Een zeer uitgebreide samenvatting van het vak Inleiding Psychologie. Het document bevat concrete voorbeelden, afbeeldingen en belangrijke informatie uit de hoorcolleges.
Samenvatting
Inleiding Psychologie
PSYCHOLOGIE EEN INLEIDING
Geschreven door Philip G. Zimbardo, Robert L Johnson & Vivian McCann
8e editie
Geschreven door Anniek Ent Toegepaste psychologie Hanzehogeschool te Groningen
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1. Geest, gedrag en psychologische wetenschap ...................................................................................................................... 2
Kernvraag 1. Wat is psychologie en wat is het niet? ...................................................................................................................................... 2
Kernvraag 2. Wat zijn de zes belangrijkste perspectieven van de psychologie? ............................................................................................ 3
Kernvraag 3. Hoe vergaren psychologen nieuwe kennis? .............................................................................................................................. 6
Hoofdstuk 3. Sensatie en perceptie ......................................................................................................................................................... 10
Kernvraag 1. Hoe verandert stimulatie in sensatie? .................................................................................................................................... 11
Kernvraag 2. Waarin lijken de zintuigen op elkaar en waarin verschillen ze ............................................................................................... 12
Kernvraag 3. Wat is de relatie tussen perceptie en sensatie? ...................................................................................................................... 16
Hoofdstuk 4. Leren en omgeving ............................................................................................................................................................. 18
Kernvraag 1. Hoe verklaart klassieke conditionering leren? ........................................................................................................................ 18
Kernvraag 2. Hoe leren we nieuw gedrag door operante conditionering? .................................................................................................. 22
Kernvraag 3. Hoe verklaart de cognitieve psychologie leren?...................................................................................................................... 25
Hoofdstuk 5. Het geheugen ..................................................................................................................................................................... 28
Vraag 1. Wat is het geheugen? .................................................................................................................................................................... 28
Vraag 2. Hoe vormen we herinneringen? ..................................................................................................................................................... 29
Vraag 3. Hoe halen we herinneringen terug? .............................................................................................................................................. 33
Vraag 4. Waarom laat ons geheugen ons soms in de steek? ....................................................................................................................... 35
Hoofdstuk 6. Denken en intelligentie ...................................................................................................................................................... 37
Kernvraag 1. Wat zijn de bouwstenen van denken? .................................................................................................................................... 37
Kernvraag 2. Over welke vaardigheden beschikken goede denkers? ........................................................................................................... 39
Kernvraag 3. Hoe wordt intelligentie gemeten? .......................................................................................................................................... 41
Kernvraag 4. Wat zijn de bouwstenen van intelligentie ............................................................................................................................... 43
Kernvraag 5. Hoe verklaren psychologen IQ-verschillen tussen groepen ..................................................................................................... 45
Hoofdstuk 8. Vormen van bewustzijn ..................................................................................................................................................... 46
Kernvraag 1. Op welke wijze is het bewustzijn aan andere geestelijke processen gerelateerd? ................................................................. 46
Kernvraag 2. Hoe ziet de cyclus van het normale bewustzijn eruit? ............................................................................................................ 49
Kernvraag 3. Welke andere vormen kan het bewustzijn aannemen? .......................................................................................................... 50
Hoofdstuk 9. Motivatie en emotie .......................................................................................................................................................... 52
Vraag 3. Waar staan honger en seksuele motivatie in de motivatiehiërarchie?.......................................................................................... 55
Vraag 4. Hoe motiveren onze emoties ons? ................................................................................................................................................. 57
Vraag 5. Waar komen emoties vandaan? .................................................................................................................................................... 58
Hoofdstuk 10. Persoonlijkheid: theorieën van de gehele persoon ........................................................................................................... 62
Kernvraag 1. Door welke krachten wordt de persoonlijkheid gevormd? ..................................................................................................... 62
Kernvraag 2. Uit welke blijvende patronen of disposities bestaat onze persoonlijkheid? ............................................................................ 63
Vraag 3. Op welke manier helpen mentale processen bij het vormen van onze persoonlijkheid? ............................................................... 64
Vraag 4. Welke theorieën gebruiken mensen om zichzelf en anderen te begrijpen?................................................................................... 65
Hoofdstuk 14. Stress, gezondheid en welzijn ........................................................................................................................................... 66
1
,Hoofdstuk 1. Geest, gedrag en psychologische wetenschap
Centrale vraag: Hoe zou je de bewering testen dat suiker kinderen hyperactief maakt?
Elk hoofdstuk in dit boek begint met een probleem zoals dit, een probleem dat bedoeld is om je actief
bij het bestuderen van de psychologie te betrekken en je kritisch te laten nadenken over belangrijke
begrippen in dit hoofdstuk.
Kernvraag 1. Wat is psychologie en wat is het niet?
Wat is psychologie en wat is het niet?
Psychologie is de wetenschap van gedrag en mentale processen. Het woord is afkomstig uit het
Oudgrieks. Psyche betekent geest. De letterlijke betekenis van psychologie is dus de studie van de
geest.
Twee belangrijke punten van de definitie psychologie:
§ Psychologie houdt zich niet alleen bezig met geestelijke processen, maar ook met
gedragingen. Met andere woorden: het terrein van de psychologie bestaat uit zowel interne
geestelijke processen, die we alleen indirect waarnemen (zoals denken, voelen, begeren), als
externe waarneembare gedragingen (zoals praten, glimlachen en lopen).
§ Psychologie heeft betrekking op de wetenschap. De wetenschap van de psychologie is
gebaseerd op objectieve, verifieerbare gebeurtenissen.
Drie soorten psychologen
Binnen de psychologie zijn er veel specialismen, die binnen drie brede groepen uiteenvallen.
1. Experimenteel psychologen (onderzoekspsychologen): psycholoog die onderzoek doet naar
elementaire psychologische processen. Zij doen dus vaak onderzoek – in tegenstelling tot een
toegepast psycholoog – en geven ook vaak onderwijs. Bijvoorbeeld het onderzoek naar de
effecten van suiker op hyperactiviteit. Zij creëren nieuwe openingen voor een nieuw
onderzoek.
2. Docent psychologie: psycholoog met als primaire taak het geven van onderwijs op
bijvoorbeeld een hbo of universiteit.
3. Toegepast psycholoog: psycholoog die de kennis door experimenteel psychologen is vergaard
om problemen van mensen op te lossen. Zij werken op uiteenlopende plekken zoals op
scholen, in klinieken, in bedrijven en in ziekenhuizen.
Psychologie is geen psychiatrie
Vrijwel alle psychiaters behandelen psychische stoornissen. Een aantal psychologen doen dit ook,
maar dat is ook de enige overeenkomst. Psychiatrie is een medisch specialisme dat zich richt op de
diagnose en behandeling van mentale stoornissen. Het maakt geen onderdeel uit van de psychologie.
Psychiaters richten zich op de behandeling vanuit een medisch invalshoek en hebben ook een
medische opleiding gedaan.
Psychologie is geen pseudopsychologie
In de media is veel wat op psychologie lijkt in feite pseudopsychologie. Pseudopsychologie is niet-
onderbouwde psychologische aannames die als wetenschappelijke waardheden worden
gepresenteerd. Bijvoorbeeld waarzeggers en astrologen.
2
, Om het verschil te kennen tussen psychologie en pseudopsychologie is het nodig kritische
denkvaardigheden te ontwikkelen. Er zijn zes vragen die je zou moeten stellen als je met nieuwe
beweringen wordt geconfronteerd waarvan beweerd wordt dat ze een wetenschappelijke basis
hebben;
1. Wat is de bron?
2. Is de bewering redelijk of extreem?
3. Wat is het bewijsmateriaal?
4. Kan de conclusie door bias zijn beïnvloed?
5. Worden veelvoorkomende denkfouten vermeden?
6. Zijn voor het oplossen van het probleem verschillende invalshoeken?
Een bias
Een bias is een vooroordeel, vervorming of vertekening van een situatie meestal op basis van een
persoonlijke ervaring. Er zijn verschillende soorten bias. De vorm bias die het meest van toepassing is
op het afschrikprogramma is de emotionele bias. Mensen zijn bang voor misdaad en misdadigers, en
willen vaak ook een strenge aanpak voor misdadig gedrag. Door dit gevoel of vooroordeel kan het
afschrikprogramma aantrekkelijk zijn voor veel mensen. Een ander veelvoorkomend vooroordeel is de
conformation bias. De zeer menselijke neiging om ons gebeurtenissen te herinneren die onze
aannamen bevestigen en tegenstrijdige bewijzen te negeren.
§ Begrip Emotionele bias: de neiging om oordelen te creëren gebaseerd op attitudes en
gevoelens in plaats van op een rationele analyse van het bewijsmateriaal.
§ Begrip Confirmation bias (bevestigingsbias): de neiging van mensen om op zoek te gaan naar
bewijzen voor hun verwachtingen en informatie die hun verwachtingen tegenspreek te
negeren.
Kernvraag 2. Wat zijn de zes belangrijkste perspectieven van de psychologie?
Je kunt op verschillende manieren en vanuit verschillende invalshoeken naar iets (waaronder
psychologische fenomenen) kijken. Voor sommige vragen zijn bepaalde perspectieve handiger dan
andere. Je kunt een perspectief zien als een focus of aanvliegroute.
De zes belangrijke perspectieve domineren het snel veranderende veld van de moderne psychologie.
1. Biologisch perspectief
§ Filosoof René Descartes (17e eeuw = grondlegger van het Dualisme) bedacht ooit dat er een
scheiding tussen geest en lichaam bestond.
§ De kerk stelde vroeger dat de geest buiten een wetenschappelijk onderzoek moest worden
gehouden. Het geniale aan het idee van Descartes was dat hij stelde dat menselijke gevoelens
en gedragingen zijn aangesloten op het lichaam en je dat dus wél mag onderzoeken. Dit is het
begin geweest van het biologisch perspectief: de geest is een product van de hersenen
(lichaam).
§ Het moderne biologische perspectief: moderne biologisch psychologen hebben lichaam en
geest opnieuw samengevoegd. Zij beschouwen de geest tegenwoordig als een product van de
hersenen. Volgens dit standpunt komen zowel onze persoonlijkheden en voorkeuren voort uit
onze lichamelijke eigenschappen. Daarom zoeken biologische psychologen naar de oorzaken
van ons gedrag in het zenuwstelsel, hormoonstelsel, genen en hersenen. Hierbij wordt dus
alleen gekeken naar de biologische aspecten van ons gedrag.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AnniekEnt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.
