Arbeids- en organisatiepsychologie
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Inleiding op gedrag in organisaties.....................................................................................4
1.1 Gedrag in organisaties: nader bepaald.........................................................................................4
1.2 Intuïtieve kennis aanvullen met systematisch onderzoek............................................................4
1.3 Bijdragen van uiteenlopende takken van wetenschap.................................................................4
1.4 GiO: weinig absolute uitspraken...................................................................................................5
1.5 Uitdagingen en kansen voor GiO..................................................................................................5
1.5.1 Reageren op economisch zware tijden..................................................................................5
1.5.2 Omgaan met globalisering.....................................................................................................5
1.5.3 De demografie van de beroepsbevolking..............................................................................5
1.5.4 Leidinggeven aan een divers personeelsbestand...................................................................5
1.5.5 Innovatie en omgaan met veranderingen..............................................................................5
1.5.6 Sociale media.........................................................................................................................5
1.5.7 Het welzijn van werknemers op hun werk.............................................................................6
1.5.8 Toegenomen belang van ethisch gedrag...............................................................................6
1.5.9 Een positieve werkomgeving scheppen.................................................................................6
1.6 Toepassing in de organisatiepraktijk.............................................................................................6
1.7 Een algemeen GiO-model.............................................................................................................6
Hoofdstuk 2 Attitudes en werktevredenheid.........................................................................................7
2.1 Attitude.........................................................................................................................................7
2.2 Vijf werkgerelateerde attitudes....................................................................................................7
2.3 Toepassing in de organisatiepraktijk.............................................................................................9
Hoofdstuk 3 Emoties en stemmingen...................................................................................................10
3.1 Wat zijn emoties en stemmingen?.............................................................................................10
3.2 Emotionele arbeid......................................................................................................................10
3.3 De affectieve-gebeurtenissentheorie.........................................................................................11
3.4 Emotionele intelligentie..............................................................................................................11
3.5 Emotionele zelfregulatie.............................................................................................................11
3.6 Toepassing in de organisatiepraktijk...........................................................................................11
Hoofdstuk 4 Persoonlijkheid en waarden.............................................................................................13
4.1 Persoonlijkheid...........................................................................................................................13
4.2 Persoonlijkheidsmodellen...........................................................................................................13
, 4.2.1 De Myers-Briggs Type Indicator...........................................................................................13
4.2.2 Het Big Five-model...............................................................................................................14
4.2.3 Persoonlijkheid en situaties.................................................................................................15
4.3 Waarden.....................................................................................................................................16
4.4 Culturele waarden......................................................................................................................16
4.5 Toepassing in de organisatiepraktijk...........................................................................................17
4.6 Het GLOBE-model.......................................................................................................................18
Hoofdstuk 5 Besluitvorming en perceptie............................................................................................19
5.1 Wat is perceptie?........................................................................................................................19
5.2 Perceptie van personen: anderen beoordelen...........................................................................19
5.3 Individuele besluitvorming en perceptie....................................................................................20
5.4 Besluitvorming in organisaties....................................................................................................21
5.5 Individuele verschillen, ethiek en creativiteit.............................................................................22
5.6 Toepassing in de organisatiepraktijk...........................................................................................24
Hoofdstuk 6 Diversiteit in organisaties.................................................................................................25
6.1 Diversiteit als begrip...................................................................................................................25
6.2 Discriminatie...............................................................................................................................25
6.3 Biografische kenmerken.............................................................................................................25
6.3.1 Leeftijd.................................................................................................................................25
6.3.2 Gender.................................................................................................................................26
6.3.3 Seksuele geaardheid en genderidentiteit............................................................................26
6.3.4 Anciënniteit.........................................................................................................................26
6.3.5 Godsdienst...........................................................................................................................26
6.4 Fysieke en intellectuele vermogens............................................................................................27
6.5 Culturele diversiteit....................................................................................................................28
6.6 Toepassing in de organisatiepraktijk...........................................................................................28
Hoofdstuk 7 Basisbegrippen van motivatie..........................................................................................29
7.1 Het begrip motivatie...................................................................................................................29
7.2 Drie vroege motivatietheorieën.................................................................................................29
7.2.1 Maslows theorie van de behoeftehiërarchie.......................................................................29
7.2.2 De tweefactorentheorie......................................................................................................29
7.2.3 De driebehoeftentheorie.....................................................................................................30
7.3 De hedendaagse motivatietheorieën.........................................................................................30
7.3.1 De zelfbepalingstheorie.......................................................................................................30
7.3.2 De doelstellingstheorie........................................................................................................30
7.4 Andere hedendaagse motivatietheorieën..................................................................................31
, 7.4.1 Self-efficacy-theorie.............................................................................................................31
7.4.2 De reinforcement-theorie....................................................................................................31
7.4.3 De billijkheidstheorie...........................................................................................................31
7.4.4 Organisatierechtvaardigheid................................................................................................32
7.4.5 De verwachtingstheorie.......................................................................................................32
7.5 Betrokkenheid bij het werk........................................................................................................32
7.6 Hedendaagse motivatietheorieën integreren.............................................................................33
7.7 Toepassing in de organisatiepraktijk...........................................................................................33
Hoofdstuk 8 Motivatie: van begrip naar toepassing.............................................................................35
8.1 Motiveren door taakontwerp of werkregeling...........................................................................35
8.2 Motiveren door betrokkenheid en participatie..........................................................................37
8.3 Extrinsiek motiveren: beloning en arbeidsvoorwaarden............................................................37
8.4 Intrinsiek motiveren: persoonlijke erkenning.............................................................................38
8.5 Toepassing in de organisatiepraktijk...........................................................................................38
Hoofdstuk 10 Gedrag in groepen..........................................................................................................39
10.1 Groepen definiëren en classificeren.........................................................................................39
10.2 Groepsdynamica: fasen van groepsontwikkeling......................................................................39
10.3 Zes algemene groepseigenschappen........................................................................................40
10.3.1 Groepseigenschap 1: rollen...............................................................................................40
10.3.2 Groepseigenschap 2: normen............................................................................................40
10.3.3 Groepseigenschap 3: status...............................................................................................40
10.3.4 Groepseigenschap 4: groepsgrootte..................................................................................41
10.3.5 Groepseigenschap 5: groepscohesie..................................................................................41
10.3.6 Groepseigenschap 6: diversiteit.........................................................................................41
10.4 Besluitvorming in groepen........................................................................................................42
10.5 Toepassing in de organisatiepraktijk.........................................................................................43
Hoofdstuk 11 Van groepen naar teams................................................................................................44
11.1 Waarom zijn teams zo populair geworden?.............................................................................44
11.2 Het verschil tussen teams en groepen......................................................................................44
11.3 Soorten teams..........................................................................................................................44
11.4 Hoe creëer je effectieve teams?...............................................................................................45
11.4.1 De contextuele factoren voor succesvolle teams..............................................................45
11.4.2 De samenstelling van het team..........................................................................................45
11.4.3 De invloed van procesvariabelen.......................................................................................46
11.5 Toepassing in de organisatiepraktijk.........................................................................................47
, Hoofdstuk 1 Inleiding op gedrag in organisaties
Eén van de voornaamste toepassingen van GiO is het bevorderen van de interpersoonlijke
vaardigheden. Een manager met betere interpersoonlijke vaardigheden trekt beter presterende
werknemers aan en vergroot de kans op een plezierige werkomgeving. Bedrijven met deze aspecten
boeken vaak ook uitstekende financiële resultaten.
1.1 Gedrag in organisaties: nader bepaald
Gedrag in organisaties (GiO) bestudeert de invloed die individuele factoren, groepsprocessen en
organisatiestructuren hebben op menselijk gedrag binnen organisaties. GiO is een toegepaste
wetenschap met als belangrijkste doel de effectiviteit van arbeidsorganisaties te verbeteren en die zich
vooral bezig houdt met de volgende onderwerpen:
Motivatie
Leiderschapsgedrag en macht
Interpersoonlijke communicatie
Groepsstructuur en groepsprocessen
Attitudeontwikkeling en perceptie
Persoonlijkheid, emoties en waarden
Veranderingsprocessen
Conflicten en onderhandelingen
Werkstructurering
1.2 Intuïtieve kennis aanvullen met systematisch onderzoek
Door systematisch onderzoek uit te voeren binnen het vakgebied van GiO zal de nauwkeurigheid van
voorspellingen over menselijk gedrag binnen organisaties steeds verder verbeteren. Dit draagt bij aan
het in goede banen leiden van een organisatie als geheel. Systematisch onderzoek is het onderzoeken
van verbanden tussen verschijnselen, het onderscheiden van oorzaken en gevolgen en conclusies
baseren op wetenschappelijk bewijs.
De meeste managers maken besluiten op basis van hun gevoel. Evidence-based management (EBM)
maakt gebruik van de uitkomsten van systematisch onderzoek door beslissingen te baseren op de
meest recente wetenschappelijke bewijzen. Systematisch wetenschappelijk onderzoek en EBM kan de
intuïtieve kennis van een manager aanvullen en verbeteren. Een verstandig manager maakt bij het
nemen van goede besluiten gebruik van een kritische combinatie van beide kennisbronnen. Daarnaast
kan ook het verstandig gebruiken van big data, uitgebreide statistische computervaardigheden,
bijdragen aan een goede besluitvorming.
1.3 Bijdragen van uiteenlopende takken van wetenschap
De psychologie draagt bij aan GiO door onderzoek te doen naar persoonlijkheid, perceptie, emoties,
opleiding, effectief leiderschap, behoeften en motivatie, werktevredenheid, besluitvormingsprocessen,
prestatiebeoordelingen, attitudemetingen, technieken voor personeelsselectie, functieontwerp en stress
op het werk.
De sociale psychologie draagt bij aan GiO door onderzoek te doen naar hoe mensen in groepen elkaars
gedrag beïnvloeden, naar de totstandbrenging en acceptatie van organisatieveranderingen en naar de
invloed van groepsgedrag op aspecten zoals het prestatieniveau.
De sociologie draagt bij aan GiO door onderzoek te doen naar de organisatiecultuur, formele
organisatietheorieën en -structuren, organisatietechnologie, communicatie, macht en conflicten.
De antropologie draagt bij aan GiO door hun kennis over de verschillen in basiswaarden, attitudes en
gedrag van mensen uit verschillende landen en binnen organisaties.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisanvdkamp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.