Uitdagende leeromgevingen ontwerpen waarin veel te ontdekken valt, maar waarin de kinderen ook
leren te systematiseren (ordenen). Je brengt concepten aan bij de leerlingen.
Er moet duidelijk rekening worden gehouden met de interesses van de leerlingen.
Het is belangrijk dat je goed nadenkt over de leerprocessen die de kinderen door (moeten) maken en
over datgene wat ze daarbij leren (concepten, vaardigheden houdingen etc.).
Je hanteert principes → een goede volgorde van soorten activiteiten, afwisseling, opbouw in
moeilijkheidsgraad, alleen of samen leren, op het juiste moment ordenen en systematiseren, eerst
experimenteren, ervaringen opdoen, voorstellingen verwoorden en daarna ordenen. Er is geen juiste
volgorde. Dat komt omdat in dit soort ingewikkelde onderwijsleerprocessen veel variabelen
tegelijkertijd in het ontwerp worden meegenomen.
Onderwijs ontwerpen is een uitermate complex proces. De leerkracht moet zijn keuzes kunnen
verantwoorden.
Bij het ontwerpen hoort ook de keuze van uitnodigende materialen. Niet te veel. concentratie is één
van de voorwaarden bij het omgaan met materialen.
Het is belangrijk dat de leerlingen eerst de tijd en ruimte krijgen om vrij te experimenteren met
materialen, zonder dat ze een opdracht hoeven uit te voeren. De leerlingen doen dan al allerlei
leerervaringen op.
Maria montessori ontwierp prachtige materialen die allerlei zelfcorrigerende mechanismen bevatten.
Haar slogan was → leer mij het zelf doen!
Wanneer kinderen genoeg ervaringen hebben opgedaan in het experimenteren en voldoende
zelfvertrouwen hebben opgebouwd, kunnen ze gerichte opdrachten uitvoeren om over een
onderwerp meer te leren of een bepaalde vaardigheid leren te beheersen.
Expert
In de casus kun je lezen dat Marnix als een expert handelt:
1. Hij ontdekt via observatie dat een aantal leerlingen lang doet over de rekenopdrachten (als
expert in het rekenen weet hij dat het te lang is).
2. Hij vraagt aan hen eerst zelf nog eens uit te leggen welke methode ze kiezen voor het
oplossen van de vraagstukken (als expert onderzoek je eerst de denkwijze van de leerlingen
om goed te kunnen helpen).
3. Vervolgens leidt hij de leerlingen naar het begrip: bijzondere getallen (als rekenexpert
beschik je over een fors arsenaal aan kennis en vaardigheden en weet je hoe je die moet
gebruiken).
4. Ten slotte leert hij hen hoe de bijzondere getallen te onthouden (als expert zal Marnix de
leerlingen in de komende tijd steeds vragen: is hier ook sprake van een bijzonder getal?
Zodat de methode inslijpt).
De volgende aspecten zijn gerelateerd aan de expertrol van de leraar; hij is expert in:
1. Het vakgebied waardoor hij de stof overziet en de structuren erin kent, de basismethodes
van het vak beheerst en weet wat de belangrijkste thema’s zijn;
, 2. De ‘leerpsychologie’ van het vak: hij weet hoe kinderen oplossingen kunnen bedenken. hij
weet hoe je die beoordeelt en verbetert. Hij kent de logische en psychologische volgorde van
behandelingen in het vakgebied.
3. De didactiek van het vak, de wijze waarop je inhouden uit dit vakgebied kunt onderwijzen of
laten bestuderen en de daarbij behorende methodes kunt gebruiken.
Om leerlingen goed te kunnen begeleiden bij het zich oriënteren in, het leren en gebruik maken van
een bepaald vakgebied, moet je beschikken over de hiervoor genoemde drie punten: kennis van het
vakgebied zelf, de leerpsychologie en didactiek ervan. Van elk vakgebied moet je dan ten minste
beschikken over:
• Een goed inzicht in de basisstructuur van het vakgebied.
• De kernbegrippen en belangrijke thema’s
• De methodes en technieken
• De maatschappelijke en ethische vraagstukken waar dit vakgebied bij betrokken is.
Model
Het is belangrijk dat kinderen zich kunnen identificeren met volwassenen.
Identificatie is een belangrijke voorwaarden voor de ontwikkeling van een eigen identiteit. Ze maken
dan bepaalde waarden en normen eigen of ze oefenen ermee.
Als leerkracht heb je een voorbeeld- of identificatiefunctie.
De persoon van de leraar is als het ware een instrument in deze rijke leeromgeving.
Het feit dat je een model bent voor de kinderen, vraagt van je:
1. Dat je jezelf goed kent (reflectie op je eigen zijn en handelen is noodzakelijk)
2. Dat je je bewust bent dat kinderen je permanent meemaken en observeren
3. Dat je een voorbeeld bent en bijdraagt aan persoonlijkheidsontwikkeling en
identiteitsvorming.
4. Dat je expliciteert waarom je kiest en handelt zoals je doet
5. Dat je een rol speelt in de menswording van kinderen: leren meeloper of dwarsligger te
worden
Coach
Het leerproces observeren, stimuleren en begeleiden. Zo weinig mogelijk oplossingen of kennis
aanreiken, maar via vragen het de kinderen zelf laat doen.
We definiëren coachen als:
• Het begeleiden van leerlingen tijdens hun leerproces met als doel: het optimaliseren van het
functioneren van het eigen sturingsinzicht om daarmee de eigen kracht en het gevoel van
innerlijke zekerheid te vergroten.
, Het heeft dus alles te maken met het richten van de aandacht op het leren van de leerling, meer dan
op het overdragen van kennis en vaardigheden. Je bent er dus steeds op gericht dat het kind zijn
eigen oplossingen vindt, dat het manieren vindt om moeilijkheden te overwinnen.
Hoe meer succeservaringen hoe sterker de eigen sturingskracht wordt en de innerlijke zekerheid
toeneemt. Ontwikkeling van een positief zelfbeeld.
Met behulp van zijn kennis, vaardigheden en attitude haalt de leraar het beste uit de leerlingen
zonder dat hij daarbij altijd instructie geeft.
De leraar is gericht op het individu maar ook op de groep en ook op de onderwijsactiviteiten waar
het om gaat. De leraar moet de leerlingen goed kennen en zijn begeleiding steeds aanpassen aan die
verschillen.
Als een leraar aanwijzingen of instructie geeft, uitlegt of adviseert dan spreekt men over pulling-in
activiteiten.
Als hij coacht en daarmee de leerlingen vraagt te leren, spreek men van een pulling-out activiteit.
Je kunt op verschillende manieren coachen:
1. Door interactie → gesprekken tussen leraar en leerling of leerlingen onderling naar
aanleiding van een observatie, gebeurtenis of een videofragment met aspecten als
doorvragen.
2. Door te spiegelen → wat je hoort, weergeven met andere woorden.
3. Door de ervaringen van het kind in een ander kader te plaatsen, geef je die een ander
perspectief
4. Soms is het verstandig om het kind te confronteren met ( de gevolgen van) zijn gedrag
(confronterend coachen)
5. Door alternatieven aan te bieden, adviezen te geven.
6. Door jezelf als persoon in te zetten → je kunt bewust bepaalde dingen doen of laten met het
oog op een bepaald effect. Dit betekent dat je voor elk kind op verschillende manieren een
autoriteit bent, met alle (voor)beelden, wensen en creativiteit die je oproept. Je luistert, je
spiegelt, je vraagt door en je confronteert.
Coachen gaat om betrokkenheid, vriendschap en om openheid. De ontmoeting staat centraal.
Belangrijke voorwaarden om goed te coachen zijn:
1. Dat je het kind onvoorwaardelijk accepteert
2. Dat je vertrouwen hebt in de leermotivatie van het kind
3. Dat je vertrouwen hebt in het leervermogen en de ontwikkelingspotentie van het kind
4. Dat jezelf over voldoende competenties beschikt om te kunnen coachen.
Onderzoeker en de onderzoekende houding
Een onderzoekende houding wordt gekenmerkt door nieuwsgierigheid, sensitiviteit en kritische zin.
Een leraar is geen onderzoeker. Maar hij moet wel in staat zijn om op een onderzoekende wijze te
werken, om bestaand onderzoek te kunnen lezen en op een adequate manier te gebruiken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pamschouten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.
