Boek psychotherapie
Hoofdstuk 2
Helpt therapie? Ja. Onderzoek toont steeds maar weer aan dat cliënten na
therapie beter af zijn dan ervoor. Om dit te onderzoeken gebruiken onderzoekers
verschillende psychologische vragenlijsten, welke cliënten vragen hun gevoelens
voor en na de therapie te scoren op een aantal items (meestal zo’n 30 items).
The efficacy of counseling and psychotherapy
Maar tonen deze resultaten aan dat de therapie de mensen heeft geholpen? Nee,
omdat je met pre- en posttesten alleen niet zeker kunnen zijn dat de therapie
verantwoordelijk is geweest voor de verandering. Het zou kunnen zijn dat er
sprake is van spontane remissie. Om er zeker van te zijn dat een therapie helpt,
is het noodzakelijk om veranderingen in een groep die therapie heeft ondergaan
te vergelijken met een groep die geen therapie heeft ondergaan. Deze laatste
groep heet de controle groep. In de controle groep kunnen mensen zitten die op
de wachtlijst staan of die de gangbare behandeling ontvangen. Wanneer de
mensen in de experimentele groep meer veranderen dan de controle groep,
kunnen we er behoorlijk zeker van zijn dat de therapie verantwoordelijk is voor de
verandering.
Box 2.1
Onderzoekers zullen normaal proberen om de participanten random toe te
wijzen aan verschillende condities. Randomisatie wordt gezien in de sociale
wetenschappen als de beste manier om er zeker van te zijn dat de verschillen
tussen groepen minimaal worden gehouden. Een studie die zo’n procedure
hanteert om te effectiviteit van een interventie te vergelijken, wordt randomised
controlled trial (RCT) genoemd. RCT wordt ook wel gezien als de gold standard of
research.
Wat wordt er gevonden als er gecontroleerd wordt voor andere factoren?
Onderzoekers vinden dan zo’n beetje dezelfde resultaten, al is het effect dan een
klein beetje lager. Maar het blijft zo dat cliënten die therapie ontvangen, meer
verbeteren over tijd en in zo’n mate dat het niet kan worden toegeschreven aan
kans.
Box 2.2
Onderzoekers moeten zich niet alleen afvragen of er een verschil is tussen twee
groepen, maar ook of dit verschil significant is. Dit houdt in dat het verschil
betekenisvol en belangrijk is in plaats van alleen gebaseerd op kans. Om dit te
onderzoeken wordt er gebruik gemaakt van inferential tests. Met de hieruit
voortkomende p-waarde kan je er achter komen of het verschil niet alleen op
kans berust. De p-waarde heeft een range van 0-1. Hoe lager, hoe beter de
significantie. Er wordt een cut-off score bepaald (meestal 0.05, ofwel 1 op 20)
om te bepalen wanneer iets kans is en wanneer een werkelijk verschil.
Onderzoek naar psychotherapie is bijna altijd significant. In sommige gevallen is
het niet significant, wat inhoudt dat de hypothese dat de verschillende
procedures verschillen in effectiviteit niet kan worden verworpen.
We weten dan alleen nog niet of de verandering komt door de actieve
ingrediënten van de therapie of doordat iemand gewoon verwacht dat het zal
helpen. Om dit te onderzoeken hebben onderzoekers naast de experimentele en
controle groep, ook een placebo groep toegevoegd. De placebo groep krijgt vaak
een vorm van ondersteunende, op luisteren gebaseerde ‘vriendschap’.
Onderzoeksresultaten met een placebogroep tonen aan dat er in de
placeboconditie positieve resultaten worden verkregen, maar de actieve
therapeutische interventie doet het nog steeds beter.
How much effect does counselling and psychotherapy have?
, Het is niet alleen belangrijk om te weten of er een positief effect is, maar ook hoe
groot dit effect dan is. Hiervoor gebruiken onderzoekers de effect size. De effect
size is erg belangrijk en kan worden omschreven als de expressie van de sterkte
van de relatie tussen twee variabelen (variabele is iets wat verschillende
waarden kan aannemen). Een grote effect size betekent dat twee variabelen
sterk aan elkaar gelinkt zijn. De meest gebruikte effect size is Cohen’s d. Een d
van 0.2 wordt gezien als een klein effect, 0.5 als medium en 0.8 als groot.
Box 2.3
Cohen’s d toont de hoeveelheid verschil tussen twee groepen op een variabele,
relatief voor de hoeveelheid background variatie binnen de groepen. Een grotere
Cohen’s d heeft een grotere waarschijnlijkheid op significantie, maar ze zijn niet
synoniem aan elkaar. De effect size maakt het mogelijk om een grote effect size
te hebben die niet significant zijn en klein die wel significant zijn.
Correlaties zijn een andere manier om effect size te tonen en zijn in het
bijzonder handig wanneer het gaat om twee continue variabelen. Een correlatie
loopt van -1 tot 1.
Het is moeilijk te zeggen wat de effect size is voor psychotherapie. Om hier iets
over te zeggen, kan je gebruik maken van meta-analyses. Een meta-analyse
gebruikt een uitgebreid arsenaal aan data. Dit kan daarom worden beschouwd
als een van de meest betrouwbare bronnen van informatie. Een samenvatting
van allerlei meta-analyses toont aan dat de effect size van psychotherapie
gemiddeld tussen de 0.75 en 0.85 ligt (vergeleken met een no-treatment groep).
Een andere manier om duidelijk te maken wat Cohen’s d is, is door het om te
zetten naar percentages. Een Cohen’s d van 0.8 betekent dat 79 procent van de
cliënten die therapie ondergaan het beter doen dan de gemiddelde persoon die
geen therapie ondergaat.
Clinical change
Effect size vertelt echter niet hoeveel mensen hun gewenste uitkomst hebben
behaald: in het bijzonder, om vrij te zijn van erge psychologische distress.
Hiervoor kan je verbeteringen die geassocieerd zijn met psychotherapie ook
worden weergegeven in termen van ‘klinische significante verbetering’. Dit is het
aantal cliënten die van abnormale niveaus van hoge psychologische distress naar
normale niveaus zijn gegaan. Een onderzoek van Hansen et al. (2002) toonde aan
dat ongeveer 60 procent van de cliënten klinisch significant verbeterde.
Change in the real World: the effectiveness of therapy
Sommige onderzoekers zeggen dat het effect wat in gecontroleerde studies wordt
gevonden, niet perse ook geldt voor de effecten in de echte wereld. Het is
volgens hen belangrijk om te weten wat het voor echt verschil het maakt (de
effectiviteit de mate waarin een interventie een gewenst effect brengt,
wanneer gebruikt onder normale omstandigheden). Onderzoeken naar therapie
in klinische representatieve condities tonen over het algemeen aan dat het hoog
effectief is. Ook de zelfrapportages van cliënten over hoe behulpzaam zij de
therapie vinden, wijzen ook op real-world effectiviteit.
Do some people get worse in therapy?
Hoewel de meeste mensen baat hebben bij therapie, is er een kleine minderheid
waarvoor dit niet geldt. Onderzoek laat zien dat 5 tot 10 procent van de cliënten
achteruitgaan in therapie (en bij verslavingsproblematiek kan dit oplopen tot 10-
15 procent!). Een andere studie heeft ook gevonden dat ongeveer 20 procent van
de cliënten aangeeft dat hij iets problematisch of beschadigend heeft
meegemaakt tijden therapie.
Box 2.4
Drop-out kan worden gedefinieerd als een cliënt niet komt opdagen bij het laatst
afgesproken bezoek of als het terug trekken van therapie voordat de psycholoog
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Margot7. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.