Vaccinatieplicht: van drang naar dwang
Juridische en Ethische Vaardigheden II
Pre-master pedagogische wetenschap
Erasmus Universiteit Rotterdam
, 2
Vaccinatieplicht - van drang naar dwang
In 2018 schreef voormalig tropenarts Geert-Jan van Holten op Twitter “Ik heb
kinderen in Afrika onder mijn handen dood zien gaan aan mazelen. Ga je schamen, Anti-
vaxxers!”, zo schrijft Een Vandaag (2018). Steeds vaker verbazen artsen zich, hoeveel
onderzoek of feiten er ook naar voren gebracht worden, er zijn nog steeds ouders die hun
kinderen niet willen laten vaccineren (EenVandaag, 2018).
Volgens de World Health Organization (WHO) is een vaccinatiegraad van 95% nodig
om grootschalige epidemieën te voorkomen. Door zulke massavaccinaties is het mogelijk om
infectieziekten, zoals mazzelen of polio, te elimineren (World Health Organization, 2018). In
2020 rapporteerde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) een
vaccinatiegraad van 93,6% voor het Bof, Mazelen en Rodehond (BMR) vaccin, dat is een
toename van 0,7%, de eerste toename in vijf jaar tijd. Hoewel dit percentage hoog ligt, ligt het
nog steeds niet boven de ondergrens van 95% die het WHO aanraadt. Daarnaast is deze
ondergrens gebaseerd op een grote, gemengde populatie zoals een gemeente of een stad. Het
concept van 95% vaccinatiegraad is niet representatief voor kleine, homogene groepen, zoals
een klas of op de kinderopvang. Het komt voor in bepaalde dorpen of steden dat er een grote
groep ongevaccineerde kinderen naar dezelfde school gaat. In deze ongevaccineerde kringen
is het mogelijk dat bepaalde infectieziekten weer gaan circuleren (RIVM, 2019). Daarnaast
benoemt Blackford (2001) dat er steeds meer secundaire informatie uit discutabele bronnen
beschikbaar is voor ouders die zich zorgen maken over de veiligheid van het vaccin, terwijl
wetenschappelijke bronnen niet altijd toegankelijk of begrijpelijk zijn voor leken. Deze
secundaire informatie kan foutieve informatie bevatten, of verkeerd geïnterpreteerd worden
wat kan leiden tot het maken van een onjuiste beslissing.
Door een te lage vaccinatiegraad op bepaalde plekken loopt een grote groep
ongevaccineerden gevaar zo beschrijft het RIVM (2019). Deze groep bestaat uit kinderen die
niet meer beschermd worden door hun maternale immuniteit (Munoz & Jamieson, 2019)
(immuniteit die kinderen opbouwen via de navelstreng, placenta en moedermelk), maar nog te
jong zijn om gevaccineerd te worden, bij wie het vaccin niet effectief genoeg heeft gewerkt of
wegens medische redenen niet gevaccineerd kunnen worden, zoals leukemie (Pierik, 2019).
Deze groep kwetsbaren kan door een infectie ernstig ziek worden, soms met de dood tot
gevolg.