Samenvatting
Samenvatting Artikelen psychotherapie
- Vak
- Psychotherapie
- Instelling
- Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Samenvatting van 51 pagina's voor het vak Psychotherapie aan de RU (Psychotherapie)
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 51 pagina's
Voorbeeld 2 van de 51 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Artikelen PsychotherapieCollege 1: cursuskader
Keijsers, Woud, Becker (2009) Psychotherapie en impliciete mentale
processen
Mensen met psychische problemen vertonen een aantal kenmerken:
Psychische problemen bestaan uit ongewenste belevingen. Gedragsneigingen,
gevoelens, gedachten, of somatosensorische of cognitief-energetische
gewaarwordingen dienen zich aan zonder dat de patiënten dat willen en
bezorgen hen last. Soms ontbreekt er ook een beleving, terwijl de patiënt dit wel
zou willen ervaren (bijv. plezier). Voor praktisch alle DSM-IV stoornissen geldt dat
de verstoringen zo sterk moeten zijn dat ze aanzienelijke hinder of lijden in het
dagelijkse leven veroorzaken.
Psychologische problemen worden als onoplosbaar ervaren. Men is niet in staat
om de beleving zelf op te lossen. Hierdoor kan men gedemoraliseerd raken.
Psychische problemen worden vaak als ongerijmd ervaren. De beleving is de
persoonlijke ervaring van de werkelijkheid. Ook al is die beleving ongerijmd, dan
nog is het onmogelijk om ‘gewoon maar’ uit het belevingskader te stappen. De
omgeving stelt de patiënt vaak voor de keuze om nu maar eens te kiezen tussen
een normaal of een ellendig bestaan (‘gewoon een beetje wilskracht hebben’).
Voor patiënten is deze keuze absurd en behelst ze een onterechte beschuldiging.
Impliciete mentale processen
Een dominant idee in de psychotherapieliteratuur is dat de psychische
stoornissen veroorzaakt worden doordat de mens vervreemd is geraakt van
zichzelf. De aanname is dan dat de psychopathologie in stand wordt gehouden
door motieven van een deel van de persoonlijkheid of het ‘ik’ waartoe de patiënt
onvoldoende toegang heeft.
Het moderne onderzoek biedt weinig bewijs voor een centreel autonoom ‘ik’ met
toegankelijke of ontoegankelijke motieven. Het toont aan dat de menselijke
beleving bestaat uit een groot aantal complexe, mentale operaties die zich
voortdurend automatisch en parallel aan maar onafhankelijk van elkaar voordoen
en waarvan de bewuste beleving slechts een beperkte afspiegeling is. Het ‘ik’
organiseert of motiveert deze processen niet, maar is slechts een onderdeel in al
deze processen. Gazzaniga meent zelfs dat jezelf ervaren als ‘actor van je
handelingen’ of als ‘centrum van je gevoelens’ slechts een bijproduct is van de
menselijke geest en het ‘ik’ niet meer is als een portier die in een kamertje de
monitors in het gebouw gadeslaat. Het grootste gedeelte van de evaluatie van de
situatie, van de emotionele reactie, van gedragsvoorbereiding en uitvoering gaat
vooraf aan het besef van onze waarneming en onze reacties daarop. Dit alles
wordt al in gang gezet voordat we het weten.
Dat het grootste gedeelte van de informatieverwerking automatisch plaatsvindt,
betekent niet dat ons reacties, emoties en gedrag vastliggen. Het is van belang
dat de automatische processen afgestemd blijven op de omgeving en flexibel
aangewend kunnen worden om op wijzigingen in die omgeving in te spelen.
Enerzijds gebeurt dit via bewust leren (daarvoor hebben we eerste bewuste
aandacht nodig. Herhaalde oefening zorgt er vervolgens voor dat het gedrag
geautomatiseerd wordt en routinematig kan worden verricht). Anderzijds is voor
interacties met de omgeving vooral ook impliciet leren van belang (bij impliciet
leren worden associaties gevormd tussen stimuluskenmerken onderling en tussen
stimuluskenmerken en eigen gedrag zonder dat we dat bewust doen S-R
relaties).
In de biologische zin is het van belang snel en goed te leren van biologisch
relevante (emotionele) situaties. Neuromodulatoren en hormonen bij emoties
bevorderen synaptogenese, het ontstaan van neurale verbindingen, en
, synaptogenese ligt aan de kern van elke vorm van leren.
De experimentele psychopathologie is steeds meer gaan zoeken of er bij
psychische stoornissen sprake is van verstoringen in de aandacht en
informatieverwerking bij het beoordelen van (emotionele) situaties. Dit geldt ook
voor bewuste processen, omdat we ook daar nauwelijks toegang hebben tot de
wijze waarop we denken, interpreteren of ons geheugen gebruiken. Bij kennis en
opvattingen die hanteren over onszelf en de wereld wordt wel vaker een
onderscheid gemaakt tussen propositionele en schematische representaties.
Propositionele representaties stellen ons in staat om logisch te redeneren en om
op basis van gevolgtrekkingen tot een bepaalde opvatting te komen.
Schematische representaties zijn holistisch van aard en bestaan uit een integratie
van talige, visuele, auditieve, tactiele en somatosensorische informatie die we
door ervaringen met een bepaald onderwerp of situatie hebben opgedaan.
Teasdale heeft door deze visie kritiek geuit op cognitieve therapie bij depressieve
patiënten. Hij vindt dat de therapeut in staat moet zijn om patiënten tot
herevaluaties van holistische visies op zelf, anderen en toekomst aan te zetten.
Dergelijke herevaluaties vinden niet plaats door logisch argumenteren, maar door
het aanbieden van belevingen die een grote verzameling van betekenissen in een
nieuw daglicht plaatsten.
Oefenprogramma’s
Het huidige onderzoek in de experimentele psychopathologie maakt duidelijk dat
de kern van in ieder geval een aantal veel voorkomende psychische stoornissen
bestaat uit ongewenste belevingen waarbij de hardnekkigheid en instandhouding
tenminste deels via adaptaties in de impliciete informatieverwerkingsprocessen
plaatsvinden. Biologische dispositie en leerervaringen spelen daarbij een rol. De
adaptaties kunnen bestaan uit accenverschuivingen in de waarneming en de
aadachtsregulatie, in de selectieve activering van emotioneel gekleurde
herinneringen of aanpassingen in het stresssysteem. Bij hogere mentale
operaties die we ogenschijnlijk bewust uitvoeren, blijft de daadwerkelijk wijze
waarop we dat doen ook grotendeels onbewust. Daarbij zijn propositionele
representaties goed via logisch nadenken en argumenten te veranderen, maar
schematische representaties niet.
Bevindingen in de experimentele psychopathologie tonen aan dat verstoringen of
adaptaties in automatische cognitieve processen een belangrijke rol spelen bij
het ontstaan en aanhouden van psychische stoornissen. Het is van het grootste
belang te beseffen dat deze verstoringen slechts beperkt vatbaar zijn voor
beïnvloeding door praten in psychotherapie. In plaats daarvan is specifieke,
systematische training nodig. Verandering komt met oefening.
Systematisch en gefocust oefenen
Psychotherapeutische verandering houdt in dat patiënten in staat worden gesteld
om moeilijkheden op een andere manier te beleven. De ‘ervaring dat het anders
kan’ moet binnen het bereik van de patiënt worden gebracht. Voor zo’n 35 veel
voorkomende stoornissen zijn goed onderzochte, ‘emperically supported’
behandelingen ontwikkeld. Deze zijn de meest effectieve behandelingen die
binnen de klinische psychologie en psychiatrie ontwikkeld werden. De
behandelmethoden worden ingezet en systematisch doorgevoerd die specifiek op
de stoornis toegesneden zijn. Juist de specificiteit maakt de behandelingen
effectief. Wel goed om te onthouden: het is niet de behandeling die een patiënt
beter maakt, maar dat doet de patiënt zelf. Een goede therapeutische
grondhouding (acceptatie, empathie, respect) is nodig om op de beleving van de
patiënt te focussen. Hoe sterker de investeringen van de patiënt, hoe groter de
moeilijkheden om veranderingen in problematische belevingen te
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Margot7. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen