Hoorcolleges
Internationaal en Europees Strafrecht 2021-
2022
Master Nederlands recht specialisatie strafrecht
,Inhoudsopgave
Hoorcollege 1 (Collegeweek 1 hoorcollege a) Inleiding en rechtsbronnen.....................................................4
Opzet van het vak............................................................................................................................................................5
Centrale begrippen..........................................................................................................................................................5
Introductie van de verschillende onderwerpen..........................................................................................................9
Rechtsbronnen...............................................................................................................................................................10
Hoorcollege 2 (Collegeweek 1 hoorcollege b) Europees straf(proces)recht algemeen..............................12
De oude pijlerstructuur................................................................................................................................................12
HvJ 13 september 2005, zaak C-176/03.................................................................................................... 13
HvJ 23 oktober 2007, zaak C-440/05......................................................................................................... 13
De Europese constitutie...............................................................................................................................................14
Griekse Maïs arrest.......................................................................................................................................... 15
Het Handvest van de grondrechten...........................................................................................................................15
Aranyosi en Caldararu arrest.......................................................................................................................... 16
De ruimte van vrijheid, veiligheid en recht...............................................................................................................17
Samenwerking op basis van wederzijdse erkenning................................................................................................19
Harmonisatie van materieel strafrecht.....................................................................................................................20
Harmonisatie van formeel strafrecht.........................................................................................................................20
Europese strafrechtelijke handhavingsinstanties....................................................................................................21
Onderzoek doen naar Europees strafrecht...............................................................................................................23
Hoorcollege 3 (Collegeweek 2 hoorcollege a) Harmonisatie en doorwerking van EU-strafrecht I........24
Inleiding...........................................................................................................................................................................25
EU en straf(proces)recht..............................................................................................................................................25
Bickel en Franz (C-274/96)........................................................................................................................... 26
Ratti (148/78)................................................................................................................................................... 27
EU-Harmonisatie straf(proces)recht..........................................................................................................................28
Hoorcollege 4 (Collegeweek 2 hoorcollege b) Harmonisatie en doorwerking van EU-strafrecht II.......32
Inleiding...........................................................................................................................................................................32
Doorwerking richtlijnen................................................................................................................................................32
Doorwerking van kaderbesluiten................................................................................................................................34
Doorwerking Handvest................................................................................................................................................37
Melloni arrest.................................................................................................................................................... 38
Tarrico arrest..................................................................................................................................................... 38
Hoorcollege 5 (Collegeweek 3 hoorcollege a) Internationale en Europese aspecten van ne bis in idem
........................................................................................................................................................................................ 40
Algemeen........................................................................................................................................................................40
Nationaal niveau: art. 68 Sr........................................................................................................................................43
Europees (RvE) niveau: art. 4 Protocol 7 EVRM......................................................................................................44
2
, Europees (EU) niveau: art. 54 SUO............................................................................................................................44
Art. 50 Handvest...........................................................................................................................................................45
Idem (Wat is ‘hetzelfde feit’?)......................................................................................................................................45
Bis: welke onherroepelijke beslissingen blokkeren nieuwe vervolging.................................................................48
Bis: cumulatie bestuurs- en strafrecht.......................................................................................................................50
Hoorcollege 6 (Collegeweek 3 hoorcollege b) Rechtsmacht...........................................................................53
Inleiding...........................................................................................................................................................................53
Verband rechtsmacht met andere onderwerpen.....................................................................................................55
Territorialiteitsbeginsel (art. 2 Sr)...............................................................................................................................55
Andere beginselen (Art. 3-8d Sr).................................................................................................................................56
Rechtsmachtconflicten.................................................................................................................................................59
Casus................................................................................................................................................................................60
Hoorcollege 7 (Collegeweek 4 hoorcollege a) Opsporingshulp en kleine rechtshulp................................62
Algemeen........................................................................................................................................................................62
Opsporingshulp..............................................................................................................................................................63
Joint Investigation Teams............................................................................................................................................64
Kleine rechtshulp aan Nederland...............................................................................................................................64
Hoorcollege 8 (Collegeweek 4 hoorcollege b) Rechtshulp op basis van wederzijdse erkenning.............68
Algemeen........................................................................................................................................................................68
Beginselen.......................................................................................................................................................................71
Europees Onderzoeksbevel door Nederland............................................................................................................72
Europees Onderzoeksbevel aan Nederland..............................................................................................................74
Bevriezingsbevelen........................................................................................................................................................77
Evidence..........................................................................................................................................................................77
Hoorcollege 9 (Collegeweek 5 hoorcollege a) Uitlevering...............................................................................78
Algemeen........................................................................................................................................................................78
Beginselen.......................................................................................................................................................................80
Procedure........................................................................................................................................................................81
Dubbele strafbaarheid.................................................................................................................................................82
Eigen onderdanen en ingezetenen.............................................................................................................................84
Mensenrechten..............................................................................................................................................................85
Hoorcollege 10 (Collegeweek 5 hoorcollege b) Overlevering.........................................................................86
Algemeen........................................................................................................................................................................87
Beschermingsniveaus...................................................................................................................................................89
Procedure........................................................................................................................................................................90
Dubbele strafbaarheid..................................................................................................................................................91
Onderdanen en ingezetenen.......................................................................................................................................96
Hoorcollege 11 (Collegeweek 6 hoorcollege a) Overdracht van strafexecutie.........................................100
Traditionele overdracht.............................................................................................................................................101
Overdracht op basis van wederzijdse erkenning...................................................................................................108
Hoorcollege 12 (Collegeweek 6 hoorcollege b) Overdracht van strafvervolging.....................................112
Algemeen......................................................................................................................................................................112
Beginselen....................................................................................................................................................................116
Overdracht áán Nederland.......................................................................................................................................116
Overdracht dóór Nederland......................................................................................................................................121
Kaderbesluit rechtsmachtgeschillen........................................................................................................................123
Hoorcollege 1 (Collegeweek 1 hoorcollege a)
Inleiding en rechtsbronnen
4
,Inleiding en rechtsbronnen
Opzet van het vak
Centrale begrippen
Introductie van de verschillende onderwerpen
Rechtsbronnen
Vragen (en antwoorden...)
Opzet van het vak
- 14 hoorcolleges, 7 weken
- Laatste college is responsiecollege
- Hoorcolleges worden onsite gegeven, gelivestreamed en opgenomen
- Toetsing: schriftelijk openboek digitaal tentamen in Aletta Jacobshal (essayvragen)
- Onderwijsmateriaal
- Van Elst & Van Sliedregt 2015
- Aanvullend materiaal via Nestor
- Reguliere wettenbundel (Kluwer, Sdu, Ars Aequi)
Leerdoelen
- U kunt beginselen van rechtsmacht, en de concrete uitwerking daarvan in het Nederlandse
strafrecht, toepassen in een gemiddeld complexe casus;
- U kunt beoordelen of, en toelichten hoe materieel en formeel strafrecht mag worden
geharmoniseerd;
U kunt uitleggen op welke manier Europees strafrecht doorwerkt in het Nederlandse
strafrecht;
- U kunt de rol van Europese instituties in de strafrechtelijke handhaving evalueren;
- U kunt fundamentele rechten toepassen in een gemiddeld complexe casus van internationale
samenwerking in strafzaken;
- U kunt in een gemiddeld complexe casus beoordelen of toepassing mag worden gegeven aan
instrumenten van internationale strafrechtelijke samenwerking, zowel wanneer die op
klassieke leest geschoeid zijn als wanneer die toepassing geven aan het beginsel van
wederzijdse erkenning;
Centrale begrippen
De betekenissen van deze begrippen verschuiven naar mate tijd verstrijkt.
- Internationaal strafrecht
o Internationaal strafrecht betekent tegenwoordig, zeker in het Engels ‘international
criminal law’, strafrecht van de internationale tribunalen en internationale strafhoven.
o Er wordt ook wel een bredere betekenis gebruikt. Namelijk het nationaal recht dat
internationale samenwerking definieert.
Internationaal strafrecht in meer ouderwetse zin betekent ook regels van nationaal
recht die gaan over uitlevering, wederzijdse rechtshulp, rechtsmacht.
- Europees strafrecht
o Europees strafrecht betekende een tijd geleden, het strafrecht dat gevormd wordt
binnen de Raad van Europa.
o Tegenwoordige betekenis van het Europees strafrecht meer binnen de Europese Unie
- Droit pénal international
o Nationaal strafrecht dat betrekking heeft op internationale situaties
- Droit international pénal
5
, o Internationaal recht dat betrekking heeft op het strafrecht (internationaal recht van de
tribunalen en strafhoven dus)
- Supranationaal strafrecht
o Vroeger: Strafrecht van de tribunalen en strafhoven
o Tegenwoordig: EU strafrecht.
o Supra = boven alles, impliceert bestaan van een hiërarchie
- Transnationaal strafrecht
o Bepaalde normen kunnen bestaan in een of meer landen en de landen streven ernaar dit
op internationaal niveau te bereiken waardoor dit ook in andere landen gaat gelden. De
eigenlijke handhaving blijft op nationaal niveau (in tegenstelling tot de strafhoven in
geval van genocide e.d.) Nationaal recht dat ziet op internationaal niveau. Normen die
door veel landen als belangrijk gezien worden, bv. al terrorisme, drugs- en
mensenhandel.
- “Internationaal en Europees strafrecht”: HISR minus hoofdstuk 9
Hoofdstuk 9 wordt overgeslagen in het boek door tijdsgebrek, maar ook doordat die normen een
op zichzelf staand bestaan zijn gaan leiden.
Het Europese strafrecht is veel nauwer verbonden met het nationale recht dan het internationale
strafrecht.
Van laag naar hoger:
- Buiten de nationale rechtsordes zijn bilaterale verdragen gesloten tussen landen. Bijvoorbeeld
regels over uitlevering. Multilaterale verdragen: als er meer dan twee landen bij de afspraken
betrokken zijn.
- De EU zorgt voor harmonisaties van regels omtrent delicten, sancties, procesrecht en
samenwerking. Dit gebeurt door middel van richtlijnen. Die worden dan omgezet in het
nationale recht. Er zijn ook regels over Europese instituties die zich bezighouden met
handhaving: Europol/ Eurojust/ EOM. Daarnaast bestaat het Handvest grondrechten die een
grote invloed heeft op de strafrechtspleging.
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marloesmarloes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.