Dit is een samenvatting van de hoorcollege's van Individu & Maatschappij (I&M) van jaar 1, semester 1. De hoorcollege's zijn gevolgd voor de HBO-V op de Hanze hogeschool in Groningen.
Individu en maatschappij (I&M) Leerjaar 1 Semester 1
1. Sociologie voor Gezondheidszorg en Verpleegkunde
2. http://www.canongerontologie.nl/
Tentamens:
Sociologie: 8 november 2019
Gerontologie: 24 januari 2020
Periode 1: Sociologie
Week 37: Voorbereiding Hoorcollege 09/09/19
Hoofdstuk 1: Wat is sociologie?
Sociologen proberen gedrag te verklaren vanuit de samenlevingsverbanden die mensen met elkaar
vormen. Bij allerlei vormen van gedrag kijkt een socioloog naar de groepen waar de betrokkene deel van
uitmaakt, de structuur van die groepen en hun waarden en normen. Belangrijke vragen voor de sociologie
zijn hoe de samenleving in elkaar zit en hoe mensen in hun gedrag worden beïnvloed door het feit dat zij
deel uitmaken van allerlei samenlevingsverbanden oftewel groeperingen. Sociologie is een empirische
wetenschap, dat wil zeggen: een wetenschap waarbij kennis voortkomt uit een systematische
waarneming van feiten. De sociologie probeert objectief vast te stellen hoe de maatschappelijke
werkelijkheid in elkaar zit. Dat gebeurt door het doen van onderzoek. Sociologie is voor verpleegkundigen
een relevante wetenschap. Bij de beschrijving van relevante sociologisch begrippen is uitgegaan van de
drie aspecten van het sociale die Wilterdink en Heer Inkhuizen onderscheiden: interactie, cultuur en
interdependentie.
Hoofdstuk 2: Mensen zijn op elkaar gericht: interactie
Het eerste aspect van het sociale heeft te maken met het feit dat mensen op elkaar gericht zijn en
interacties met elkaar aangaan. Via deze interactieprocessen creëren mensen samen hun eigen
werkelijkheid. Samenleven met elkaar veronderstelt het bestaan van gemeenschappelijke interpretaties
van een aantal zaken. De gedeelde interpretaties in een groep vormen het referentiekader, dat wil
zeggen: ‘het geheel van waarden, normen, overtuigingen en vanzelfsprekendheden op grond waarvan de
leden van een groepering oordelen en handelen’. Omdat mensen vanuit een bepaald referentiekader
naar de werkelijkheid kijken, treedt er regelmatig een vertekening van de werkelijkheid op. Dat kan ertoe
leiden dat mensen er vooroordelen op nahouden en op grond daarvan handelen, bijvoorbeeld door
anderen uit te sluiten. Omdat de definitie van de situatie mede bepaalt hoe de mens handelt, kan een
onjuiste definitie van de situatie leiden tot een selffulfilling prophecy.
Hoofdstuk 3: Mensen worden door elkaar gevormd: cultuur
Interactieprocessen kunnen niet los worden gezien van een bredere context, de cultuur. Cultuur is een
geheel van voorstellingen, opvattingen, waarden en normen die mensen zich als lid van hun samenleving
verworven hebben door middel van leer- en gewenningsprocessen. Collectieve opvattingen over wat
mensen goed en daarom nastrevenswaardig vinden, worden waarden genoemd. Gedragsregels die
daaruit voortvloeien zijn normen. In veel situaties ontstaan er min of meer vaste patronen in het handelen.
De plaats die een individu inneemt in een bepaalde situatie wordt aangeduid met het begrip positie. Het
begrip rol duidt op het gedrag dat van iemand in een bepaalde positie wordt verwacht. Het proces
waardoor iemand zich in de omgang met anderen de waarden en normen van allerlei groeperingen eigen
maakt, wordt socialisatie genoemd. We leven in een land waarin verschillende culturen naast elkaar
bestaan. Via de cultuurdimensies van Hofstede kunnen deze verschillen inzichtelijk worden gemaakt.
, Hoofdstuk 4: Mensen zijn van elkaar afhankelijk: interdependentie
Ieder individu heeft een netwerk. Een netwerk is een groep mensen met wie iemand min of meer
duurzame banden onderhoudt voor de vervulling van de dagelijkse levensbehoeften. Netwerken van
afhankelijkheidsverhoudingen zijn geen statische gegevens. Veel groeperingen en samenlevingen
kennen structuren waarin mensen ongelijke posities hebben. Deze sociale ongelijkheid wordt in de
sociologie beschreven met behulp van het begrip sociale stratificatie, een hiërarchische opeenstapeling
van lagen, waarbij elke laag bestaat uit ongeveer gelijk gewaardeerde posities. Sociale ongelijkheid leidt
tot een ongelijke verdeling over personen en groepen van zaken die belangrijk worden geacht in een
samenleving. Mensen kunnen op allerlei manieren invloed op elkaar uitoefenen. Er zijn verschillende
begrippen om de verschillende wijzen van beïnvloeding te beschrijven: macht, gezag, manipulatie en
sociale controle. Sociale controle betreft al die mechanismen die mensen hanteren om elkaar tot het
naleven van bepaalde waarden en normen te brengen.
Hoofdstuk 14: Van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij
Als gevolg van de geweldige economische ontwikkeling en toegenomen welvaart vanaf de jaren zestig
van de vorige eeuw ontstond er een samenleving die sindsdien verzorgingsstaat wordt genoemd. Vanaf
de jaren negentig is er steeds meer kritiek op de verzorgingsstaat gericht op de onbetaalbaarheid, de
onbeheersbaarheid en de dubieuze ideologie. De economische crisis leidde tot tal van bezuinigingen. De
noodzaak om te bezuinigen en de toegenomen mondigheid van de burger leidden tot plannen om de
verzorgingsstaat om te vormen in een participatiesamenleving. De invoering van de Wet
maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is een heel belangrijke stap in dit kader. De landelijke overheid
stoot een aantal taken af naar gemeentelijk niveau. Met deze omvorming gaat wel een flinke bezuiniging
gepaard. Er is ook kritiek op deze ontwikkeling. Critici zijn bang dat de solidariteit onder druk komt te
staan en dat de meest kwetsbaren in de samenleving de dupe worden.
Hoorcollege 10/09/19 - Inleiding Sociologie
Een calculerende burger kiest de financiële situatie boven de gezondheid.
Self-fulfilling prophecy = de mens gedraagt zich vaak naar wat verwacht wordt
Intern rolconflict = wanneer je vanuit je zelf wil helpen, maar de patiënt dit niet wil
Extern rolconflict = twee soorten activiteiten waar je niet tussen kunt kiezen
De verzorgingsstaat is er voor goede zorg en geen analfabetisme en omdat deze onder druk staat wordt
men steeds meer gevraagd om verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen leven en omgeving (=
participatiesamenleving).
Rol van de overheid:
- Minder zorg en solidariteit
- Minder geduld
- Minder gedogen
- Meer macht
- Meer verantwoordelijkheid
- Meer eigen risico
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper melanieveenstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
