In deze samenvatting staan de hoofdstukken uit de reader Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie voor het vak PM0012 Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie. Dit vak heb ik gevolgd in het eerste jaar van de Master Arbeid en Organisatiepsychologie aan de Open Un...
Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie PM0012
In deze samenvatting staan de hoofdstukken uit de reader Psychodiagnostiek in de arbeids- en
organisatiepsychologie voor het vak Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie. Dit
vak heb ik gevolgd in het eerste jaar van de Master Arbeid en Organisatiepsychologie aan de Open
Universiteit.
Deze samenvatting bestaat uit de hoofdstukken 1,2,3,4,5,6,7 en 8.
Inhoudsopgave
Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie PM0012 ................................................. 1
Hoofdstuk 1: Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie (A&O) ........................... 2
Hoofdstuk 2: De diagnostische aanpak in de A&O-psychologie bij selectie en loopbaanadvisering . 6
Hoofdstuk 3: Kwaliteit van diagnostiek ............................................................................................. 9
Hoofdstuk 4: intelligentie en persoonlijkheid als de basis voor A&O-diagnostiek ............................ 12
Hoofdstuk 5: intelligentietests in de A&O praktijk .......................................................................... 13
Hoofdstuk 6: Persoonlijkheidsvragenlijsten .................................................................................... 15
Hoofdstuk 7: De herwaardering van loopbaaninteresses binnen de A&O-psychologie .................. 17
Hoofdstuk 8: Technologische ontwikkelingen in de selectie-assessments...................................... 20
1
,Hoofdstuk 1: Psychodiagnostiek in de arbeids- en organisatiepsychologie (A&O)
Psychodiagnostiek
= het op wetenschappelijk verantwoorde wijze verzamelen van informatie omtrent een cliënt en
diens situatie met het oog op het nemen van beslissingen en het geven van adviezen. Het is dus een
middel en geen doel opzich.
Psychodiagnostiek is een belangrijk onderdeel van de taak van A&O-psychologen die zich bezig
houden met het beoordelen en begeleiden van mensen en met de uitvoering van assessments.
Psychodiagnostiek bestrijkt een breed terrein, zowel op theoretisch gebied (verschillende
componenten die samen de diagnostiek vormen) als in praktische toepassing binnen verschillende
settings en disciplines. Het is vooral functiegericht in plaats van cliëntgericht. Je bent officieel een
A&O-psycholoog wanneer je de master hebt afgerond en een diploma hebt.
Wat een diagnosticus allemaal moet weten:
1. Op de hoogte zijn van vakinhoudelijke theorieën
2. Kennis hebben van de verschillende onderzoeksmiddelen en methoden
3. In staat zijn om op een professionele en etisch verantwoorde wijze de opdrachtgever en
de cliëntbelangen te verenigen
4. Iets weten van besliskunde, omdat diagnostiek gericht is op het ondersteunen van een
beslissing
5. Verstand hebben van psychodiagnostiek binnen een bedrijfsmatige context
Verticale opdracht
= de werkgever van de cliënt is de externe opdrachtgever
Horizontale opdracht
= de individuele klant is de aanvragen en dus ook de opdrachtegever
De werkwijze van de A&O-diagnosticus is gebaseerd op de diagnostische cyclus van De Bruyn,
Ruijssenaars, Pameijer en Van Aarle (2003), daarbij wordt het diagnostisch proces verdeeld in vier
fasen:
- Intake (vraaganalyse)
- Situatieanalyse
- Opstellen en toetsen van hypothesen
- Integratie, rapportage en (mondelinge) terugkoppeling
Het verschil van A&O psychodiagnostiek in vergelijking met klinische diagnostiek is
1. de verantwoordelijkheid en betrokkenheid van de cliënt
2. de aard van de vraagstelling
Klinisch = cognitief, emotioneel en gedragsproblematiek = cliëntgericht
A& O = selectie = functiegericht
1. de verantwoordelijkheid en betrokkenheid van de cliënt
Cliënten worden gezien als volwaardige gesprekspartner en er wordt een beroep gedaan op hun
medeverantwoordelijkheid. Bij klinische diagnostiek heeft vooral de psycholoog de regie. Bij A&O
diagnostiek is het compacter en het wijkt af van het hypothese toetsend model.
Bij twijfel over onjuiste of sociaal wenselijke antwoorden kun je ipsatieve-normatieve tests inzetten.
Ipsatief = kiezen tussen stellingen
Normatief = zeer mee eens/oneens
Of darkside tests/rollenspellen inzetten.
2
, 2 de aard van de vraagstelling
De vraagstelling is niet gericht op een gedragsverandering maar op het voldoen aan een extern
gedragsprofiel met bepaalde eisen. Impliciet zijn de eisen afgesteld op de eisen van een werksituatie
en daarna worden ze getoetst, tenzij er een subklinische vraagstelling is.
Een diagnostisch loopbaanonderzoek is wel meer cliëntgericht omdat het enkel om de
mogelijkheden van de werknemer gaat. Wel wil je zo dicht mogelijk bij het HTM-model blijven.
Psychodiagnostiek richt zich op het matchingsprincipe, waarbij interesse, geschiktheid en
ontwikkelingsmogelijkheden onderzocht worden.
Het NIP onderscheid 3 domeinen instrumenten, namelijk;
1.Prestatietaken (maximum behavior)
Hieronder vallen alle taken/instrumenten waarbij een eenduidig of absoluut goed-fout-criterium
wordt gehanteerd, waarbij geldt: hoe meer goed, des te beter de score. Intelligentietests vormen de
belangrijkste (standaard)voorspeller binnen dit domein van de A&O-Psychologie. Voorbeelden van
bekende intelligentie-onderzoeksinstrumenten zijn de Drenth Testserie voor Hoger Niveau, de DAT
HRM, de WAIS en de Raven. Naast intelligentietests vallen ook digitale postbakoefeningen en
managementsimulaties in deze categorie, evenals neuropsychologische tests, zoals bijvoorbeeld de
Stroop-kleurwoordtaak.
2.Zelfrapportage (typical behavior)
Persoonlijkheidsvragenlijsten zijn de meest bekende instrumenten in deze categorie. Ze vormen een
standaardonderdeel van diagnostisch onderzoek binnen de A&O-psychologie. Voorbeelden van
veelgebruikte vragenlijsten in de arbeids- en organisatiepsychologie zijn de NEO-PI-R, de HEXACO-PI,
de OPQ. Onder de categorie zelfrapportage vallen ook zelfbeoordelingsvragenlijsten die gericht zijn
op het in kaart brengen van voorkeursstrategieën of problemen zoals de Utrechtse Coping Lijst
(UCL), de Symptom checklist (SCL-90) en de Beck Depression Inventory (BDI).
3.Beoordeling, observatie en interpretatie
Meest toegepaste instrumentsoorten in deze categorie zijn het interview en simulaties of
rollenspelen. Interviews vormen een standaard onderdeel van bijna elke assessmentprocedure. Bij
simulaties gaat het om een nabootsing van taken en/of situaties die kenmerkend zijn voor een
bepaalde functie. Er wordt gedrag opgeroepen dat relevant is voor het succesvol vervullen van de
desbetreffende functie. Dit gedrag wordt aan de hand van vooraf vastgestelde gedragscriteria
beoordeeld door één of meerdere beoordelaars (assessoren). Het gaat hierbij dus om een
gestandaardiseerde procedure en een beoordelings- c.q. scoringssysteem dat tot stand is gekomen
met de hulp van experts die de functie in kwestie kennen (Guion, 1998). Simulaties richten zich
voornamelijk op functies waarvoor succescriteria moeilijk te achterhalen zijn (mentale taken). Zij
hebben vooral tot doel het analytisch vermogen (probleemdiagnose) dan wel het
oplossingsvermogen van de kandidaten op praktische of observeerbare wijze vast te stellen.
Rollenspelen zijn zeer geschikte methoden om de communicatieve stijl en overredingskracht van
kandidaten te meten.
Neuropsychologisch onderzoek valt buiten de A&O psychologie. Probleemgericht onderzoek wordt
doorgestuurd naar een arts of klinisch psycholoog. De psycholoog draagt zelf veranrwoordelijkheid
voor de kwaliteit van de procedures en de methodes.
In het werkveld kun je als zelfstandige aan de slag of bij een adviesorganisatie of op een HRM
afdeling van een organisatie. Vaak zijn A&O psychologen verbonden aan een adviesorganisatie voor
werving en selectie.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sharondelange1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
