectie  vooral mensen die een meer dan gemiddeld risico lopen, verzekeren zich, de
verzekeraar heeft juist alleen een risicovolle groep verzekeringsnemers

Asymmetrische informatie  verzekeraar weet niet hoeveel premie aan welke verzekerde in
rekening moet worden gebracht, premie voor de goede risico’s kan te hoog worden vastgesteld,
waardoor deze besluiten zich niet meer te verzekeren  alleen slechte risico’s blijven over, dit leidt
tot hogere kosten per verzekeringsnemer met als gevolg dat de premies weer omhoog moeten gaan
en het proces van averechtse selectie doorgaat, premie weer stijgt en de verzekering onbetaalbaar
wordt voor de verzekerden

Verzekeren  minder voorzichtig gedrag, meer risico lopen (je schade wordt toch wel vergoed door
de verzekeraar) = moreel wangedrag (moral hazard)

Door moreel wangedrag worden de kosten voor de verzekeraar hoger, omdat ze vaker schade
moeten uitkeren  wordt doorberekend in premies (een grote groep verzekerden kan benadeeld
worden door een kleine groep verzekerden die bewust meer risico neemt)

Maatregelen om moreel wangedrag tegen te gaan  polisvoorwaarden: er wordt geen bedrag
uitgekeerd als een verzekerde onzorgvuldig met de verzekerde spullen omgaat

Moreel wangedrag = geen fraude, bij fraude is sprake van bedrog (zaken worden opzettelijk anders
voorgesteld dan ze in werkelijkheid zijn om daarmee voordeel te behalen) dit is strafbaar

1.3

Door asymmetrische informatie kan averechtse selectie, moreel wangedrag en fraude plaatsvinden
en kunnen de verzekeraars meer risico’s lopen

Verzekeraars proberen de financiële risico’s die ze lopen te verminderen, hierdoor kunnen ze de
kosten drukken die ze als gevolg van deze risico’s mogelijk hebben

Eigen risico = de verzekerde moet bij het claimen van een schade een deel zelf betalen  hoe groot
het zelf te betalen deel is, hangt af van het afgesproken eigen risico

Verzekerden die risico-avers zijn, zullen kiezen voor een laag eigen-risico, zij zullen dan bij de schade
maar een klein bedrag zelf hoeven te betalen
Verzekerden die een hoog risico willen nemen en dus niet risico-avers zijn, zullen kiezen voor een
hoog eigen-risico

Invoeren eigen-risico  beperken moreel wangedrag
verzekerden die (bewust) risico’s nemen, moeten dan zelf een deel van de schade betalen
invoeren eigen risico  beperken averechtse selectie
mensen laten kiezen tussen een hoog eigen risico en een lagere premie of omgekeerd