Samenvatting
Samenvatting Celbiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen
- Vak
- Celbiologie
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Samenvatting van het vak celbiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: Rick02 • 11 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Celbiologie 7 september 2011dr. Van der Klei
(Fosfo)lipiden: Hydrofiele kop, met
hydrofobe (vet)zuurketens. Dit zijn de
bouwstenen van verschillende membranen
in een cel. Zo is bijvoorbeeld het
celmembraan opgebouwd uit deze
fosfolipiden (de bi-layer. De celkern (en ook
andere organellen) heeft 2 bi-layers, de
inner en de outer layer. Deze lipiden worden
gemaakt door enzymen! Onthoud wel, dat
een membraan, uit lipiden is opgebouwd en
een celwand uit suikers.
Eiwitten: Opgebouwd uit aminozuren.
Eiwitten kunnen verschillende functies
hebben. Ze kunnen bijvoorbeeld werkzaam
zijn als enzym, een receptor of als een
structureel eiwit dienen (bijvoorbeeld poriën in een membraan). Een werkend eiwit, bestaat eigenlijk
uit verschillende, kleinere eiwitten (quatenaire structuur). De opvouwvolgorde van een eiwit ligt al
vast in het DNA. Hierdoor liggen de waterstofbruggen op een dusdanige volgorde, dat de
opvouwvolgorde altijd hetzelfde zal zijn.
Omdat een celmembraan zo bewegelijk is, kan het voorkomen dat bepaalde eiwitten diffuseren over
het oppervlak van het celmembraan. Om dit te voorkomen (bijvoorbeeld bij een darmcel, waar je wil
dat bepaalde soorten eiwitten, juist aan de
laterale of de basale kant van de cel blijven)
heeft moeder natuur de zogenaamde “tight
junctions” bedacht. Door deze junctions (wat
in feite ook gewoon eiwitten zijn), is het voor
eiwitten onmogelijk om over de gehele cel te
diffuseren.
Eu/prokaryoot: Eukaryoten zijn alle
organismen waarvan de cellen een celkern en
een intern membraan hebben. In de
taxonomie worden ze beschouwd als één van
de drie domeinen waarin het leven verdeeld
kan worden. De andere twee domeinen, de Archaea en Bacteria, worden samen prokaryoten
genoemd en hebben een "simpeler" celbouw waarin het DNA niet omsloten wordt door een celkern
maar vrij in het cytoplasma ligt.
Samenvatting Celbiologie (2011-2012)
Rijksuniversiteit Groningen 1
Niek Groot
,Op DNAniveau lijken eukaryoten relatief veel
op elkaar. Een eencellige gistcel lijkt op dat
niveau bijvoorbeeld meer op een mens dan op
een bacterie. De grootte van een cel/organisme
zegt dus niks over de complexiteit van het DNA.
Hierdoor wordt gist veel gebruikt in het
onderzoek naar kanker. Vooral de mens en een
witte muis lijken erg op elkaar. In de afbeelding hiernaast hebben de muis en de mens dezelfde
mutatie in het DNA, waardoor zij beiden een witte vlek op het voorhoofd hebben. Het DNA op de
plek van de mutatie zorgde dus blijkbaar voor het pigment op die plek.
Perixosomen: Een peroxisoom is een celorganel in een eukaryote cel. Een enkel membraan sluit hem
af van het cytosol (interne vloeistof van een cel).Peroxisomen zijn in staat waterstofperoxide (H2O2)
te vormen door waterstof bij zuurstof te plaatsen. Dit kan verschillende functies hebben.
Peroxisomen staan in voor de synthese van bepaalde fosfolipden die betrokken zijn voor de
efficiënte geleiding van impulsen in zenuwcellen. Peroxisomen in de lever zijn bijvoorbeeld in staat
giftige stoffen zoals alcohol te detoxificeren. Bij dit proces wordt het waterstof van de gifstoffen bij
zuurstof geplaatst waarmee waterstofperoxide gevormd wordt. Waterstofperoxide is zelf ook giftig,
maar peroxisomen bevatten enzymen om deze stof om te zetten in water en zuurstofgas.
Progeria is een zeldzame, autosomale dominante verouderingsziekte die wordt veroorzaakt door een
mutatie in het LMNA-gen. De klassieke vorm van progeria staat bekend als het Hutchinson-Gilford
Progeria Syndroom (HGPS), genoemd naar de artsen Hutchinson en Gilford die de ziekte voor het
eerst beschreven in 1886 en 1904. De naam
progeria komt uit het Grieks en betekent: "sneller
oud worden". In de afbeelding zie je het verschil
tussen een normale celkern (boven) en een celkern
van een Progeriapatient. Of er nog verder wordt
ingegaan op deze ziekte (of op de dia’s in de
sheetmap) is mij nog onduidelijk.
Samenvatting Celbiologie (2011-2012)
Rijksuniversiteit Groningen 2
Niek Groot
,Celbiologie 12 september 2011
dr. P van Haastert
Cellulaire communicatie
Principe van cel-cel communicatie
Een hormoon koppelt zich aan een receptor op het cel
membraan. De receptor geeft een signaal af aan de
binnenkant van het membraan (via
signaleringseiwitten). De cel kan hier op verschillende
manieren op reageren.
-De cel kan een verandering het zijn metabolisme
ondergaan
-Er kan een verandering in de genexpressie optreden
(de mate waarmee het DNA van een gen gekopieerd
wordt naar messenger RNA (mRNA) of andere RNA's
en mRNA vertaald wordt naar een
aminozuursequentie.)
-Ook kan er een verandering optreden in de vorm of beweging van de cel.
Manieren van signalering
Signaalmoleculen (bijvoorbeeld hormonen of neurotransmitters) kunnen op verschillende manieren
werkzaam zijn. Ten eerste is er de contact-
afhankelijke overdracht. Hierbij zit het
signaalmolecuul op het membraan van een
cel, die vervolgens het receptormolecuul
op de doel cel kan activeren, waardoor
deze cel één van de bovengenoemde
acties gaat ondernemen. Bij paracrine
signalering reageren cellen op
signaalmoleculen die door een andere cel
zijn uitgescheiden. Bij synaptische
signalering worden de receptoren op het
membraan van de doel cel geactiveerd,
omdat het uiteinde van een zenuwcel
verschillende neurotransmitters uitscheidt.
Bij de laatste vorm van signalering wordt
er gebruikgemaakt van het
bloedvatenstelsel. Hierbij scheidt een cel
signaalmoleculen uit, waar andere cellen
op een andere plaats in het lichaam weer op reageren, deze manier van signalering heeft dus een
veel groter bereik dan de anderen.
Samenvatting Celbiologie (2011-2012)
Rijksuniversiteit Groningen 3
Niek Groot
, Endocriene en synaptische signalering
Bij endocriene signalering worden er veel verschillende signaalmoleculen (hormonen) in de
bloedbaan uitgescheiden. Omdat er ook veel targetcellen zijn, zal elk hormoon weer op een
specifieke receptor ‘passen’. Hierdoor zal een hormoon dat werkzaam moet zijn in de lever, ook
alleen in de lever werken, omdat die hormonen een dusdanige vorm hebben dat ze alleen op
levercelreceptoren passen.
Bij synaptische signalering werkt het allemaal weer net even anders. Omdat elk post synaptisch
membraan één bepaald soort neurotransmitter uit kan scheiden, is het belangrijk dat deze precies
uitkomen bij de cellen (en dus de receptoren) waar deze neurotransmitters op passen. Je moet er
dus voor zorgen dat neuron A, uitkomt bij doelcellen A en neuron B bij doelcellen B etc.
Effecten van een signaal molecuul op een cel
Zoals ik al zei ka een cel op verschillende manieren reageren op een extracellulair signaal molecuul.
Dit kan via een relatief snelle en een wat langzamere weg. Via signaaltransductie (=het doorgeven
van signalen binnen de cel) kan het cytoplasma zich anders gaan gedragen, wat weer kan leiden tot
een verandering in het gedrag van de cel. Een wat langzamere weg is de weg van de eiwitsynthese.
Bij deze weg zet de geactiveerde receptor op het membraan de cel aan het werk om een bepaald
eiwit te maken.
Gap Junctions
Dit zijn kanaaltjes in het celmembraan die doorlaatbaar zijn tot
1000Da (d.w.z. geen eiwitten of DNA). Deze Gap Junctions zijn
belangrijk voor o.a. elektrische koppelingen tussen cellen in het hart.
Extracellulaire signalen
Cellen zijn altijd afhankelijk van extracellulaire
signalen. Zoals je in het plaatje hiernaast
kunt zien heeft een cel (in dit geval A,B en C)
nodig om te overleven. Als een cel wil delen
(en dit doet hij niet zodra er genoeg
voedingsstoffen zijn) moet hij eerst
signaalmoleculen D en E ontvangen. Ook dan
moet de cel A,B en C blijven ontvangen. Zodra
de cel A,B en C niet meer ontvangt, zal de cel
doodgaan (apoptose).
Een levercel zal A,B en C van cellen in zijn
omgeving ontvangen. Mocht je nou een long
cel tussen deze levercellen plaatsen, dan zou
deze long cel doodgaan omdat het soort A,B en C afhankelijk is van de soort cel. Een long cel heeft
dus LONG-A,B en C nodig i.p.v. LEVER-A,B en C.
Samenvatting Celbiologie (2011-2012)
Rijksuniversiteit Groningen 4
Niek Groot
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Niekg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen